حدود يك هفته پيش بود كه محمد جواد آذري‌جهرمي اعلام كرد، تعرفه‌هاي جديدي براي اينترنت با حجم نامحدود ارائه شده است. اين تعرفه‌ها، ميزان قيمت را بر مبناي مصرف منصفانه قرار داده و بنا بر آن، مشترك حق دارد از اينترنت با حجم مشخصي استفاده كند. بعد از پايان اين حجم، سرعت اينترنت مشترك تا حد 128 كيلوبيت در ثانيه پايين مي‌آيد اما قطع نمي‌شود. آذري جهرمي در توييتر اين خبر را اعلام كرده و گفته بود، براي رقابتي كردن فضا منتظر اعلام قيمت و شرايط اپراتورها مي‌ماند.
همه اينها در حالي رخ مي‌دهد كه برداشتن محدوديت حجمي در اينترنت در ايران هنوز يك رؤياست و سابقه نشان مي‌دهد سقف حجمي تا حدي پايين درنظر گرفته مي‌شود كه عملا محدوديت حجم هنوز پابرجا باقي خواهد ماند. روز گذشته در جزئيات جديدي كه از اين طرح منتشر شد حتي طرح فروش حجم اضافه براساس گيگابايت هم بار ديگر علني شد تا بار ديگر حجم فروشي پيگيري شود.
عبارت «قانون مصرف منصفانه» يا Fair Usage Policy براي اينترنت در برخي كشورها و اپراتورها هنوز وجود دارد تا جلوي مصرف بي‌رويه اينترنت را بگيرد اما سقف و تسهيلاتي كه آنها براي مشتركانشان درنظر مي‌گيرند، با روايت ايراني آن كاملا متفاوت است. در اين گزارش، نگاهي انداخته‌ايم به چند اپراتور مطرح در كشورهاي بزرگ دنيا و خدمات حجمي كه با آن مشتركانشان را محدود مي‌كنند!
- تنبيه: 60دقيقه اينترنت كم‌سرعت
در آغاز كار، اپراتورها عموما محدوديت حجمي داشتند اما به‌خاطر بالا بودن تعداد ارائه‌دهنده‌هاي خدمات اينترنتي در بازار، رقابتي كه از چند سال پيش بين‌شان درگرفته در نهايت باعث ارائه خدمات منصفانه و بالاتر بردن سقف حجم مصرفي شده است تا جايي كه با وجود درنظر گرفتن محدوديت حجمي در برخي از اين اپراتورها، عملا در حد يك دسترسي نامحدود تلقي مي‌شود. براي مثال، اپراتور «ويرجين مديا» هرچند به كاربرانش توصيه كرده در زمان‌هاي پيك مصرف، فايل كمتري دانلود يا آپلود كنند، محدوديت حجمي براي دسترسي به تمام محتواي صوتي، تصويري و تلويزيوني را برداشته است.
درصورت استفاده غيرمتعارف يا بالاتر از حجم اعلام شده، سرعت مشترك به‌مدت 60 دقيقه كمتر شده و دوباره به روال عادي برمي‌گردد. عمده اپراتورهاي اينترنتي، محدوديت دسترسي به ويدئوي اينترنتي را برداشته يا آن را به سايت‌هايي كه تحت ليسانس شركت‌شان نباشند، منحصر كرده‌اند. براي مثال، كمپاني «تاك‌تاك» در شرايط ويژه‌اي كه براي مشتركان درنظر گرفته، دسترسي به تمام محتواهاي فيلم، سريال كه از اين شركت مجوز گرفته باشند را آزاد كرده و محدوديت را فقط روي شبكه‌هاي تلويزيون اينترنتي متمركز مي‌كند كه مجوز فعاليت‌شان را از رقيب گرفته‌اند. در اين بين، برخي اپراتورها مثل «اسكاي» هم محدوديت حجمي را به‌طور كامل - حتي در زمان اوج مصرف - برداشته‌اند. هرچند تمام انگلستان را نتوانسته‌اند به‌طور دقيق پوشش دهند اما خدماتشان از ديگران رقابتي‌تر به‌نظر مي‌رسد.
- اينترنت نامحدود، فقط 45هزار تومان
شركت «اورنج» يكي از اپراتورهاي اصلي ارائه‌دهنده خدمات اينترنتي در كشور فرانسه با تلفيق ارائه خدمات اينترنت و تلفن ثابت در اين كشور و ارائه خدمات واي‌فاي شهري با روش‌هاي متنوع يكي از مهم‌ترين كمپاني‌هاي اينترنتي به‌شمار مي‌آيد. اورنج براي جلب مشتري بيشتر از سال2007 به بعد، تمام محدوديت‌هاي اينترنت خانگي را برداشته است.
اخيرا نيز محدوديت دانلود براي اينترنت همراه كاملا از ميان رفته است. براي جلب مشتري بيشتر، دسترسي به محتواي تلويزيوني و تلفن نيز به اين خدمات استفاده شده است. با اين حساب يك مشتري با كمترين هزينه پرداختي (حدود 15يورو در ماه) مي‌تواند همزمان به اينترنت ثابت و همراه بدون محدوديت به همراه هزار دقيقه مكالمه ثابت دسترسي داشته باشد. محدوديت حجمي در برخي نمونه‌هاي ارزان‌تر اين اپراتور هم وجود دارد كه محدوديت حجمي را صرفا براي مشتركان موبايل - كه بخشي از خدمات اين شركت است- درنظر مي‌گيرد.
اين محدوديت شامل 40گيگابايت در‌ماه است كه طبق اعلام شركت، فقط يك درصد از مشتركان به چنين سقفي مي‌رسند.تنها زماني سرعت اينترنت ثابت اين اپراتورها پايين مي‌آيد كه مشترك به درخواست خودش، يك فرم ويژه پر كرده باشد. در اين فرم، مشترك متعهد مي‌شود كه بخشي از سرعت اينترنت خانگي‌اش را با عابران پياده يا كساني كه در محدوده آنتن‌دهي مودم آنها هستند به اشتراك بگذارد.
- محدوديت 1000گيگابايتي در آمريكاي شمالي
اپراتورهاي «راجرز» و «بل» در كانادا، 2 اپراتور اصلي ارائه‌دهنده خدمات اينترنت ثابت هستند. راجرز با برداشتن كامل محدوديت استفاده از خدمات اينترنتي به مشتركانش اجازه مي‌دهد بيشتر از يك ترابايت در‌ماه محتوا دانلود كنند. «ون‌گان» هم محدوديت را براي مشتركان خانگي و غيرتجاري كاملا برداشته است. اين اپراتور صرفا در مواردي كه، مشترك از خط اينترنت خانگي براي مقاصد تجاري، شبه‌تجاري (كارهاي خانگي)، مركز ارائه خدمات يا بازاريابي استفاده كند، براي مشتركانش محدوديت حجمي درنظر مي‌گيرد. شركت كانادايي «بل» هرچند سقف كمتري براي مشتركانش درنظر گرفته اما باز هم اين سقف براي بسياري از مشتركان ايده‌آل به‌حساب مي‌آيد.
محدوديت حجمي پايه در اين شركت براي مشتركان خانگي 300گيگابايت در‌ماه درنظر گرفته شده است. شركت AT & T كه در آمريكاي شمالي - به‌خصوص ايالات متحده - خدمات اينترنتي ارائه مي‌كند، مشتركان را بنا به مصرف و نيازشان به اينترنت، به چند گروه تقسيم‌بندي كرده است. گروه اول، مشتركان پايه هستند كه سقف محدوديت برايشان 150گيگابايت درنظر گرفته شده. براي مشتركاني كه اينترنت با سرعت بالاتر - حداكثر تا 300مگابيت در ثانيه - درخواست كنند، محدوديت حجم دانلود و آپلود يك ترابايت (1000گيگابايت) در ماه خواهد بود.