براساس گزارش ساينس الرت، پس از يك دهه جستجو و تحقيق در اعماق دومين درياچه بزرگ خاورميانه، پايگاه امپراطوري ازدست رفته‌اي در اعماق چند‌صد‌متري آب كشف شد.
باستان‌شناسان دانشگاه يوزونجو ييل وان به تازگي از اين كشف خارق‌العاده،قلعه‌اي 3000 ساله و وسيع كه در اعماق درياچه وان در شرايط ايده‌آلي حفظ شده‌است،خبر دادند. اين باستان‌شناسان طي همكاري نزديك با گروهي مستقل از غواص‌ها موفق به كشف اين گنجينه ارزشمند تاريخي شده‌اند.
شهرها و قلعه‌هاي گم شده زير آبي در افسانه‌هاي فولكلور و محلي در سرتاسر جهان از محبوبيت بالايي برخوردارند،به همان اندازه كه افسانه هيولاها و اژدها‌هاي پنهان در دريا محبوبند.
تحسين جيلان مدير گروه غواصي اين پروژه در ابتدا براي يافتن هيولايي كه در زير آب درياچه وان پنهان شده وارد اين پروژه شد اما در نهايت شهري 3000 ساله را كشف كرد. به گفته وي مردم شايعاتي مبني بر حضور چيزي در زير آب درياچه زمزمه مي‌كردند اما مقامات باستان‌شناسي اين شايعات را رد كرده بودند.
وسعت اين قلعه درحدود يك كيلومتر است و ديوارهاي آن ارتفاعي برابر سه تا چهار متر دارند و به واسطه آب قليايي درياچه در وضعيت خوبي حفظ شده‌اند. باستان‌شناسان معتقدند اين قلعه بازمانده تمدن اورارتو در عصر آهن است كه به امپراطوري وان نيز شهرت داشتند و در قرن‌هاي نهم تا ششم پيش از ميلاد در اين منطقه سكونت داشته‌اند.
به گفته باستان‌شناسان سطح آب درياچه در دوران سكونت اورارتويي‌ها پايين‌تر از سطح كنوني آب درياچه بوده‌است از اين رو اين شهر به مرور و با نوسان سطح آب درياچه در اعماق آب ناپديد شده‌است.
به گفته جيلان، در طول تاريخ بسياري از تمدن‌ها و اقوام در اطراف اين درياچه ساكن شده‌اند و آن را درياي بالايي ناميده‌اند و باور داشته‌اند اين درياچه حاوي پديده‌هاي مرموزي است و ما نيز با همين تصور در تلاشيم تا اسرار اين درياچه را برملا سازيم.
محققان تاكنون در درياچه وان اكتشافات بزرگي انجام داده‌اند. سال گذشته همين گروه موفق به كشف ميداني چهار كيلومتر مربعي از استالاگميت‌ها شدند كه آن را دودكش‌هاي افسانه‌اي زيرآبي ناميدند. همچنين قبرستاني 1000 ساله متعلق به عصر امپراطوري سلجوقي در اين درياچه كشف كرده‌اند. در اوايل سال جاري نيز كشتي روسي كه در سال 1948 در اين درياچه غرق شده‌بود را كشف كردند.
محققان هنوز از عمق مدفون شدن ديوارهاي قلعه در ميان رسوبات كف درياچه اطمينان به دست نياورده‌اند و براي درك بهتر موقعيت اين سازه باستاني به اكتشافات زير آبي بيشتري نياز خواهند داشت.