در ادامه نيز همه به كمك زلزله‌زدگان شتافتند و كمك‌هاي مناسبي به آنها رساندند اما آنچه نبايد مغفول بماند، فجايع محيط‌زيستي است كه اهميتي بيش از حد تصور اوليه دارد و همت بالايي مي‌خواهد. اين‌روزها تشكل‌هاي غيردولتي محيط‌زيستي در مناطق خاكستري زلزله‌زده حضور سبزي دارند و در حال انجام وظايف خود هستند. پاكسازي منطقه از زباله، دفن دام‌هاي تلف‌شده زير آوار و ساماندهي دام‌هاي زنده براي پيشگيري از شيوع انواع بيماري، عمده فعاليت تشكل‌هاي محيط‌زيستي در اين روزهاي بحراني براي كرمانشاه است.
- تشكل‌هاي محيط‌زيستي سراسر كشور در كرمانشاه
از آنجا كه ساماندهي تشكل‌هاي غيردولتي برخلاف نهادهاي دولتي، درگير بروكراسي‌هاي اداري نيست، اين تشكل‌ها در مواقع بحراني راحت‌تر از نهادهاي دولتي وارد مي‌شوند و كمك به آسيب‌ديدگان را آغاز مي‌كنند.
تشكل‌هاي غيردولتي محيط‌زيستي علاوه بر آنچه گفته شد، به‌دليل تخصصي كه در حوزه فعاليت خود دارند، مي‌توانند در فجايع طبيعي مانند زلزله، در قالب گروه‌هاي تخصصي و كارويژه‌هاي خود، بخشي از اقداماتي را كه معمولا در چنين شرايطي از سوي مسئولان دولتي و متخصصان حوزه امداد و نجات مغفول مي‌ماند با دقت بيشتري پيگيري كنند؛ رسيدگي به وضعيت سلامت و پسماند زباله‌ها از اين موارد است. هرچه تشكل‌هاي محيط‌زيستي در اين مناطق بيشتر حضور پيدا مي‌كنند، رد پاي آسيب‌هاي سلامت در آنها كمرنگ‌تر مي‌شود.
از دقايق نخست انتشار خبر زلزله غرب كشور و اطلاع از ابعاد گسترده آن شوراي هماهنگي شبكه سازمان‌هاي غيردولتي محيط‌زيست و منابع طبيعي كشور در بين 31شبكه استاني شامل 800تشكل محيط‌زيستي، فراخواني صادر و در حوزه كمك‌رساني حوزه محيط‌زيست اعلام نياز كرد. به مانند ساير نهادها كمك‌هاي نقدي و غيرنقدي، نخستين كمك تشكل‌هاي محيط‌زيستي به مناطق زلزله‌زده بود.علاوه بر اين به‌دليل رابطه قوي و تنگاتنگي كه تشكل‌هاي محيط‌زيستي و منابع طبيعي با جوامع محلي دارند، راحت تر در مناطق زلزله‌زده حضور فيزيكي پيدا كردند و توسط مردم پذيرفته شدند . همچنين شبكه سازمان‌هاي غيردولتي محيط‌زيستي و منابع طبيعي كشور، شبكه سازمان‌هاي غيردولتي محيط‌زيستي و منابع طبيعي استان كرمانشاه را نماينده خود قرار داد و اين اختيار به شبكه استان كرمانشاه داده شد كه همه كمك‌ها را از سراسر كشور در اختيار بگيرد.
در چند روز نخست پس از زلزله، اعضاي تشكل‌هاي محيط‌زيستي و منابع طبيعي سراسر كشور با برگزاري جلسات مختلف و هم‌انديشي با يكديگر توانستند در تمام مناطق زلزله‌زده به‌خصوص روستاهايي كه مغفول مانده بودند، پوشش حداكثري داشته باشند. اميدواريم كه در روزهاي آينده كار پاكسازي منطقه از زباله و حيوانات تلف‌شده نيز به بهترين شكل ادامه يابد تا ساكنان از فجايع بعدي ناشي از اين آلودگي‌ها در امان بمانند.
محمدالموتي
- پاكسازي مناطق زلزله‌زده از ظروف تجزيه‌ناپذير
با توجه به اينكه اين‌روزها موادغذايي بسته‌بندي‌شده در ظروف يكبارمصرف يا به‌صورت كنسروشده در منطقه زلزله‌زده توزيع و موجب توليد انبوهي از زباله شده است و از طرفي امكان فعاليت گروه‌هايي مانند خدمات شهري با اختلال مواجه است ، بايد فكري براي حل اين مشكل مي‌كرديم؛ بنابراين يك برنامه پاكسازي، آن هم در چند مرحله، پيش‌بيني شده كه از طريق تشكل‌هاي غيردولتي محيط‌زيست و منابع طبيعي با همكاري سازمان فرهنگي اجتماعي شهرداري كرمانشاه و شوراي هماهنگي سازمان‌هاي غيردولتي محيط‌زيست و منابع طبيعي كشور در سرپل ذهاب انجام خواهد شد.
اگر زباله‌ها در منطقه بمانند با توجه به اينكه ظروف يكبارمصرف تخريب ـ و نه تجزيه ـ مي‌شوند به مرور زمان در طبيعت پراكنده خواهند شد و آلودگي‌هاي آب و خاك و آلودگي‌هاي بصري جبران‌ناپذيري ايجاد خواهندكرد و اين زباله‌هاي پلاســتيكي با عمر حداقل 300سال موجب ازبين‌رفتن گياهان و جانوران زيادي خواهند شد.
اگر بارندگي‌هايي كه براي روزهاي آينده پيش‌بيني شده نيز اتفاق بيفتد اثرات اين آلودگي‌ها مضاعف خواهد شد؛ پس بايد براي جلوگيري از اين اتفاقات بد تلاش زيادي كرد. شبكه تشكل‌هاي محيط‌زيستي و منابع طبيعي از روز دوم زلزله توانست چادري براي دريافت كمك‌هاي مردمي برپا و اين كمك‌ها را به مناطق زلزله‌زده ارسال كند. مردم حضور فعالي در اين زمينه داشتند اما نمي‌توان از حمايت‌هاي دولتي صحبت كرد؛ هرچند شهرداري به اهميت اين موضوع پي برده است.
تشكل‌هاي غيردولتي در اين برهه نيز نشان دادند كه حضور آنها چقدر براي دولت و پركردن خلأهاي نهادهاي دولتي ضرورت دارد و تا چه حد مي‌توانند دولت را در ساماندهي شرايط بحراني ياري كنند.
شيرين خوانساري
- اقدامات محيط‌زيستي در مواقع بحران
در زمان رخ‌دادن فجايع طبيعي مانند زلزله، مجموعه‌اي از چالش‌هاي محيط‌زيستي؛ شامل محيط‌زيست انسان‌ها، حيات وحش و حيوانات اهلي به‌وجود مي‌آيد كه در مناطق شهري و روستايي به شكل‌هاي مختلف اتفاق مي‌افتد و اگر به آنها توجه نشود فجايع جبران‌ناپذيري رخ خواهد داد. در شرايط زلزله نخستين اقدام اساسي، خارج‌كردن اجساد و دفن‌كردن آنهاست كه در مناطق زلزله‌زده كرمانشاه انجام شده است.
هم‌اكنون ما با مسئله تلفات دام مواجه هستيم كه اگر مهار نشود بحران‌زا خواهد بود. پيش‌بيني شده است كه اين دام‌ها در اسرع وقت از زير آوار خارج و دفن شوند و اگر اين اتفاق نيفتد با بارندگي‌هايي كه براي روزهاي آينده پيش‌بيني شده، مشكلات زيادي ايجاد خواهد شد. دام‌هاي زنده نيز سرپناه خود را از دست داده‌اند و اگر ساماندهي نشوند امكان شيوع بيماري‌هاي دامي وجود دارد كه باعث نگراني شبكه تشكل‌هاي غيردولتي محيط‌زيستي و منابع طبيعي شده است. مذاكراتي انجام و جلساتي برگزار شده و اميدواريم كه با همراهي عملي نهادهاي دولتي، اين دام‌ها ساماندهي و از منطقه خارج شوند. اگر در ادامه، دام‌هاي بيمار تلف شوند، ضمن اينكه باعث افزايش بيماري‌ها در محيط مي‌شوند، حيات اقتصادي و معيشت مردم بحران‌زده را نيز تحت‌تأثير قرار مي‌دهند.
بقاي اين افراد در روستاها با تكيه بر پيشه دامداري براي ما خيلي مهم است. زباله‌هاي باقيمانده از كمك‌هاي مردمي، چالش ديگر ماست. بيشتر موادغذايي ارسال‌شده به‌صورت كنسروشده بوده و همين موضوع، ميزان زباله‌هاي توليد و رهاشده در محيط‌زيست را افزايش داده است. ساختار شهرداري‌هاي مناطق آسيب‌ديده به هم ريخته و به‌تنهايي توانايي ساماندهي اوضاع را ندارند. تلاش ما استفاده از توان تشكل‌هاي محيط‌زيستي براي پاكسازي منطقه از زباله‌هاي انباشته‌شده است. موضوع بهداشت عمومي زلزله‌زدگان و تعبيه سرويس‌هاي بهداشتي و حمام براي آنها را به‌خصوص در روستاهايي كه ميزان تخريب‌ها بالا بوده نبايد فراموش كرد.
تلاش ما فراهم‌كردن امكاناتي است كه در روزهاي آينده بتواند به حل اين مشكل كمك كند. تشكل‌هاي غيردولتي حوزه محيط‌زيست و منابع طبيعي با حضور خود در مناطق زلزله‌زده توانسته‌اند تا حدودي از شرايط نامناسب محيط‌زيستي بكاهند و از بروز‌بحراني كه ممكن است در آينده اين مناطق را در بر بگيرند، پيشگيري كنند. اميدواريم در آينده از ميزان مشكلات فعلي نيز كاسته شود.
بابك مغازه اي