رئيس‌جمهور تركيه ديروز اعلام كرد كه مصمم است تا يك‌ماه ديگر مراحل اوليه ساخت نخستين نيروگاه هسته‌اي تركيه را آغاز كند. او آب پاكي را روي دست مخالفان طرح‌هاي دولت در زمينه توليد برق از نيروگاه‌هاي هسته‌اي ريخت و گفت: «چه،كسي ناراحت شود، چه نشود، تركيه نيروگاه هسته‌اي مي‌سازد.»
طبق زمانبندي اعلام شده از سوي دولت تركيه، ساخت نيروگاه آكويو در شهر «مرسين» از ابتداي سال2018 ميلادي آغاز خواهد شد و طي 5 سال فاز نخست آن به بهره‌برداري مي‌رسد. تركيه در سال2010 با روسيه به توافقاتي دست يافت كه در چارجوب آن قرار شد دوطرف با مشاركت هم پروژه 20ميليارد دلاري ساخت نيروگاه هسته‌اي آكويو را آغاز كنند.
براساس طرح تصويب شده براي ساخت اين نيروگاه، روس‌ها در مرسين 4رآكتور هسته‌اي 1200مگاواتي مي‌سازند كه قرار است در نهايت سالانه 35ميليارد كيلووات‌ساعت برق توليد كنند. اين نيروگاه تنها نيروگاه مورد نظر تركيه نيست اما بزرگ‌ترين آن است و براي آن عمري نزديك به 60سال تخمين زده شده است. شركت روس‌اتم روسيه 51درصد از سهام اين نيروگاه را در اختيار گرفته و 49درصد باقيمانده متعلق به يك كنسرسيوم متشكل از 3شركت تركيه‌اي است.
تركيه غير از آكويو 2نيروگاه ديگر هم مي‌سازد. اين 2نيروگاه در شهرهاي «سينوپ» و «ايگنيادا» در سمت ديگر اين كشور يعني در ساحل درياي سياه ساخته خواهند شد. در مورد نيروگاه ايگنيادا اطلاعات چنداني منتشر نشده است اما به‌نظر مي‌رسد تركيه قصد دارد اين نيروگاه را با همكاري چيني‌ها بسازد. اما قرارداد ساخت نيروگاه سينوپ حدود 4سال پيش و با ژاپني‌ها به امضا رسيد.
در اين نيروگاه هم مدلي شبيه نيروگاه آكويو پياده شده است. 49درصد متعلق به طرف تركيه‌اي خواهد بود و 51درصد متعلق به يك كنسرسيوم بين‌المللي متشكل از شركت‌هاي ژاپني و فرانسوي. اين نيروگاه نيز از 4رآكتور تشكيل خواهد شد كه در مجموع 4.480مگاوات برق توليد خواهند كرد. طبق اعلام منابع ژاپني، هزينه ساخت اين نيروگاه بيش از 16ميليارد دلار برآورد شده است.
- مخالفان تركيه هسته‌اي؛ از آنكارا تا آتن
سوداي تركيه براي ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي به سال1970 بازميگردد. در اين سال، امكان‌سنجي ساخت نيروگاه‌ها در تركيه آغاز شد. طي حدود 5دهه گذشته به دلايل مختلف به‌خصوص مشكلات اقتصادي برنامه‌هاي اين كشور براي توليد برق هسته‌اي به سرانجام نرسيد اما اكنون اردوغان پيگيري اين برنامه‌ها را در راستاي «توسعه پايدار» تركيه ضروري مي‌داند. تركيه سالانه حدود 81مگاوات برق توليد مي‌كند كه بيشتر آن از نيروگاه‌هاي سوخت فسيلي است. 3نيروگاه هسته‌اي تركيه قرار است حدود 10درصد از برق مصرفي اين كشور را تأمين كنند.
اما روي سخن رجب طيب اردوغان در مورد «مخالفت‌ها» با كه بود؟ نخستين اعتراض‌ها عليه برنامه ساخت نيروگاه هسته‌اي در تركيه به همان 8سال پيش بازميگردد؛ يعني اندكي پس از اعلام برنامه جدي دولت براي ساخت نيروگاه آكويو. مردم در برخي شهرهاي بزرگ تركيه ازجمله آنكارا به خيابان‌ها آمدند و به طرح ساخت اين نيروگاه اعتراض كردند. مردم تركيه تجربه تلخي از انفجار در نيروگاه هسته‌اي دارند.
انفجار نيروگاه چرنوبيل اوكراين در سال1986 علاوه بر آلوده كردن منطقه وسيعي از اين كشور، درياي سياه و سواحل شمالي تركيه در كنار اين دريا را نيز آلوده كرد. پس از اين انفجار، مردم شهرهاي واقع در ساحل شمالي تركيه از ترس آلودگي‌هاي راديواكتيو براي چند روز از بيرون رفتن از خانه‌هاي‌شان منع شدند. خطر در تركيه از نوع ديگري است. بيش از 90درصد خاك تركيه در معرض زلزله قرار دارد و روزانه زلزله‌هايي با شدت كم در سراسر اين كشور رخ مي‌دهد. مردم نگران بروز حادثه در محل ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي تركيه بر اثر زلزله هستند؛ حادثه‌اي كه مي‌تواند جان بسياري را بگيرد.
اعتراض‌ها به برنامه دولت تركيه براي ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي بيرون مرزهاي اين كشور هم شنيده شده است. دولت يونان يكي از مخالفان جدي اين برنامه است. يونان به‌دليل نزديكي نيروگاه آكويو به خاكش طي سال‌هاي گذشته بارها به دولت تركيه اعتراض كرده است. آتن مي‌گويد اين نيروگاه نزديك گسلي ساخته مي‌شود كه در سال1998 در شهر آدانا يك زلزله 6.2ريشتري را باعث شد. اين زلزله 145كشته و بيش از هزار و 500زخمي به جا گذاشت.
به‌نظر مي‌رسد روي سخن اردوغان بيشتر با دولت تركيه بوده است تا مخالفان داخلي. طي اين سال‌ها يكي از موانع پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا، عدم‌پيروي اين كشور از قوانين اين سازمان در مورد مكان‌يابي ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي بوده است. با اين همه، رئيس‌جمهور تركيه براي هسته‌اي شدن مصمم‌تر از هميشه به‌نظر مي‌رسد.
- سعودي‌ها به‌دنبال هسته‌اي شدن
هم‌اكنون 449رآكتور هسته‌اي در 31كشور جهان فعال هستند. اين رآكتورها 11درصد از برق مصرفي كشورهاي مختلف را تأمين مي‌كنند. همزمان 60 رآكتور ديگر نيز در 16كشور در حال ساخت است. در منطقه خاورميانه، امارات متحده در حال ساخت 4رآكتور هسته‌اي است. اما در ميان كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس، غير از اماراتي‌ها اين سعودي‌ها هستند كه سوداي هسته‌اي شدن دارند.
عربستان سعودي در قالب برنامه‌هاي بلندپروازانه خود قصد دارد طي 20 تا 25سال آينده 16رآكتور هسته‌اي بسازد. هزينه ساخت اين رآكتورها بيش از 80ميليارد دلار برآورد شده است. يك ماه پيش نيز دولت اين كشور اعلام كرد تصميم دارد برنامه استخراج و غني‌سازي اورانيوم در داخل كشور را به‌عنوان بخشي از برنامه هسته‌اي خود در دستور كار قرار دهد.