اين سياست در حالي دنبال ميشود كه دولت آمريكا درصدد محدودكردن بازار صادراتي نفت ايران است؛ هرچند وزير نفت ايران ديروز در واكنش به موضع اخير دونالد ترامپ، رئيسجمهور ايالات متحده آمريكا به ايرنا گفت: توصيه ترامپ به نخريدن نفت ايران، تأثيري در صادرات نفت نداشته است. زنگنه همچنين درباره شائبه مطرح شده مبني بر كاهش واردات توسط هنديها بهعلت واگذارنشدن توسعه ميدان «فرزاد بي» به آنها تأكيد كرد: خريد نفت هنديها از ايران در حال انجام است و مورد خاصي در واردات نفت توسط آنها وجود ندارد.
رئيسجمهور آمريكا در 27آبانماه امسال، با صدور اطلاعيهاي اعلام كرد: عرضه نفت و فرآوردههاي نفتي در جهان از كشورهايي غيراز ايران به اندازه كافي وجود دارد؛ بنابراين ميتوان حجم خريداري نفت و مشتقات آن از ايران را به ميزان قابل توجهي كاهش داد.برآوردهاي منابع ثانويه از وضعيت توليد و صادرات نفت ايران نشان ميدهد كه ايران در ماه سپتامبر سالجاري ميلادي روزانه حدود يك ميليون و 900هزار بشكه نفت به كشورهاي چين، هند،
كرهجنوبي و ژاپن صادر كرده و بالغ بر 700هزار بشكه نفت در روز هم به كشورهاي اروپايي شامل ايتاليا، فرانسه، هلند، يونان و تركيه صادرات داشته است؛ به اين ترتيب27 درصد از نفت صادراتي ايران به مقصد اروپا و بقيه آن به مقصد 4كشور آسيايي صورت گرفته است. البته ايران تصميم دارد تا سال 2021ميلادي توليد نفت خود را از 3.8ميليون بشكه فعلي دستكم به 4.7ميليون بشكه در روز افزايش دهد و مقصد اضافه نفت توليدي هم كشورهاي اروپايي تعيين شده است.
به تازگي مرضيه شاهدايي، قائممقام نفت ايران به خبرگزاري تسنيم گفته است: ما در حال مذاكره با مشتريان جديدي براي فروش نفت هستيم و بيشتر رويكرد ما افزايش صادرات نفت خام به كشورهاي اروپايي است. وي همچنين اظهار داشت: اينكه برخي مشتريان آسيايي نفت ايران اقدام به كاهش واردات نفت از كشورمان كنند، بهمعناي متزلزلشدن صادرات نفت ايران نيست. به گفته شاهدايي، با به ثمر نشستن مذاكرات با كشورهاي اروپايي، سهم فروش نفت به قاره سبز نسبت به قبل، در سبد صادرات نفت خام ايران بيشتر خواهد شد.
- افزايش چشمگير صادرات نفت
آمار صادراتي ارائهشده از سوي شركت پايانههاي نفتي ايران بهعنوان متولي صادراتي نفت كشور نشان ميدهد كه ميانگين صادرات نفت خام ايران با احتساب ميعانات گازي در سال 1394 يعني سال پيش از اجراييشدن برنامه جامع اقدام مشترك حدود يك ميليون و 400هزار بشكه در روز بوده است كه با اجراي برجام و گشايشهاي حاصله، ميانگين صادرات نفت خام و ميعانات گازي در سال 1395به حدود 2ميليون و 900هزار بشكه در روز رسيده است.
- تغيير در بازار نفت؛ همه بهدنبال مشتري
رقابت در بازار نفت براي يافتن مشتريان جديد و حفظ مشتريان قديمي سختتر شده تا آنجا كه آمريكا هم بهدنبال فروش نفت خود در آسياست. نوسان نرخ رشد اقتصادي جهان و تغيير در تقاضاي كشورهاي عمده خريدار نفت جهان، كاهش ميزان تقاضا براي نفت در پي تغيير سياستهاي انرژي كشورهاي اروپايي به سمت انرژيهاي نو و تجديدپذير، رقابت پنهاني برخي كشورهاي صادركننده نفت و البته داراي نفت مازاد و بهاصطلاح روي آب براي دادن تخفيفهاي بيشتر براي مشتريان ديگر كشورها ازجمله اتفاقاتي است كه رقابت در بازار نفت را سختتر از گذشته كرده است.
رقيب جدي ايران هرچند در ظاهر بهدليل تحولات سياسي بهنظر عربستان سعودي است، اما آمارها نشان ميدهد كه عراق همچنان اصليترين رقيب ايران است؛ كشوري كه پس از سقوط صدام حسين تاكنون همچنان خارج از سقفهاي تعيينشده توسط اوپك، نفت توليد و صادر ميكند؛ بهگونهاي كه اين كشور صادرات نفت خود به اروپا را از 547ميليون بشكه در روز در سال 2012 به 982ميليون بشكه در روز در سال 2016 افزايش داده است.
البته ايران هم براي بازپس گرفتن سهم خود از اروپا موفق شده تا صادرات نفت به اين قاره سبز را از 162ميليون بشكه در روز در سال 2012به 497هزار بشكه در سال 2016افزايش دهد و حتي در برخي ماههاي سالجاري ميلادي نفت صادراتي ايران به اروپا از مرز 700هزار بشكه هم عبور كرده است كه به اين ترتيب سهم ايران از بازار نفت اروپا تا 40 درصد هم تخمين زده ميشود.