تنها قرار نيست بافت تاريخي تهران آن هم در محدوده منطقه12 محلي باشد براي خاطره بازي شهروندان تهراني. طرحي بزرگ‌تر در دست است؛ طرحي كه رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر تهران از آن به «تبديل تهران به يك شهر تاريخي و زيبا و فرهنگي و علمي» نام مي‌برد. طرحي براي سه منطقه تاريخي و فرهنگي تهران يعني مناطق 11،6 و 12 تهران؛ طرحي براي احياي قلب تهران.
گام اول البته لاله‌زار است؛ خياباني قديمي و خاطره‌انگيز براي همه شهروندان تهراني. به‌ويژه اهالي فرهنگ و هنر. در همين لاله‌زار آثار فرهنگي و هنري بسياري خلق شده است و اين خيابان محلي بود براي حضور هميشگي شهروندان. تهران بود و لاله‌زار. زماني در لاله‌زار 15 سينما و چندين سالن تئاتر و تماشاخانه فعاليت داشتند. حالا اين خيابان قرار است پيشاني يك اتفاق بزرگ باشد؛ اتفاقي كه محمد جواد حق‌شناس اميدوار است در 4سال فعاليت شوراي پنجم به سرانجام برسد و چهره‌اي تازه از تهران ارائه كند.
محمد جواد حق‌شناس با اشاره به طرح پياده‌راه‌سازي خيابان لاله‌زار به همشهري گفت: يكي از رويكردهاي خوبي كه هويت معماري و شهري تهران را مي‌تواند حفظ كند، توجه به بافت تاريخي پايتخت است. اين اتفاق مي‌تواند چهره تهران را كه در اين سال‌ها مملو از خودرو شده تغيير دهد و با پياده‌راه‌سازي يا تبديل خيابان به كندراه فرصتي ايجاد كند تا شهروندان با شهرشان ديداري متفاوت داشته باشند.
رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران افزود: زماني كه در شهري مثل تهران اصالت با خودرو است، طبيعتا تمايل خودرو و خودروسواران به جاي ملاقات با شهر، سرعت گرفتن و عبور كردن است و خيابان تبديل به گذرگاه مي‌شود و مناظر خيابان فرصتي براي ديده شدن ندارند. اما با توجه به سرمايه و گنجينه ارزشمندي كه از تهران قديم در اختيار داريم، اگر بتوانيم حركت خودرو را در برخي از معابر تاريخي و شناسنامه‌دار ممنوع كنيم، يا حداقل حضور خودرو را كمتر كنيم فرصتي به‌وجود مي‌آيد تا سرنشينان بتوانند فرصتي براي ديدن مناظر و بخشي از شهر را به‌دست آورند. به گفته حق‌شناس اين به‌معناي آن است كه شهروندان بتوانند با شهر سخن بگويند.
- جايي براي مرور خاطرات
گام اول محدوده بافت تاريخي است. همانجايي كه از روزگار قاجار به‌جا مانده است. حق‌شناس از اقدامات سال‌هاي گذشته براي ساماندهي اين محدوده سخن گفت: طي سال‌هاي گذشته تهران در محدوده مركزي‌اش با محوريت منطقه12 شاهد اتفاقاتي بود. بخش شمالي بازار تهران از خيابان پامنار و در ادامه با مركزيت ميدان ارگ و خيابان ناصر خسرو از يك سو و تقاطع 15خرداد تا ميدان امام از سوي ديگر اتفاقاتي را طي سال‌هاي گذشته شاهد بود. تغيير در اين محدوده از تهران تا خيابان سي‌تير رسيد. اما به‌نظر مي‌رسيد كه اولويت اصلي با خيابان لاله‌زار بود. خياباني كه تداوم منطقي خيابان ناصر خسرو به سمت شمال بود.
وجود عمارت‌هاي قديمي مانند كاخ گلستان وعمارت شمس‌العماره و بناهايي مثل مسجد امام و كوچه مروي و حتي وجود بناي ارزشمند دارالفنون كه شاخص‌ترين عمارت ايران مدرن بود در اين محدوده، مي‌تواند بستري باشد براي شكل‌دهي به يك گذر فرهنگي و تاريخي.
حق‌شناس افزود: اما لاله زار جايي براي يادآوري خاطرات فرهنگي و هنري تهران قديم است. حضور تعداد قابل توجهي سينماها و تئاترها و محل‌هايي براي حضور هنرمندان سينما و تئاتر بود. انتظار مي‌رفت كه اين پهنه روند خاطره آفريني را شكل دهد. اما به‌خاطر اختلاف ديدگاه و بعضا مقاومت‌هايي كه از صنف محترم الكتريكي صورت گرفت، اين اتفاق رخ نداد.
بخش عمده‌اي از فضاي تجاري لاله‌زار در اختيار اين صنف است و ساماندهي اين خيابان با مشكلاتي روبه‌روست. به گفته وي، شوراي شهر تهران از شهرداري منطقه12 خواسته‌است تا برنامه‌اي مشخص براي احياي لاله‌زار و حفظ بافت قديمي اين محدوده تهيه و به شوراي شهر ارائه كند. يكي از مهم‌ترين محورهاي اين برنامه، هماهنگي و حتي حمايت صنف الكتريكي است تا خيابان لاله‌زار به پياده‌راه و يك گذر فرهنگي و تاريخي تبديل شود. قطعا اين برنامه در چند فاز خواهد بود كه مطالعه لازم صورت گيرد و اجراي فاز اول آن هرچه سريع‌تر انجام شود تا اين منطقه تاريخي و فرهنگي و هنري تهران را حفظ كنيم و در اختيار شهروندان هنردوست و تهراني بگذاريم.
- طرحي براي احياي قلب فرهنگي تهران
حق‌شناس يادآور شد:«ما بايد به سمتي برويم كه فضاي كالبدي با روح و روان شهر و خواسته شهروندان به‌وجود بيايد و شكل بگيرد. ما مي‌خواهيم تا آنجا كه امكان دارد شهر را از سلطه روز‌افزون خودروها بكاهيم. خودروها شهر را در اختيار گرفته‌اند و باعث حذف شهروندان به‌عنوان بازيگران اصلي شهرها شده‌اند. اميدواريم بتوانيم اين روند را در كليه مناطق تهران با كاربري‌هاي متفاوت دنبال كنيم.»
وي با اشاره به اينكه مي‌توان با استفاده از تغيير كاربري و تبديل آن به كاربري‌هاي گردشگري و فرهنگي و اجتماعي در مناطق مركزي چهره اين محدوده از شهر را عوض كرد، افزود: انسان‌ها امروز نياز به گفت‌وگو دارند. در گذشته معبر و گذر محلي براي حضور و گفت‌وگو بود. اما امروزه در آپارتمان‌ها همسايه‌ها همديگر را نمي‌شناسند.
اگر بتوانيم اين پياده‌راه‌ها و كندراه‌ها را به محلي براي ديدار شهروندان با يكديگر و فضاي شهر تبديل كنيم كار شايسته‌اي انجام داده‌ايم. رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر تهران از اختصاص كاربري ديگري به اين مناطق خبر داد. وي گفت: يك كاربري ديگري كه مي‌تواند در اين محدوده از شهر در اختيار شهروندان قرار بگيرد، كاربري سلامت و تندرستي است. ما به فضاهايي كه شهروندان در شهر راه بروند و بدوند نياز داريم.
- فضاهاي مناسب شهر
حق‌شناس از طرحي براي ساماندهي قلب فرهنگي و تاريخي تهران سخن گفت: اميدواريم كه با اين رويكرد بتوانيم مناطق مركزي مثل 11،6 و 12 را آماده كنيم تا با كاربري فرهنگي و هنري و اجتماعي چهره‌اي تازه در قلب تهران به‌وجود آوريم.
وي قلب فرهنگي شهر تهران در منطقه6 را كه از يك سو دانشگاه تهران و از سوي ديگر دو نماد فرهنگي و هنري تئاتر شهر و تالار وحدت در منطقه 11 را به‌عنوان دو مركز معتبر فرهنگي تهران در بر‌گرفته به‌عنوان مراكزي مناسب براي ايجاد فضايي فرهنگي مي‌داند. وي گفت: اين فضاها پر از خاطرات براي شهروندان تهراني است.
اگر بتوانيم با جايي مثل خانه هنرمندان كه طي دو دهه اخير شكل گرفته، اين سه مركز را به هم متصل كنيم و در فضايي كه تحولات فرهنگي و هنري را رقم مي‌زنند ساماندهي كنيم، كار مناسبي انجام داده‌ايم. به گفته وي حضور صدها واحد فرهنگي مثل كتابفروشي، ده‌ها گالري و ده‌ها سينما و ده‌ها تماشاخانه و ده‌ها مراكز دانشگاهي كوچك و بزرگ در اين بافت متمركز شده است. اگر اين فرصت فراهم شود كه با اجتماع اين مجموعه به احياي بافت فرهنگي و هنري و تاريخي كه در عين حال با اقتصاد هنري پشتيباني مي‌شود، اين امكان را داريم كه فرصتي براي شهروندان براي گفت‌وگو و فكر كردن فراهم كنيم.
در عين حال شناسنامه‌اي باشيم براي معرفي شهرمان براي كساني كه ميهمان پايتخت هستند؛ چه گردشگران داخلي و چه گردشگران خارجي. رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شهرداري تهران با اشاره به انجام مطالعات براي اجراي طرح‌ها و همچنين استفاده از مطالعات گذشته گفت: قطعا كارها بايد با مطالعه صورت گيرد. ما نمي‌توانيم اين طرح‌ها را بدون مطالعه دنبال كنيم. مديريت شهري به مطالعات صورت گرفته به‌عنوان يك سرمايه ارزشمند‌تكيه مي‌كند.
اگر نياز به مطالعه مجددي بود دوباره صورت مي‌گيرد. اين نكته مهم را فراموش نكنيم كه هم‌اكنون نيروهاي توانمندي در مديريت شهري فعال هستند؛ نيروهايي كه سوابق ارزشمندي دارند و در كارنامه‌شان رويكردهاي انساني به شهر وجود دارد. چيزي كه مهم است اين است كه بتوانيم اين شهر را از شهري كه زندگي در آن ممكن است به‌خاطر آلودگي‌هاي محيطي و بصري و زيست‌محيطي آزار‌دهنده شود به شهري با آسايش و آرامش و زندگي توأم با لذت براي شهروندان تبديل كنيم.
حق‌شناس همچنين گفت: حضور چهره‌هايي مثل دكتر حجت در معاونت شهرسازي و دكتر حناچي در معاونت عمراني فرصتي در اختيار شهر قرار داده‌است. حضور دكتر صالحي اميري در معاونت اجتماعي و فرهنگي، يك فرصت مغتنم است. امروز در حوزه‌هاي اصلي و تأثير‌گذار شهرداري يك انسجام و هماهنگي وجود دارد.
«با هماهنگي بين شهرداري و شوراي شهر و همچنين حمايت قاطع شهروندان از اعضاي شوراي شهر، اميدواريم بتوانيم چهره مطلوبي از شهر طي 4سال آينده به‌وجود آوريم و زندگي آرامي را در شهر تهران به‌عنوان يك شهر تاريخي و زيبا و فرهنگي و علمي فراهم كنيم.» اين آخرين جملات حق‌شناس بود؛ سخناني كه نويدبخش شهري بهتر در روزهاي آينده است. لاله‌زار و انقلاب قرار است قلب تاريخي و فرهنگي تهران شوند و چهره‌اي تازه به تهران بدهند؛ چهره‌اي دوست‌داشتني‌تر، چهره‌اي شايسته‌تر؛ شهري كه به تعبير شهردار تهران «درخور و شايسته شهروندانش» باشد.