این داروها درواقع جزئی از مجموعه «داروهای طراحی‌شده» (designer drugs) هستند. منظور از داروهای طراحی‌شده، داروهای با اثر مشابه (آنالوگ‌های) ساختاری یا کارکردی داروهای غیرمجاز یا تحت کنترل هستند که طور طراحی شده‌اند که اثرات داروشناختی داروی اصلی را داشته باشند، درعین‌حال در رده‌بندی داروهای غیرقانونی قرار نگیرند و/یا در آزمایش‌های استاندارد شناسایی نشوند.
دو دسته عمده داروهای طراحی‌شده شامل «مواد روان‌گردان جدید» (NPS) (اصطلاحی که در اتحادیه اروپا به کار می‌رود) و داروهای تقویت‌کننده کارکرد بدنی مانند استروئیدهای طراحی‌شده هستند.
مواد روان‌گردان جدید (NPS) که شامل نام‌های فراوانی می‌شوند، را می‌توان در این چهار دسته قرار داد:
۱- مواد شبه کانابیسی صناعی: این داروها اثرات مشابه کانابیس (حشیش و ماری‌جوانا) دارند و با نام‌های متفاوتی مانند اسپایس، بلک مامبا و...به فروش می‌رسند. این داروها ربطی به گیاه شاهدانه یا کانابیس ندارند و در آزمایشگاه ساخته می‌شوند. بعد این مواد صناعی با یک پایه گیاهی مخلوط می‌شوند و مصرف آن‌ها اثرات مشابه با مصرف حشیش یا ماری‌جوانا در مغز ایجاد می‌کند.
۲- داروهای نوع تحریک‌کننده: این داروها اثرات مشابه با مواد محرکی مانند آمفتامین، مت‌آمفتامین، کوکائین و اکستازی دارند و با اسامی متفاوتی در بازار موجودند، مانند اتیل‌فنیدیت، BZP، مفدرون و ...
۳- داروهای نوع آرام‌بخش/تسکین‌بخش: این داروهای اثراتی مشابه با داروهای آرام‌بخش یا ضد اضطراب به‌خصوص داروهای خانواده بنزودیازپین ایجاد می‌کنند و ازجمله با نام‌های اتیوزولام، پیرازولام و فلووبرومازپام به فروش می‌رسند.
۴- داروهای توهم‌زا: این داروها اثراتی مشابه ماده توهم‌زای ال‌اس‌دی (LSD) ایجاد می‌کنند و شامل نام‌هایی مانند متوکستامین (با اثرات مشابه داروی بیهوشی کتامین) و برومو- دراگون‌فلای و..
این داروها بسته به نوعشان می‌توانند انواع عوارض زیان‌بار را ایجاد کنند، ازجمله:
- اووردوز (مصرف بیش‌ازحد) و حالات گذرای روان‌پریشی و رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی.
- کشیدن کار فرد به اورژانس و بستری شدن در بیمارستان.
- افزایش ناگهانی در دمای بدن، سرعت ضربان قلب، اغما و خطر آسیب دیدن اندام‌ها درونی (در مورد داروی PMA یا پارامتوکسی‌آمفتامین).
- توهم و استفراغ.
- اغتشاش شعور که ممکن است به تهاجم و خشونت منجر شود.
- افسردگی شدید که ممکن است به افکار خودکشی بینجامد.
مصرف این مواد در درازمدت با این مشکلات بهداشتی همراه است:
- افزایش دچار شدن به بیماری‌های روانی شامل روان‌پریشی، پارانویا (سوءظن بیمارگونه)، اضطراب و سایر عوارض روان‌پزشکی.
- افسردگی.
- وابستگی جسمی و روان‌شناختی به این داروها به سرعت پس از مدت نسبتاً کوتاهی در حد چند هفته ایجاد می‌شود.
منبع: drugwise.co.uk