نجفي با اشاره به ديدار با رئيسجمهور براي حل مشكل بافتهاي فرسوده گفته بود كه «رئيسجمهور روي نوسازي بافتهاي فرسوده خيلي حساس هستند و وقتي من مسئوليت شهرداري تهران را بر عهده گرفتم، از من خواستند براي بافتهاي فرسوده كاري كنيم. ما 2جلسه خدمت ايشان بوديم. حدود 2هفته پيش نيز جلسه دوم خدمت ايشان تشكيل شد.
ما طرحي را با همكاري وزارت مسكن و شهرسازي براي بافتهاي فرسوده تهيه كرده بوديم و ايشان نيز اين طرح را تأييد كردند. از اينرو خيلي خوشبين هستم كه در سالهاي آينده يك تحولي در حوزه بافتهاي فرسوده در شهر تهران اتفاق بيفتد.»
مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران با اشاره به تلاش گسترده براي تغيير رويكرد در نوسازي بافتهاي فرسوده از تهيه و اجراي طرحي به نام طرح پيشگام در شهرداري تهران خبر داد. سيدرضا ميرصادقي با اعلام اينكه طرح پيشگام كاري بود كه از 2ماه پيش طي جلسات بسيار مستمر و هر روزه آغاز شد، به همشهري گفت:
البته مبناي اوليه اين طرح از حدود يك سال قبل گذاشته شدهبود و از 2ماه پيش بهصورت جدي فعاليت براي تدوين و طراحي آن آغاز شد. وي افزود: اين طرح نتيجه همكاري نزديك معاونت شهرسازي وزارت راه و شهرسازي و معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران با مشاركت بخش خصوصي بود. طرح پيشگام يك طرح پايلوت است كه قرار است طي 5سال پهنه گستردهاي از بافت فرسوده را تحت پوشش درآورد.
به گفته ميرصادقي، براساس اين طرح در 5منطقه تهران ظرف مدت 5سال حدود 55هزار واحد مسكوني ساخته خواهد شد. اين طرح در محدودهاي به مساحت 160هكتار از پهنه بافت فرسوده اجرا ميشود. مناطق 11، 12، 15، 16و 17شهرداري تهران ميزبان اين طرح خواهند بود تا بافتهاي فرسوده اين مناطق نوسازي شوند.
مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران در ادامه از 3سطح در اجراي اين طرح سخن گفت و افزود: اين طرح 3سطح دارد؛ سطح اول بهعنوان محليسازي از طريق پروژههاي محلي متعارف و كم واحد با استفاده از تجميع پلاكهاست. سطح دوم محلهسازي است كه با تجميع بلوكها صورت ميگيرد و با راهبرد باز انتظام زمين به اجرا درميآيد و سطح سوم محلهسازي از طريق ساخت شهركسازي و مجتمعهاي مسكوني است.
به گفته ميرصادقي، در طرح پيشگام 20هزار واحد مسكوني در قالب مجتمعهاي مسكوني يعني سطح 3پيشبيني شدهاست و 35هزار واحد مسكوني در قالب پروژههاي محلي يعني سطح يك و 2 توليد ميشود. وي از پيشنيازهاي اين طرح سخن گفت و افزود: پيش نويس مصوبات اين طرح هماكنون در دست تهيه است تا بتوانيم مصوبه هيأت وزيران را براي اعمال تشويقات، تخفيفات و انگيزه بيشتر سرمايهگذاران در محدوده بافت فرسوده بگيريم. همچنين تمام مكاتبات لازم و پيشنهادها به معاونت شهرسازي وزارت راه و شهرسازي از سوي معاونت محترم شهرسازي و معماري شهرداري تهران ارائه شدهاست.
- 21ثانيه و 2800ميليارد تومان
«در هفته گذشته در كمتر از 21ثانيه، 2800ميليارد تومان سرمايه كشور بر اثر زلزله سرپل ذهاب و شهرهاي اطرافش از بين رفت. اگر اتفاقي در تهران رخ دهد حجم اتلاف سرمايهكشور چقدر خواهد بود؟» سيدرضا ميرصادقي با بيان اين نكته ابعاد يك بحران بزرگ را پيش رو ميگذارد. مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران در ادامه به همشهري گفت: فقط در بافتهاي فرسوده تهران تقريبا 3.5ميليون نفر از جمعيت شهر زندگي ميكنند.
ما ناچاريم تا به بافتهاي فرسوده نه بهعنوان يك تهديد كه بهعنوان يك فرصت نگاه كنيم چرا كه ميزان تعاملات اجتماعي و مناسبات عمومي مردمي كه در اين محدوده زندگي ميكنند، ميتواند يك فرصت باشد. به گفته وي، بافتهاي فرسوده متعلق به مردمي است كه ميخواهند زندگي پايداري داشته باشند، بنابراين ما براي رسيدن به يك زندگي پايدار نيازمند تأمين خدماتي مثل فضاي سبز، فضاي آموزشي، فضاي بهداشتي، فضاي فرهنگي و ورزشي هستيم.
ميرصادقي در ادامه گفت كه «اگر طرح پيشگام براي 5منطقه شهر تهران قرار است در عرض 5سال 55هزار واحد مسكوني بسازد، صرفا نگاه كالبدي نيست بلكه اين طرح ميخواهد مراكز مدني در سطح شهر ايجاد كند. مراكز مدني تنها بهمعناي ساخت سرپناه نيست؛ اين مراكز مجموعهاي كامل از تمام آن چيزي است كه يك شهروند براي زندگي در شهر به آن نياز دارد.»
- لزوم تغيير ديدگاه در نوسازي
برخي اعضاي شوراي اسلامي شهر تهران هم به بهانه وقوع زلزله در مناطق غربي كشور به لزوم تغيير ديدگاه مسئولان به احياي بافتهاي فرسوده پرداختند؛ موضوعي كه ميرصادقي هم بر آن تأكيد كرده و از لزوم تغيير ديدگاه در نوسازي بافتهاي فرسوده ياد ميكند. مجيد فراهاني، رئيس كميته بودجه و نظارت شوراي شهر تهران معتقد است:
شهر تهران با بافتهاي فرسوده بهعنوان غول و بحراني خفته كه تهديد هميشگي و مخاطرهآميز، هم در راستاي توسعه پايدار و هم در ارتباط با امنيت شهري به شمار ميرود با توجه به گستردگي جغرافياي شهري و تراكم بافت جمعيتي بهمراتب از اهميت و مخاطره بيشتري برخوردار است.
امروز درصورت بروز زلزلهاي ۶ ريشتري در پايتخت قطعا آمار تلفات آن در دنيا بيسابقه خواهد بود كه همين خطر جدي لزوم جديت و فوريت در ايمني و آمادگي زيرساخت اساسي شهر و ساختمانها را در هنگام بروز حوادث طبيعي، حياتي ميكند. سيدابراهيم اميني، نايبرئيس شوراي شهر تهران نيز ديد مثبت مسئولان نسبت به احياي بافتهاي فرسوده را كافي ندانست.
وي در يك يادداشت نوشت كه «بافتهاي فرسوده بهدليل عدمرعايت مقررات شهرسازي درصورت وقوع زلزله آسيبپذيرترين نقاطي به شمار ميآيند كه ميتوانند خسارات جبرانناپذير مالي و جاني را به جا بگذارند. لذا احياي بافت فرسوده يك عزم جدي و همت ملي ميطلبد.» حسن خليلآبادي، رئيس كميته ميراث فرهنگي شوراي شهر تهران نيز نوسازي بافتهاي فرسوده با تكيه بر توسعه صنعت گردشگري را يك راهكار دانست و گفت:
«براي سكونتگاههاي امن شهري ميتوان كالبد جديد در مجاورت شهرهاي قديمي احداث كرد كه هم بافتهاي فرسوده پايداري خود را حفظ و به اقتصاد شهري كمك كنند و هم شهروندان از سكونتگاه ايمن برخوردار باشند.» شهربانو اماني، عضو شوراي شهر تهران نيز از جدي نگرفتن زنگ خطر زلزله از سوي مسئولان نوشت.
از نظر اين عضو شورا اگر از سال 82تاكنون بحث بافتهاي فرسوده و زلزله جدي گرفته شده بود و فقط در سطح هرم بالاي جامعه نميماند، امروزه شاهد تلفات جاني زيادي نبوديم و خسارات مالي كمتري نيز در حوادث غيرمترقبه متحمل ميشديم. در واقع اگر استانداردهاي لازم در ساخت ساختمانها لحاظ ميشد، ميتوانستيم بگوييم كه مسئولان زنگ خطر زلزله و بافتهاي فرسوده را جدي گرفتهاند اما در سياستگذاري بهكار بسته، اين امر محقق نشده است.