به گزارش همشهري، تازه‌ترين اطلاعات از وضع معاملات بازار سرمايه در 8ماه گذشته نشان مي‌دهد جمع كل معاملات انجام شده در بازار سرمايه بدون احتساب معاملات انجام شده در بورس انرژي از مرز 128هزار ميليارد تومان گذشته است. در مورد معاملات بورس انرژي كه هم‌اكنون محصولاتي همچون برق و ميعانات گازي در آن مبادله مي‌شود اطلاعاتي در دست نيست و گزارش رسمي در اين‌باره منتشر نمي‌شود. اين اطلاعات نشان مي‌دهد بورس كالا پرچم‌دار بازار سرمايه است و جمعا در 8ماه امسال 46درصد از كل معاملات بازارسرمايه به اين بورس اختصاص يافته است. بورس تهران و فرابورس هم به‌ترتيب 30و 24درصد از معاملات بازار سرمايه را در اختيار دارند.
- پر‌طرفدار‌ترين محصولات
داده‌هاي آماري نشان مي‌دهد از كل معاملات انجام شده در 8ماه امسال 53هزارو 688ميليارد تومان يعني معادل 39درصد از كل معاملات به مبادلات سهام در بورس و فرابورس اختصاص داشته است.از اين مقدار 31هزارو 398ميليارد تومان در بورس و 22هزارو 290ميليارد تومان در فرابورس دادوستد شده است.
معاملات سهام در فرابورس، معاملات متنوع تري است و اين معاملات به بازارهاي اول، دوم، سوم و بازار پايه تقسيم بندي مي‌شود كه هركدام خصوصيات و ويژگي‌هاي خاص خودشان را دارند. داده‌هاي موجود از كل معاملات انجام شده در فرابورس نشان مي‌دهد 10هزارو 753ميليارد تومان مربوط به معاملات سهام شركت‌هاي بازار اول و 6هزارو 161ميليارد تومان مربوط به معاملات بازار دوم فرابورس بوده است.
در اين مدت همچنين سرمايه‌گذاران 4هزارو 186ميليارد تومان سهام، از طريق بازار پايه خريداري كرده‌اند.
ارزش كل معاملات بازار سوم فرابورس هم از اول سال تاكنون 1190ميليارد تومان بوده است.معاملات انجام شده در بازارهاي پايه و سوم فرابورس نشان مي‌دهد برخلاف بازارهاي اول و دوم كه با افت معاملات مواجه بوده‌اند ارزش معاملات بازار پايه 76درصد و ارزش معاملات بازار سوم 43درصد رشد داشته است.
- سهام چقدر سود مي‌دهد
با عبور شاخص بورس از مرز 90هزار واحد در مبادلات روز شنبه براي نخستين‌بار ركورد جديدي در بورس به ثبت رسيد و شاخص كل بازار سهام براي نخستين‌بار ركورد نيم قرن گذشته را شكست. اهميت رشد شاخص به اين دليل است كه اين شاخص با محاسبه مقدار سود تقسيم شده در مجامع عمومي شركت‌ها و همينطور افزايش قيمت سهام اين شركت‌ها محاسبه مي‌شود؛ به همين دليل شاخص كل بورس تهران بيانگر ميزان بازده سرمايه‌گذاري در بورس است. با اين حال برخي سرمايه‌گذاران گلايه دارند با وجود رشد شاخص‌ها اين سهامداران با زيان مواجه شده‌اند. اما اطلاعات دقيق‌تر از وضعيت معاملات نشان مي‌دهد كه عده كمي در بورس با زيان مواجه شده‌اند.
اين اطلاعات نشان مي‌دهد از اول امسال تاكنون 60درصد از سهامداران بورس به‌طور ميانگين 52.5 درصد سود كرده‌اند؛ درحالي‌كه در همين مدت زيان عملكرد سهامداران بدشانس فقط13درصد به‌طور ميانگين بوده است.اين اطلاعات نشان مي‌دهد كه از اول سال تاكنون ارزش سهام 356شركت يعني معادل 60درصد از بازار رشد كرده است؛ درحالي‌كه در همين مدت 38.2درصد از شركت‌هاي بورس با نزول ارزش سهامشان مواجه شده‌اند.
همچنين محاسبات دقيق‌تر نشان مي‌دهد در 7ماه امسال سهامداران 5شركت بيش از 500درصد و سهامداران 20شركت بيش از 200درصد سود كرده‌اند. در همين مدت سهامداران 45شركت نيز دست‌كم 100درصد به ارزش دارايي هايشان اضافه شده است. محاسبه ارزش ريالي مقدار سود اين سهامداران نيز نشان مي‌دهد كه اين گروه از سهامداران ارزش دارايي هايشان جمعا در 7ماه امسال 23هزار ميليارد تومان افزايش يافته و از 413هزار ميليارد تومان به 436هزار ميليارد تومان رسيده است. يعني اينكه 5.7 ميليارد دلار به ارزش ثروت سهامداران اين شركت در 7ماه امسال اضافه شده است.
- زيان ديده‌ها چه كساني هستند
در چنين شرايطي گلايه برخي سهامداران از زيان عملكردشان ناشي از عوامل ديگري همچون سرمايه‌گذاري غيرعلمي و هيجاني در بورس است. مطابق پژوهشي كه نتايج آن از سوي مركز مطالعات و تحقيقات بورس در خرداد‌ماه سال‌جاري منتشر شد، سهامداران غيرحرفه‌اي كه از طريق صندوق‌ها در بورس سرمايه‌گذاري كرده‌اند بزرگ‌ترين برندگان بازار سهام بوده‌اند و در مقابل سهامداراني كه خود را حرفه‌اي مي‌دانستند بيش از ديگر سهامداران زيان كرده‌اند.
در اين پژوهش تطبيقي كه ميان 4گروه از سرمايه‌گذاران در يك دوره چهارساله انجام‌شده، مشخص شد كه بخش عمده معاملات در اختيار سهامداراني است كه از طريق معاملات برخط سرمايه‌گذاري مي‌كنند اما اتفاقا اين بخش از سرمايه‌گذاران بيش از ساير سرمايه‌گذاران با زيان مواجه شده‌اند اما در مقابل سهامداران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بيش از ساير سرمايه‌گذاران سود كرده‌اند.
در اين پژوهش رفتار معاملاتي 4گروه فعال در بازار سهام شامل صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، معامله‌گران آنلاين (برخط)، شركت‌هاي سرمايه‌گذاري و شركت‌هاي چندرشته‌اي از ابتداي سال1392تا پايان شهريورماه1395مورد بررسي قرار گرفته‌اند. سال‌هاي 1392تا 1395را مي‌توان به‌عنوان سال‌هاي پرنوسان بازار سرمايه ايران برشمرد.
در اين مقطع زماني 4دوره صعود و نزول در بورس رقم خورد.دوره اول از ابتداي سال1392تا دي‌ماه همان سال رخ داد كه شاخص بورس جمعا 113درصد رشد كرد. بعد از آن شاخص بورس با 18ماه نزول معادل 47درصد كاهش يافت تا اينكه با اجراي برجام شاخص بورس تا فروردين1395دست‌كم 30درصد رشد كرد اما اندكي بعد شاخص بورس وارد روند نزولي شد و اين رويه تا شهريور1395ادامه يافت و شاخص بورس جمعا 12درصد افت كرد.
پژوهش‌هاي انجام شده در اين دوره پرنوسان نشان مي‌دهد معامله‌گران برخط نسبت به‌ساير گروه‌ها بازيگران تأثيرگذارتري بوده‌اند؛ به‌گونه‌اي كه به‌طور متوسط 25درصد از ارزش خريدها و 29درصد ارزش فروش‌هاي بازار و درمجموع 27درصد از ارزش كل معاملات بورس را به‌خود اختصاص داده است اما در مقابل خالص ارزش خريد (خريد منهاي فروش) اين معامله‌گران در بيشتر روزهاي مورد بررسي منفي بوده است، اين به‌آن معناست كه سرمايه‌گذاراني كه از طريق معاملات برخط سرمايه‌گذاري مي‌كنند بيش از ساير سرمايه‌گذاران در معرض زيان هستند.
اما در مقابل خالص ارزش خريد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در دوره مورد بررسي، نسبت به ساير گروه‌ها، مثبت بوده است و نسبت به ساير گروه‌ها عملكرد مطلوب‌تري داشته‌اند. صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري پس از معامله‌گران برخط، بيشترين ارزش معاملات را در دوره مورد بررسي به‌خود اختصاص داده‌اند. همچنين بررسي عملكرد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در سهام، بيانگر تمايل مديران صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري به ثبات در تملك سهام است؛ به‌طوري كه حتي در دوران ركود صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري تلاش كرده‌اند تقاضاي ابطال را تا حد ممكن با نقد كردن دارايي‌هاي غيراز سهم خود بپردازند.