در بحث خشونت عليه زنان، خشونت جنسي نيز مطرح است. خشونت جسمي به خشونتهاي جسمي سبك و خشونتهاي جسمي سنگين طبقهبندي ميشود. مقايسه كردن، تحقير كردن، سركوفت زدن و... نيز از انواع خشونت رواني است.» اين تعريف خشونت عليه زنان از ديدگاه معاون پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي سازمان بهزيستي كشور است. فريدبراتيسده در گفتوگو با همشهري از جزئيات يك تحقيق انجام شده در پايتخت با موضوع خشونت عليه زنان ميگويد؛ تحقيقي كه همه ابعاد خشونت را درنظر گرفته و قرار است بهزودي در كل كشور انجام شود.
معاون پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي سازمان بهزيستي كشور با اشاره به اينكه در اين تحقيق شهر تهران بهعنوان طرح پايلوت (نمونه) بوده است، گفت:« در «برنامه ششم» حكمي است كه طبق آن دولت بايد نسبت به استقرار سامانه رصد آسيبهاي اجتماعي و معلوليتها اقدام كند. اساس و هدف اصلي از راهاندازي اين سامانه دريافت اطلاعات و دادهها درخصوص آسيبهاي پنهان اجتماع است.
آسيبهاي پنهان آن دسته از آسيبهايي است كه به راحتي نميتوان در مورد آنها بررسي و تحقيق كرد. همچنين شناسايي عوامل بروز آسيبهاي پنهان در راهاندازي اين سامانه مدنظر است. در راستاي اين هدف چندي پيش ما انجام تحقيقي در رابطه با خشونت عليه زنان در سطح كشور برنامهريزي كرديم و پايلوت اين طرح تحقيقي در شهر تهران انجام شده است. يك نمونه تصادفي هزار نفري از مناطق 22گانه شهر تهران در اين تحقيق ارزيابي شد و 3محله از هر منطقه مورد ارزيابي قرار گرفت».
- درصد بالاي خشونت رواني در پايتخت
براتي ادامه داد:«در اين تحقيق آسيبهاي ناشي از انواع خشونتها شامل جسمي، جنسي، كلامي و عاطفي عليه زنان بررسي شد و 27درصد از زنان تهراني مورد تحقيق اعلام كردند كه به نوعي قرباني يكي از انواع خشونت شدهاند. طبق آمار خشونتهاي جنسي 5درصد، خشونتهاي جسمي سنگين 1.4درصد و خشونتهاي جسمي سبك 3.2 درصد گزارش شده است. همچنين در اين تحقيق خشونتهاي كلامي و عاطفي با 7درصد، فراواني بيشتري در مقايسه با انواع خشونت عليه زنان در پايتخت داشت.
آمار و درصدهايي كه ارائه شده مربوط به خشونتهاي دروني(خشونتهاي خانگي) عليه زنان است. خشونتهاي بيروني حساسيتهاي آماري بيشتري دارد و البته نياز به تحقيق جامع تر. به همين دليل فعلا در مورد خشونتهاي بيروني و خارج از خانه اظهارنظري نميكنيم.»
- در برخي از شهرها خشونت رواني رايج و پذيرفته شده است
براتي با تأكيد بر آماري كه سازمان جهاني بهداشت اعلام كرده، توضيح داد:« در جهان بين 30تا 35درصد از زنان قرباني انواع مختلف خشونت ميشوند. تقريبا ميتوان گفت از هر3 زن يك زن در جهان قرباني خشونت ميشود. با توجه به نمونه تحقيقي كه در شهر تهران انجام شده ميتوان اينطور استنباط كرد كه آمار خشونت در تهران نيز نزديك به آمار سازمان جهاني بهداشت در اين زمينه است.
به گفته براتي، بدون شك در برخي از شهرهاي كشور و استانها ميزان خشونت عليه زنان بيشتر از آمار تهران است. در برخي از شهرها خشونتهاي رواني بهخصوص كلامي و عاطفي بسيار رايج است؛ درحاليكه زنان اين نوع خشونتها را بهعنوان بخشي از زندگي قلمداد ميكنند و آنها را پذيرفتهاند.
- ناگفتههاي خشونت عليه زنان
سيدحسن موسوي چلك، رئيس انجمن مددكاران اجتماعي ايران نيز به خشونت عليه زنان از اين منظر نگاه ميكند: «هر رفتاري كه سلامت زنان را تهديد كند خشونت محسوب ميشود. اين رفتارهاي خشونتآميز ميتواند جسمي، جنسي، رواني و حتي غفلت باشد. در بحث غفلت با اينكه تعمدي در اينگونه رفتار در كار نيست اما رفتار فرد مقابل، زنان را آزار ميدهد و درواقع نوعي خشونت است. مصاديق خشونت عليه زنان در كشورها با توجه به فرهنگها، سبك زندگي و قوانين مختلف، متفاوت است؛ اما خشونت جهانشمول است و همه كشورها با اين آسيب اجتماعي دست و پنجه نرم ميكنند.
او گفت: آنچه در كشور ما در رابطه با انواع خشونت بيشتر گزارش ميشود خشونتهاي جسمي است؛ درحاليكه خشونتهاي عاطفي و رواني آنقدر آسيبزا هستند كه براي خشونتهاي رواني ما هيچگونه معيار سنجش رنجش نداريم. اين نوع خشونتها در كشور ما درست مانند خشونتهاي جنسي عليه زنان، كتمان ميشود.
موسوي چلك در ادامه ميگويد: واقعيت اين است كه در كشورما اغلب خشونتها عليه زنان بهصورت تابو درآمده و در مورد آن صحبت نميشود. اغلب تصور ميشود كه خشونت عليه زنان در محيط خانه صورت ميپذيرد. تا عنوان خشونت در كنار واژه زنان ميآيد همه بلافاصله محيط خانه را نشانه ميگيرند؛ درحاليكه بخش عمدهاي از اينگونه رفتارهاي آسيبزا در محيط بيرون از خانه با جلوههاي متفاوتتري حادث ميشود. در محيطهاي كاري، محيطهاي عمومي، شلوغ، در تجمعها و... موضوعات و انواع خشونت مطرح است اما در بحث خشونت عليه زنان اين موارد در واقع ميتوان گفت ناديده گرفته شده است.
رئيس انجمن مددكاران اجتماعي ايران افزود:البته در خيلي مواقع قصور متوجه افرادي است كه مورد خشونت قرار ميگيرند. نهادينه شدن خشونت در جامعه ما ناشي از سكوت زنان است. زنان در ابراز مورد خشونت قرار گرفتن سكوت ميكنند چراكه بازگو كردن آن ميتواند تهديدي باشد در مقابل ثبات خانواده. در اين بخش بايد بيشتر سرمايهگذاري و كار شود. آموزش و دسترسي زنان به منابع اجتماعي ميتواند كمك كند تا زنان سكوت در مقابل خشونت را بشكنند. بهصورت مشخص زنان در معرض خشونت ميتوانند با اورژانس اجتماعي 123تماس گرفته و گام اوليه را براي مهار خشونت بردارند.
- زخم همسرآزاري در كشور عميق است
به گفته او، در جامعه ما بخش مهمي از خشونت عليه زنان به نگاه مالكيتي همسران آنها بر ميگردد. نگاه مالكيتي نسبت به زن بايد از بين برود تا بتوان قدم مؤثري در برابر خشونتها برداشت. فرهنگ خشونت جسمي عليه زنان نيز تا حدودي در جامعه ما پذيرفته شده است درحاليكه پذيرش در مقابل يك رفتار نامناسب باعث نهادينه شدن و رواج يافتن آن رفتار خواهد شد. وي در ادامه افزود:«متأسفانه خيلي مواقع صداي زنان در حوزه خشونت شنيده نميشود. خيلي وقتها رفتارهاي خشونتآميز عليه زنان ديده نميشود. اين رفتارها زخمهاي عميقي را ايجاد ميكند؛ زخمهايي كه تأثير منفي در نقشهاي زنان در محيط خانه و جامعه ايجاد ميكند.»
رئيس انجمن مددكاران اجتماعي ايران با اشاره به خشونتهاي دروني و خانوادگي گفت: زخم همسر آزاري در ايران عميق است. گرچه اين زخم به اندازه كافي ديده نشده چون با آن كنار آمدهايم. همسرآزاري فقط كتكزدن نيست. برجستهترين خشونتهايي كه گزارش ميشود خشونتهاي جسمي است. زنان ما اين مهارت را فرا نگرفتهاند كه اگر تعرضي در خانه به آنها ميشود به شكل مناسب به آن رفتار آزاردهنده اعتراض كنند؛ طوري كه حرمتها حفظ شود.