مجموع اين پيشامدها در چند سال اخير به همراه فاكتورهاي ديگر از برخي تنش‌ها و كنش‌ها در نظام بين‌الملل و تأثيرات آن، سبب تغيير ماهيت تهديدها به تهديدات درياپايه در اين منطقه شده است. اهميت درياها در كسب جايگاه برتر سياسي و نظامي به حدي است كه كنترل بر درياها شرط اصلي براي تبديل شدن به يك قدرت جهاني شده است. به‌نظر انديشمندان حوزه دريايي، در نزاع بين قدرت‌ها، نيروهايي كه در موقعيت دريايي برتري قرار دارند، از امكانات بيشتري براي در دست گرفتن ابتكار عمل برخوردار هستند.
با توجه به اهميت حوزه امنيت، دفاع از آبهاي كشوري با مختصات جمهوري اسلامي ايران كه در معرض تهديدات منطقه و فرامنطقه‌اي مختلف است و تقويت ناوگان نظامي، يكي از اولويت‌هاي دستيابي به قدرت دريايي براي جمهوري اسلامي ايران است. حضرت آيت‌الله‌العظمي خامنه‌اي، فرمانده كل قوا در اين زمينه فرموده‌اند: در شرايط كنوني و از جنبه نظامي كه حاكم بر منطقه است، نيروي دريايي موقعيت حساس دفاعي مخصوص به‌خود را دارد.
از ديگر كاركردهاي ناوگان نظامي مي‌توان به ارتقاي بازدارندگي و توسعه عمق دفاعي در آبهاي آزاد و تأمين امنيت خطوط مواصلاتي دريايي اشاره كرد. فرمانده معظم كل قوا در سال 88 و در نگرشي كلان و راهبردي بحث نيروي دريايي راهبردي را مطرح كردند.« نيروي دريايي در بسياري از نقاط عالم و در كشور ما يك نيروي راهبردي است؛ به چشم يك نيروي راهبردي بايد نگريسته شود.» با توجه به لزوم تحول در نيروي دريايي، طرح‌هايي براي نيل به اين مقصود در نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، تدارك ديده شد كه عبارتند از:
1-توسعه منطقه مأموريت در شمال اقيانوس هند، حضور در آبهاي بين‌المللي با اعزام ناوگروه‌هاي عملياتي سطحي و زيرسطحي به شمال اقيانوس هند، درياي مديترانه، درياي سرخ، خليج عدن و سواحل هندوستان.
2-بهينه‌سازي و نوسازي تجهيزات و ساخت تجهيزات جديد، كه ازجمله اين پيشرفت‌ها در ساخت و خودكفايي و رسيدن به فناوري‌هاي پيشرفته، مي‌توان به ساخت و به آب انداختن ناوشكن جماران و دماوند،
پروژه شناورهاي موشك‌انداز رده سينا، ساخت قطعات حساس زيردريايي كلاس طارق، ساخت شناورهاي كلاس پيكان و موج، ساخت زيردريايي‌هاي ميدجت كلاس غدير، تسليح شناورهاي لجستيكي به سامانه موشكي سطح به سطح درياپايه، ساخت هواناوهاي يونس و... اشاره كرد.
3-تأمين امنيت خطوط مواصلاتي كشور در آبهاي دوردست با اسكورت صدها فروند كشتي باري و نفتكش و...
4-برنامه‌ريزي و اجراي رزمايش‌هاي مختلف در سطوح متفاوت اين برنامه را مي‌توان يكي از مهم‌‌ترين برنامه‌هاي نيروي دريايي ارتش برشمرد.
ايران به‌عنوان يك قدرت منطقه‌اي، علاوه بر داشتن ظرفيت‌هاي فراوان، به دريا به‌عنوان حوزه‌اي راهبردي نگريسته است؛ لذا براي ايفاي نقش مؤثر خود در كنار تقويت تسليحاتي خود در حوزه‌هاي موشكي، سامانه‌هاي پدافند هوايي و زميني به تقويت ناوگان دريايي نيز توجه كرده است.كشور ما يك كشور دريايي و متصل به اقيانوس و داراي درياست؛
آن هم دريايي با حساسيت بالا. وجود خليج‌فارس و درياي عمان در كنار ژئوپلتيك بودن جايگاه ايران در منطقه حساس خاورميانه باعث شده كشور ما به يك نيروي دريايي برجسته و ممتاز احتياج داشته باشد. قرارگرفتن ايران بين2 دريا در شمال و جنوب را مي‌توان يكي از ابعاد اصلي اهميت راهبردي اين منطقه از آسيا قلمداد كرد.
در شرايطي كه آمريكا بيشترين فشارهاي جهاني را بر ايران اعمال كرده و از كارنامه سياهي در معادلات سياسي با ايران برخوردار است، توسعه نيروي دريايي ايران و راهبردي خواندن اين نيرو و نيز حضور در آبهاي بين‌المللي در جهت كمرنگ كردن حضور نامشروع قدرت‌‌هاي استعماري در منطقه و ايفاي نقش ويژه جمهوري اسلامي به‌عنوان كشوري مهم در جهان بسيار مهم است.