معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات و رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي (رگولاتوري) از آغاز اجراي مرحله دوم طرح رجيستري براي انواع گوشي آيفون از فردا و تعميم اجراي آن به ساير برندهاي گوشي تا 45روز آينده خبرداد.
حسين فلاح جوشقاني از نصب هولوگرام روي جعبه گوشي‌ها سخن گفته و اعلام كرده است كه مشتريان مي‌توانند كد شناسه گوشي (IMEI) روي جعبه گوشي را به سامانه‌اي كه به‌زودي اعلام مي‌شود، ارسال كنند اما فروشندگان از وجود چنين كد، هولوگرام يا سامانه‌اي اظهار بي‌اطلاعي مي‌كنند.
فعالان صنفي از ضعف اطلاع‌رساني در مورد چگونگي رجيستر كردن گوشي‌هاي موجود در سطح مغازه‌ها گلايه دارند و بر فرصت‌طلبي برخي افراد براي روشن كردن گوشي‌هاي قاچاق پيش از آغاز اجراي رجيستري اذعان دارند. گرچه فروشندگان گوشي تلفن همراه معتقدند كه اجراي درست اين طرح مي‌تواند پاياني بر سناريوي عرضه دو يا چند نرخي گوشي تلفن همراه در بازار در سايه گارانتي اصلي و غيراصلي يا گوشي‌هاي قاچاق باشد.
- افزايش هيجاني قيمت آيفون
يك فروشنده رسمي گوشي تلفن همراه آيفون در پاساژ جمهوري در مورد تأثير اجراي رجيستري در بازار به خبرنگار ما گفت: زمزمه‌هاي اجراي مرحله دوم رجيستري گوشي‌هاي برند اپل موجب افزايش 400 تا بيش از يك ميليون و 400هزار توماني برخي انواع گوشي شده است به‌نحوي كه قيمت آيفون 7پلاس 32گيگ از 2ميليون‌و790 به 3ميليون و 250هزار و آيفون ايكس 256گيگ داراي گارانتي از 6ميليون و 100 به 7ميليون و 500هزار تومان طي 2هفته اخير افزايش يافته است.
حسين عبدلي ادامه داد: هنوز هيچ هماهنگي‌اي براي اجراي اين طرح با فروشندگان گوشي تلفن همراه در سطح بازار نشده و مغازه‌داران از كدهاي فعالسازي، هولوگرام روي جعبه و يا راه‌اندازي سامانه‌هاي ثبت گوشي تلفن همراه اطلاعي ندارند تا گوشي‌هاي آيفون را براين مبنا به مشتريان عرضه كنند.
به‌گفته وي، اين شرايط موجب شده تا برخي واردكنندگان عمده كه گوشي‌هاي قاچاق را در انبارها داشتند طي چند هفته گذشته با خريد عمده سيم‌كارت، باز كردن بسته‌بندي جانمايي سيم‌كارت و ري‌ست كردن آن، اين گوشي‌ها را رجيستر كرده و دوباره با بسته‌بندي ماهرانه به‌عنوان گوشي نو به مشتريان عرضه و سودهاي كلاني را به‌دليل اختلاف قيمتي ايجاد شده در بازار به جيب زنند. وي با ابراز نگراني از تأثير اجراي اين طرح بر بازار افزود: بايد كدهاي فعالسازي و هولوگرام از مدتي پيش به مغازه‌داران معرفي مي‌شد تا در اجراي آن به هنگام فروش گوشي به مشتري با مشكلات احتمالي مواجه نشوند.
- دود رجيستري در چشم بازار
يك فروشنده ديگر گوشي‌هاي برند اپل در بازار نيز با اشاره به تشديد ركود حاكم بر بازار طي چند‌ماه پس از مطرح شدن طرح رجيستري به خبرنگار ما گفت: اگر اين طرح ناقص اجرا شود، دود آن به چشم كسبه‌اي مي‌رود كه در چند‌ماه اخير به‌دليل نبود مشتري قادر به پرداخت هزينه‌هاي چندين ميليون توماني اجاره مغازه يا ماليات نبوده‌اند.
شهريار شمس نيز با گلايه از ضعف اطلاع‌رساني در اجراي اين طرح تأكيد كرد: نه‌تنها اطلاعي از چگونگي اجراي رجيستري براي گوشي‌هاي اپل نداريم بلكه اكنون مبهم بودن وضعيت رجيستري گوشي‌هاي موجود در مغازه‌ها نيز به مشكلي براي فروشندگان تبديل شده است.
چرا كه امكان دريافت اسناد گمركي از واردكنندگان عمده براي ثبت قانوني اين گوشي‌ها را نداريم. به‌گفته وي، بسياري از فروشندگان از ترس مشكلات احتمالي ناشي از رجيستر نشدن و قفل كردن گوشي‌هاي گران قيمت مانند آيفون ايكس از فروش آن چشم‌پوشي كرده و در انتظار سرنوشت اجراي رجيستري هستند.
با وجود اين عبدلي تأكيد كرد اجراي درست اين طرح مي‌تواند به مناقشه ناشي از اختلاف قيمتي گوشي‌هاي داراي گارانتي‌هاي مختلف يا قاچاق در بازار پايان دهد. اين كار به نفع فروشندگاني خواهد بود كه به سود قانوني و مصوب در فروش گوشي قانع هستند.
- بلاتكليفي40ميليون گوشي در سطح بازار
رئيس اتحاديه فروشندگان دستگاه‌هاي صوتي، تصويري، تلفن همراه و لوازم جانبي نيز با اشاره به اجراي تدريجي طرح رجيستري از 14آذرماه در مورد انواع گوشي و تجهيزات سيم‌كارت‌خور برند اپل به خبرنگار ما گفت: نگراني‌هايي براي اجراي اين طرح وجود دارد اما فراهم‌كردن زيرساخت‌هاي اجراي طرح تا 14آذرماه برعهده دستگاه‌هاي متولي است.
ابراهيم درستي با بيان اينكه به‌دليل اجرا و رفع تدريجي نواقص طرح، رجيستري را با برند آيفون كه سهم 10درصدي از بازار كشور دارد را آغاز كرديم، گفت: اجراي اين طرح در مورد برندهايي مانند سامسونگ با 53درصد، هوآوي 17درصد و... كه سهم قابل توجهي از بازار دارند در مراحل بعدي خواهد بود. ابراهيم درستي با بيان اينكه اكنون 40ميليون گوشي تلفن همراه در سطح بازار وجود دارد كه 85درصد آن به‌صورت قاچاق وارد شده است، افزود:
نگراني اصلي تعيين تكليف اين تعداد گوشي است حتي درصورتي‌كه بخواهند آنها را با ارائه اسناد به گمركات ثبت كنند به‌دليل اينكه قبلا 85درصد نياز بازار به گوشي تلفن همراه از قاچاق تأمين مي‌شده، نيروي انساني و تجهيزات كافي در گمركات كشور وجود ندارد. نايب‌رئيس اتاق اصناف تهران با تأكيد بر اينكه با اجراي رجيستري ميزان واردات رسمي گوشي تلفن همراه نسبت به قبل چند برابر خواهد شد، گفت:
بايد برنامه‌ريزي لازم براي انجام تشريفات قانوني و ترخيص سريع‌تر صورت گيرد تا از افزايش هزينه تمام‌شده واردات به‌دليل خواب كالا در گمركات جلوگيري و تأمين نياز بازار نيز با مشكل مواجه نشود. درستي با تأكيد بر اينكه براي تعيين تكليف گوشي‌هاي موجود در بازار راهكارهاي متفاوتي مانند فروش هرچه سريع‌تر اين گوشي‌ها با قيمت كمتر تا قبل از اجراي طرح، رجيستر كردن اين گوشي‌ها و فروش ارزان‌تر آن به مشتريان براي جلوگيري از زيان بيشتر فروشندگان،
ثبت گوشي با پرداخت عوارض گمركي و... وجود دارد كه هركدام با مشكلاتي مواجه است اما تلاش مي‌كنيم تا حين اجراي طرح پيشنهادي را براي رجيستر شدن گوشي‌هاي موجود در بازار با ارائه شماره سريال آن از طريق اتحاديه به مسئولان ارائه كنيم.
وي افزايش قيمت گوشي‌هاي آيفون در بازار را حبابي دانست و در مورد تأثير واردات رسمي بر قيمت تمام‌شده عرضه گوشي تلفن همراه افزود: از چندي پيش ارز مبادله‌اي گوشي تلفن همراه حذف شده است اين در حالي است كه با درنظر گرفتن تعرفه 6درصدي، ماليات 9درصدي و ساير هزينه‌ها، تعرفه واقعي ترخيص گوشي از مبادي قانوني به 20درصد مي‌رسد كه بخشي از اين هزينه بنابر انصاف واردكنندگان به قيمت‌نهايي گوشي تلفن همراه در بازار تحميل مي‌شود.
- جزئيات اجراي مرحله دوم رجيستري
حسين فلاح‌جوشقاني، معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات محورهاي عمده اجراي مرحله دوم طرح رجيستري را چنين اعلام كرد:
هر گوشي يا تبلت سيم‌كارت‌خور كه تا ساعت ۱۲ شب دوشنبه ۱۳ آذرماه در شبكه فعال شده باشد به‌عنوان گوشي مجاز شناخته مي‌شود. پس از آن هر مدل گوشي يا تبلت برند اپل كه وارد و در سامانه‌هاي گمرگي ثبت نشده باشد، سرويس نخواهد گرفت.
وزارت صنعت موظف است از مبدايي كه گوشي وارد كشور مي‌شود، چيزي تحت عنوان كد فعالسازي يا هولوگرام، روي جعبه آن نصب شود تا خريدار با داشتن كدفعال‌سازي، اطمينان داشته باشد كه گوشي، قانوني است.
براي ثبت كدفعال‌سازي در شبكه مخابراتي بايد كاربر در زمان خريد گوشي، با واردكردن سيم‌كارت، كدفعال‌سازي را به همراه شماره سيم‌كارت به سامانه‌اي كه به‌زودي اعلام مي‌شود، ارسال كند تا گوشي در شبكه به ثبت برسد.
در مواردي كه گوشي خريداري شود اما خريدار قصد باز كردن و استفاده از آن را ندارد مشترك مي‌تواند با دريافت كدفعال‌سازي از فروشنده، هر زمان كه سيم‌كارت را درون گوشي انداخت با ارسال كد فعالسازي به شماره دستوري اعلام شده، آن را در شبكه فعال كند.
درصورتي كه كاربر بدون فعالسازي، سيم‌كارت را درون گوشي قرار داده و آن را روشن كند، با پيام ثبت نشدن گوشي مواجه شده و براي ثبت آن در شبكه يك ماه فرصت دارد. در غيراين‌صورت، گوشي قاچاق است.
گوشي همراه گردشگران خارجي تا يك ماه قابل استفاده است و نيازي به فعالسازي و ثبت ندارد. اما مسافران ايراني كه همراه خود گوشي وارد مي‌كنند بايد با پرداخت عوارض گمركي آن در سامانه گمرك فعال در مبادي فرودگاهي و گمركات ثبت و كد فعالسازي دريافت كنند.
تصور اينكه گوشي به‌صورت قاچاق خريداري و بعد از آن با پرداخت عوارض، در گمرك و شبكه مخابراتي كشور ثبت و فعال شود، اشتباه است.
پس از اجراي مرحله دوم، تا يك‌ماه و نيم آينده تصميم مي‌گيريم كه مرحله بعدي اجراي طرح براي كل بازار يا يك يا 2برند اعمال شود.