براساس گزارش BBC، ضربان قلب اين جانداران در زمان احساس ترس به شدت كاهش پيدا مي‌كند اما همزمان با سرعتي بسياربالاترشنا مي‌كنند تا خود را از مخمصه نجات دهند. نهنگ تک شاخ كه به نیزه ماهی نيز مشهور است، نهنگی با جثه متوسط است و ویژگی بارز آن یک دندان نیش یا عاج طویل (بین یک و نیم تا سه متر) در جنس نر است.
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا معتقدند اين نوع واكنش مي‌تواند براي اين نهنگ‌ها بسيار پرهزينه باشد زيرا براي مدتي كوتاه منبع خوني و در نتيجه ميزان اكسيژني كه به مغزشان مي‌رسد را به حداقل مي‌رسانند. محققان اين پرسش را مطرح كرده‌اند كه چگونه اين تك‌شاخ‌هاي افسانه‌اي درياها با مداخله روز افزون انسان در زيستگاه‌هاي قطبي آنها كنار مي‌آيند.
محققان در آبهای کم عمق و منجمد دریاهای قطبی که محل زیست این نهنگ است برچسب‌هاي الکترونیکي را به بدن آنها نصب کردند تا بتوانند آنها را ردیابی و علائم فیزیولژیک آنها را ثبت کنند.
نهنگ‌های تک شاخ معمولا با مزاحمت‌هاي انساني در تماس نبوده‌اند زيرا در بيشتر موارد در ميان آب منجمد درياهاي قطبي زندگي كرده و از چشم انسان پنهانند. اما در دهه‌هاي اخير و با كاهش يخ‌هاي قطبي، اين روند نيز دستخوش تغيير شده‌است.
تری ویلیامز پژوهشگر دانشکاه کالیفرنیا می‌گوید: کشتیرانی و استخراج نفت و گاز وارد دنیای نهنگ های تک شاخ شده است. وي برچسب‌هاي الكترونيكي تولید کرده بود که ضربان قلب آبزی را در کنار عمق و سرعت حرکت آبزی اندازه می‌گرفت و با ماهواره قابل ردیابی بود.
اين برچسب‌هاي الکترونیک با بادکش به پشت نهنگ می‌چسبند و درصورت جدا شدن از بدن نهنگ، مي‌توان آنها را با ردیاب ماهواره‌ای تعبیه شده در برچسب پیدا کرد. در اين پروژه محققان با کمک شکارچیان، نهنگ‌هایی را که در تور گیر افتاده بودند را پیدا کرده و بادكش‌ها را به پشت آنها چسباندند و بعد آنها را در اعماق آبدره‌های شرق گرینلند رها کردند.
اولین اندازه گیری ضربان قلب نهنگ طبق انتظار، نسبتا بالا بود. به گفته محققان وقتی نهنگ‌ها هنوز در آب رها نشده بودند ضربان قلبشان حدود شصت بار در دقیقه بود، درست مثل ضربان قلب انسان در حال استراحت. اما به محض اینکه نهنگ‌ها در آب رها شدند ضربان قبل آنها بلافاصله به سه تا چهار ضربه در ثانیه یا پانزده تا بیست ضربه در دقیقه کاهش پیدا کرد.
ویلیامز و همکارانش ابتدا تصور کردند این واکنش مثل میخکوب شدن ناشي از ترس است، تکان نخوردن و صبر کردن تا رفع خطر. امامشاهده كردند كه اين نهنگ‌ها با تمام سرعت در حال شنا هستند. بنابراین دو چیز متضاد همزمان اتفاق افتاده بود، تعداد ضربان قلب در فعال‌ترين زمان ممكن بسيار پايين بود.
دانشمندان تصور می‌کنند شاید این يافته بتواند معمای به ساحل افتادن نهنگ‌ها را توضیح دهد. اگر زماني كه نهنگ با سرعت تمام در حال فرار است درحالي كه تعداد ضربان قلبش تا اين حد پایین است، شاید كاهش ميزان اکسیژن مغز باعث شود كه نهنگ جهت و راه خود را گم کند و حتي ممکن است باعث آسیب ماندگار به مغز شود.
آنچه این پژوهش مطرح می‌کند آثار نگران‌کننده کشتیرانی و استخراج نفت بر زندگی نهنگ‌های تک شاخ و دیگر پستانداران آبزی در دریاهای قطبی است، دریاهایی که روز به روز از یخ خالي می‌شوند.