اين وسايل حمل ونقل عمومي براساس مطالعات معاونت ترافيك شهرداري تهران روزانه به‌طور متوسط 150تا 200كيلومتر تردد مي‌كنند و به‌علت در اختيار داشتن مجوز تردد در همه محدوده‌هاي شهري، تمركز بسيار زيادي در منطقه طرح ترافيك و محله‌هاي مركزي تهران دارند. بدين‌ترتيب پربيراه نيست اگر آنها را در كنار موتورسيكلت‌ها و اتوبوس‌ها، يكي از 3مسبب اصلي آلودگي هواي مناطق مركزي شهر بناميم.
از طرفي تعويض كاتاليست آنها، تنها راه جلوگيري از آلودگي هواي مناطق مركزي شهر است. مديريت شهري نيز در اين‌باره همواره بر ضرورت تعويض كاتاليست آنها تأكيد كرده اما هيچ‌گاه بودجه مؤثري براي اين كار نداشته است.
- مصوبه مهم روز يكشنبه
روز يكشنبه در چهارمين جلسه كارگروه كاهش آلودگي هوا مقرر شد كليه تاكسي‌هايي كه نيازمند تعويض كاتاليست هستند توسط شهرداري تهران كاتاليست آنها تعويض شود. در جلسه گذشته كارگروه كاهش آلودگي هوا درخصوص منابع مالي اين اقدام صحبت شد كه با اختصاص ۲۰ درصد از عوارض آلايندگي كه توسط شهرداري‌ها دريافت مي‌شود موافقت شد تا علتي براي عدم‌تعويض كاتاليست تاكسي‌ها وجود نداشته باشد. بدين‌ترتيب شهرداري تهران در كوتاه‌ترين زمان اين كار را انجام مي‌دهد. تعويض كاتاليست‌ها در قانون نيز ذكر شده و منابع مالي آن نيز پيش‌بيني شده است. مصوبه هيأت وزيران 19خرداد 95نيز آخرين شاهد بر اين ضرورت است.
كيومرث كلانتري، مديركل محيط‌زيست استان تهران بر لزوم تعويض كاتاليست تاكسي‌هاي تهران تأكيد كرد. كلانتري در اين‌باره به همشهري گفت: شهرداري بايد درخصوص تعويض كاتاليست تاكسي‌ها اقدام لازم را انجام دهد. ضمنا رانندگان تاكسي وظيفه‌اي براي اين كار ندارند و اين كار بايد توسط شهرداري انجام شود.
- عمر كم هر كاتاليست
هم‌اكنون حدود 50هزار تاكسي در تهران وجود دارند كه بايد براي آنها كاتاليست نصب شود يا به‌عنوان ناوگان فرسوده نوسازي شوند. مهدي ابراهيمي، معاون فني و بهره‌برداري سازمان تاكسيراني شهر تهران در اين‌باره به همشهري گفت: كاتاليست قطعه‌اي است كه با 60تا 80هزار كيلومتر كاركرد از رده خارج مي‌شود و خاصيت كاهنده آلودگي را ندارد.
اين قطعه در يك تاكسي نهايت يك سال و نيم كار مي‌كند و بايد بعد از اين مدت تعويض شود. البته ما برخي تاكسي‌ها را هم داريم كه فرسوده هستند و بايد خود خودرو نوسازي شود و كاتاليست عوض كردن، دردي را دوا نمي‌كند. وي افزود: پارسال ما 11600مورد نوسازي تاكسي‌هاي تهران را داشتيم اما امسال گرفتاري‌هاي مختلفي در راه نوسازي پيش آمده و نسبت به پارسال روند نوسازي افت كرده است. از سويي ما از سال 93تاكنون 8600كاتاليست روي تاكسي‌ها نصب كرده‌ايم.
امسال هم با توجه به بودجه، هزار كاتاليست را نصب خواهيم كرد اما موضوعي كه در مصوبه كارگروه كاهش آلودگي هوا بدان اشاره شده اين است كه شهرداري خود اين كار را انجام دهد. ولي با توجه به تعويض 1.5ساله كاتاليست همه تاكسي‌ها، اين بودجه بايد رشد بيشتري داشته باشد. در مورد امسال هم درحال انتشار آگهي مناقصه هستيم تا قطعه را تاكسيران عوض كند.
ابراهيمي درباره قيمت تمام شده سال گذشته كاتاليست‌ها گفت: هر قطعه با هزينه نصب حدود 600هزار تومان هزينه دارد. بدين‌ترتيب با توجه به بودجه موجود، بايد ديد در زمينه سياست كاهش آلودگي هوا، دستگاه‌هاي متولي نقش خود را به‌درستي براي افزايش بودجه طرح تعويض كاتاليست‌ها ايفا كنند.
- كاتاليست 82درصد تاكسي‌ها از كار افتاده
نتايج گزارش ارزيابي اثربخشي پروژه تعويض كاتاليست تاكسي‌هاي شهر تهران كه ارديبهشت 95منتشر شده، نشان مي‌دهد 82درصد تاكسي‌هاي تهران داراي استاندارد آلايندگي يورو 2هستند و تعويض كاتاليست آنها با توجه به عمر بالاي 5ساله‌شان يك ضرورت محسوب مي‌شود. كاتاليست بسياري از تاكسي‌هاي آزمون شده در شركت كنترل كيفيت هواي تهران، به‌طور كامل از كار افتاده‌اند و عملا كاتاليست آنها توانايي خود در كاهش انتشار آلاينده‌ها را از دست داده است.
از سويي در بسياري از كشورهاي جهان قانوني به‌عنوان كاتاليست وجود دارد كه طبق آن گارانتي كاتاليست براي خودروها ٨ سال يا ٨٠ هزار كيلومتر است. در ايران اما طبق قانون هواي پاك كه تيرماه 96مصوب شد، عمر گارانتي كل خودرو به 2سال افزايش يافت اما همچنان كاتاليست در گارانتي لحاظ نمي‌شود و اگر ضرورتي براي تعويض هم احساس شود، بايد از جيب مردم برود.