وقتي به اين عكس نگاه مي‌كنيد، احتمالا نكته خطرناكي در آن نمي‌بينيد، اما بايد بدانيد اين شقايق‌هاي دريايي كه ماهي‌ها در كنارشان قرار گرفته‌اند، نيش‌هاي سمي خطرناكي دارند كه هر جانوري را تهديد مي‌كند
اين‌جاست كه ماجراجالب مي‌شود. هرگاه چنين صحنه‌اي را ديديد، شك نكنيد كه در حال تماشاي دلقك‌ماهي هستيد؛ ماهي زيبايي كه مي‌تواند كنار نيش‌هاي سمي و کشنده شقايق دريايي زندگي كند.
همزيستي اين ماهي‌ها آن‌قدر با شقايق‌هاي دريايي، عجين شده که در محافل علمی به «شقایق‌ماهی» هم معروف شده‌اند.
سوال اين‌جاست كه چرا دلقك‌ماهي‌ها در كنار شقايق‌هاي دريايي زندگي مي‌كنند و چطور نیش مرگ‌آور آن‌ها آسيبي به این ماهیان نمي‌رساند؟
واقعيت اين است كه دلقك‌ماهي‌ها در كنار شقايق‌هاي دريايي احساس امنيت مي‌كنند. آن‌ها به ندرت از ميزبان خود فاصله مي‌گيرند؛ چراكه ممكن است طعمه يك شكارچي گرسنه شوند.
طبيعت در برابر اين ماهيان كوچك، رنگارنگ و درخشان كه شناگران زبردستي هم نيستند، راهي براي به دست آوردن غذا قرار داده است. دلقك‌ماهي نزديك ميزبان خود شنا كرده، ذرات غذايي كوچكي را كه با جريان آب حمل مي‌شوند، صيد مي‌كند.
تاكنون دو گونه از دلقك‌ماهيان در خليج‌فارس شناسایی شده‌اند كه «شقايق‌ماهي سه‌خط» (Amphiprion clarkii) و «شقايق‌ماهي دو‌خط» (Amphiprion seba) نام دارند.
سه‌خط‌ها، در پشت و پهلوها تیره‌رنگ و زیر بدنشان زرد است و سه نوار سفید درخشان در طول بدنشان قرار دارد. دو خط‌ها هم رنگ بدنشان در پشت و پهلوها سياه تا قهوه‌اي تيره و بخش زيرين بدنشان زرد روشن است و دو نوار سفيد براق بدن را به صورت عمودي قطع مي‌كنند.
از طرفي چهار گونه شقايق‌دريايي خليج‌فارس هم بسيار معروف هستند كه شقایق‌هاي «بازو حبابی» يا «انگوري» (Entacmaea quadricolar)، «بازوبلند» (Heteractis crispa)، «تسبیحی» (Heteractis aurora) و «موکتی» يا «هادون» (Stychodactyla haddoni) نام دارند كه تمام آن‌ها نيشي سمي و مهلك دارند.
سم شقايق‌هاي دريايي روي بدنه آن‌ها نيست، بلكه اين سم از نیشي است كه به وسیله سلول‌های ویژه‌ای به نام «نماتوسیست» عمل می‌کند و در اشکال گوناگون وجود دارند.
زیر میکروسکوپ، این سلول‌ها شبیه نیزه‌های سربازان قرون وسطی، همراه با خارها یا قلاب‌های گزنده به نظر می‌رسند. خیلی از نماتوسیست‌ها برای دفاع یا صید طعمه، سم تزریق مي‌كنند و بعضی دیگر، کار نگه داشتن طعمه یا چسبیدن به یک تکیه‌گاه را انجام می‌دهند.
نماتوسیست‌ها به طور خودکار به وسیله تماس و محرک‌های شیمیایی، حضور پروتئین‌های بیگانه را متوجه می‌شوند و سریع کارشان را شروع می‌کنند.
جالب است كه دلقك‌ماهيان در كنار اين نيش‌هاي سمي خانواده خود را تشكيل مي‌دهند. چرا كه دلقک ماهی نوعی ماده مخاطی و ناشناخته در پوست خود دارد که مانع آزاد شدن نماتوسیست‌های شقایق دریایی می‌شود.
در حالی که اگر ماهی دیگری با بازوهای شقایق دریایی تماس پیدا کند، طعمه جانور می‌شود.
به اين ترتيب شقایق‌های سمی مهلک، امن‌ترین پناهگاه برای دلقک‌های بازیگوش هستند، زيرا هنگام ترس و تهديد مستقيما به ميان بازوهاي ميزبانشان پناه مي‌برند.
شقايق‌هاي دريايي هم در نبود دلقك‌ماهي‌ها بسيار آسيب‌پذير هستند. این وابستگی آن‌قدر زیاد است که تحقیقات نشان داده در بعضی از گونه‌های شقایق مثل (Entacmaea quadricolor) زماني كه دلقك‌‌ماهي‌هاي همزيست با شقايق‌هاي دريايي، به شكلي از محيط حذف می‌شوند، ميزبان ظرف ۲۴ ساعت غذاي پروانه‌ماهي‌ها می‌شود.
غیر از این، دلقک‌ماهی‌ها انگل‌هاي شقايق دريايي را هم پاک می‌کنند. اطراف شقایق‌ها را هم با ورجه وورجه‌هایشان حسابی به حرکت در می‌آورند تا بستر اطراف شقایق‌ها بیشتر تهويه شود
منبع:همشهري سرزمين من