فرزانه آیینی: مدت‌هاست که انتقاد از کاهش نقش و جایگاه نظارتی بهارستان به دغدغه اصلی نمایندگان بدل شده است و جلسه علنی‌ای نیست که در آن سخن از بی‌توجهی مدیران اجرایی و دستگاه قضایی به شأن نظارتی مجلس نباشد.

تقويت ابزار‌هاي نظارتي مجلس از طرح سؤال و تذكر و استيضاح گرفته تا نظارت قاعده‌مند كميسيون اصل90 و ديوان محاسبات به‌عنوان بازوان نظارتي بهارستان دستور كار پرجدل جلسه ديروز نمايندگان بود. آنها پس از قريب به 40دقيقه بحث و بررسي در نهايت به كليات طرحي رأي دادند كه درصورت تصويب نهايي كميسيون اصل90 به ديوان اصل90 ارتقا مي‌يابد و طرح سؤال از وزرا و چتر نظارتي مجلس از نظارت بر سران سه قوه، وزرا فراتر رفته و شامل مديران ارشد اجرايي هم خواهد شد.

اين طرح كه از سوي كميسيون اصلاح آيين‌نامه داخلي به صحن بهارستان ارجاع شده 42ماده دارد كه برخي از آنها در جلسه ديروز مجلس، محل مناقشه نمايندگان واقع شد. از مهم‌ترين مواد پيشنهادي اين طرح مي‌توان به ماده 14آن اشاره كرد كه درصورت تصويب نهايي‌اش به‌منظور سامان دادن و كارآمدي مجلس و نمايندگان در رسيدگي به شكايات از طرز كار مجلس يا قوه مجريه يا قوه قضاييه، تشكيلاتي تحت عنوان ديوان اصل90 قانون اساسي ايجاد مي‌شود. به اين معنا كه كميسيون اصل90 يا همان ديوان اصل90 مي‌تواند در برابر شكايت از قواي سه‌گانه حكم صادر كند.

در اين ماده آمده است كه ديوان اصل90 مي‌تواند از روساي سه قوه، وزرا و مديران ارشد كشور طرح سؤال كند و آنها موظف به پاسخگويي هستند. آنطور كه اين ماده بيان مي‌كند اگر ديوان اصل90 از روساي سه قوه طرح سؤال كند آنها موظفند ظرف يك‌ماه كتبا به سؤال جواب بدهند. اين بازه زماني براي وزرا و مديران اجرايي 10روز تعيين شده است. همچنان در بندي ديگر از اين طرح پيشنهادي تأكيد شده است كه سن وزرا در زمان رأي اعتماد بهارستان بايد كمتر از 65 سال و حداقل مدرك تحصيلي‌شان بايد كارشناسي ارشد باشد؛ بحثي كه به‌زعم مخالفان آن، تعيين 65 سال براي انتصاب وزرا ظلم به نخبگان و مديران توانمند اجرايي كشور است.

  • سؤال از وزرا با شرط و شروط

ديگر موضوعي كه در اين‌باره به محل مناقشه نمايندگان بدل شد ماده 35يا به تعبيري بحث تأييد سؤالات نمايندگان از جانب روساي كميسيون‌ها بود. در ماده 35طرح كميسيون اصلاح آيين‌نامه آمده است كه اگر نماينده‌اي خواستار طرح سؤال از وزرا باشد بايد ابتدا سؤالش در كميسيون مطرح و به تأييد رئيس كميسيون برسد و بعد از جانب رئيس كميسيون به هيأت‌رئيسه ارجاع شود. در اين‌باره نادر قاضي‌پور، نماينده اروميه خطاب به رئيس مجلس گفت: با ماده35 اصلاح آيين‌نامه، فاتحه نمايندگي خوانده مي‌شود. ديگر سؤالي به مجلس نمي‌آيد. با اين ماده رئيس كميسيون همه كاره مي‌شود. او خطاب به علي لاريجاني ادامه داد: آقاي رئيس! اصل 88قانون اساسي مي‌گويد در هر مورد كه يك‌چهارم نمايندگان از رئيس‌جمهور و وزرا سؤال كنند رئيس‌جمهور يا وزير موظف به حضور در مجلس است اما با اين اصلاحيه ديگر هيچ سؤالي به مجلس نمي‌آيد و اين موجب فساد مي‌شود.

  • اصلاحيه مجلس، نظارت مجلس را مؤثر مي‌كند

به‌رغم انتقادات تند مخالفان طرح اما موافقان آن اصلاحات را در راستاي تقويت بهارستان مي‌دانستند. در همين راستا عزت‌الله يوسفيان‌ملا در قامت رئيس كميسيون آيين‌نامه داخلي مجلس به سرانجام نامشخص طرح‌هاي تحقيق و تفحص‌هايي كه روانه قوه قضاييه شده‌اند، اشاره كرد و گفت: قريب تعداد زيادي از گزارش‌هاي تحقيق و تفحص‌هاي نمايندگان تريبون بهارستان قرائت و براي رسيدگي به قوه قضاييه ارجاع شده است كه نتيجه مشخصي نداشته است.

باتوجه به همين مشكلات است كه ما در كميسيون آيين‌نامه پيشنهاد تبديل كميسيون اصل90، به ديوان اصل90 را داده‌ايم؛ چرا كه بر اين باوريم اينگونه قدرت عملش بيشتر مي‌شود. پس از سخنان يوسفيان ملا، كليات طرح به رأي گذاشته شد و نمايندگان174راي موافق، 28راي مخالف و 8 رأي ممتنع از مجموع 238نماينده حاضر تصويب كردند.