اين همايش فقط يك نشست عادي نبود بلكه در اين مراسم شهردار تهران، رئيس شوراي شهر پايتخت، معاون برنامهريزي، توسعه شهري و امور شوراي شهرداري و نيز تعداد ديگري از كارشناسان در رشتههاي مختلف نظرات خود را درباره الزامات برنامه سوم شهر تهران كه بايد درنظر گرفته شود مطرح كردند.
شهردار تهران در اين مراسم با اشاره به اينكه در گذشته تكيه اصلي تأمين منابع، تراكمفروشي بوده، گفت: سهم درآمدهاي ناپايدار شهر تهران 79درصد و سهم درآمدهاي پايدار 21درصد است. البته محمدعلي نجفي به اين مسئله هم اشاره كرد كه تلاش ميشود سال آينده اين مقدار با 4درصد افزايش به 25درصد برسد. نجفي اين مراسم را نخستين فعاليت علني و عمومي براي بررسي برنامه سوم عنوان كرد و گفت:
انتظار داريم با بهرهمندي از همه ظرفيتها و عقول صاحبنظران، برنامه شايستهاي براي شهر تهران تنظيم شود. به گفته نجفي، مديريت شهري تهران از جهتهاي مختلفي در يك شرايط كم نظير بعد از انقلاب اسلامي قرار دارد؛ از يك سو اشتياق و شوق مردم براي رشد، پيشرفت، رسيدن به استانداردهاي جهاني و داشتن شهري در شأن شهروندان تهراني ميتواند يك موتور محركه براي كار مديريت شهري باشد و از سوي ديگر هماهنگي و همكاري بين شهرداري و دولت و روابط مثبتي كه براي پيشبرد امور ايجاد شده است نيز اهميت زيادي دارد.
نجفي تاكيد كرد: بايد تهران را به خواستههاي تهرانيها نزديك كنيم. شهردار تهران در ادامه به شكلگيري يك شوراي شهر هماهنگ، يكپارچه، متخصص و هم رأي با مديريت شهرداري اشاره و عنوان كرد: همه اين موارد به ما نويد ميدهد تا بتوانيم در شرايط بسيار مناسبي هم برنامه را خوب بنويسيم و هم خوب درباره فعاليتهاي شهري عمل كنيم. نجفي در ادامه با اشاره به ظرفيتها و نيز مشكلاتي كه تهران با آنها روبهروست، گفت:
ما با علم به همه اين مشكلات و چالشها و در كنار آن با اتكا به همه ظرفيتها و زيباييها بود كه شعار «شهر اميد، مشاركت و شكوفايي» را مطرح كرديم و فكر ميكنيم ميتوان به اين شعار تحقق بخشيد. وي در ادامه به تشريح مهمترين نكات در تنظيم برنامه سوم پرداخت و گفت: ما درصدد نوشتن برنامه توسعه شهر تهران هستيم نه برنامه شهرداري تهران، از اينرو برنامهاي كه مورد نظر ماست وسيعتر و عميقتر از آن خواهد بود كه صرفا شهرداري تهران را تحتتأثير قرار دهد.
از نگاه شهردار تهران برنامه از آن جهت مهم است كه بتواند به فعاليتهاي اجرايي و قابل تحقق تبديل شود. نجفي برنامه سوم شهر تهران را يك برنامه مشاركتي خواند و بر ضرورت استفاده از عموم شهروندان بهعنوان ذينفعان شهرداري در تنظيم برنامه تأكيد كرد.
شهردار تهران هدف مدیریت شهری را دسترسی به یک نظام یکپارچه مدیریت شهری عنوان کرد و گفت: این هدف ممکن است در طول یک برنامه محقق نشود، از اینرو نقطه عزیمت ما مدیریت هماهنگ شهری خواهد بود.
وي به مسئله افزايش تابآوري و پايداري شهر در چارچوب برنامه اشاره كرد و گفت: اميدواريم استحكام و مقاومت لازم را در شهر و شهروندان براي مقابله با حوادث و بلاياي طبيعي بهدست بياوريم. نجفي همچنين از توجه جديتر به فناوريهاي نو خبر داد و گفت: امروز يكي از اصليترين محورهاي برنامهريزي همه كلانشهرها، فعاليتهاي دانشبنيان است؛ اگر بتوانيم خوب برنامهريزي و اجرا كنيم، ميتوانيم تهران را بهعنوان الگوي تحول و تحرك در اين زمينه در منطقه مطرح كنيم.
شهردار تهران يكي از مهمترين چالشهاي برنامه سوم شهرداري تهران را حل مسئله منابع و در كنار آن ايجاد نظام كنترل هزينه بهصورت دقيقتر و اقتصاديتر عنوان كرد و گفت: وقتي يك فرد و مجموعهاي ميتواند راحت در آمد كسب كند، در هزينه كردن هم دقت كافي وجود نخواهد داشت و به اين ترتيب مشكلاتي ايجاد ميشود. نجفي با بيان اينكه شهرداري بايد از تصديگري به سمت تسهيل گري حركت كند، گفت:
اميدواريم بتوانيم اين موضوع را در چارچوب مواد و قوانين برنامه سوم به نحو واقعي متجلي كنيم؛ در اين زمينه روشن است بايد يك بازنگري اساسي درباره روندها و فرايندهاي فعاليت شهرداري و همچنين بازنگري در ساختار و تشكيلات انجام دهيم. شهردار تهران در ادامه تأكيد كرد: عزم واقعي شوراي شهر و شهرداري اين است كه هم در جهت شفاف كردن فعاليتها و هم در جهت مبارزه با فساد كه به نوعي با هم مرتبط هستند، اقدامات اساسي انجام شود.
اين مسئله نيز تنها درباره قراردادها، هزينهها و درآمدها نيست بلكه حتي درباره صدور يا انتشار آزاد دادهها و اطلاعات شهرداري تهران نيز خواهد بود. وي يادآور شد: ما در شرايطي قرار داريم كه بخشي از نهادها و دفاتر وابسته به شهرداري از گرفتن اطلاعات از بخشهاي ديگر اين دستگاه ناتوان هستند و اطلاعات به نوعي پوشيده ميشود؛
اين موضوع ابهامات و پيچيدگيهايي ايجاد كرده كه به تصميمسازي و اجراي درست كارها لطمه زده است. نجفي در ادامه تأكيد كرد: ممكن است سؤالهايي كه پيش روي ما قرار دارد، سؤالهاي قديمي باشد كه در گذشته هم مطرح بوده و حتي براي اين سؤالها در گذشته جوابهايي هم ارائه شده است. برخي از آن جوابها كه درست بوده بهكار گرفته شده و نتايج مثبتي بهدنبال داشته و برخي از پاسخها نيز نادرست بوده كه فعاليتها را دچار انحراف،
ضعف و نابساماني كرده است. شهردار تهران با بيان اينكه «امروز بايد براي حل مسائل شهرداري و شهر تهران و پاسخگويي به سؤالات حتي قديمي، دنبال راهحلها و جوابهاي جديدي باشيم»، خاطرنشان كرد: بايد طرحي نو در افكنيم و با نوآوري و انديشههاي تازه سراغ مسائل كهنه و مزمن شهرداري برويم.
دولت؛ ضلع سوم برنامه سوم تهران رئيس شوراي اسلامي شهر تهران هم بهعنوان يكي از سخنرانان اصلي همايش چشمانداز شهر تهران در افق برنامه پنجساله سوم گفت: پيشنهاد ما بهعنوان شوراي اسلامي شهر تهران اين است كه در تدوين برنامه سوم توسعه شهر تهران، ضلع سوم برنامهريزي يعني دولت در پيوستي افزوده شده و نقش آن نيز بهطور دقيق تعريف و تدوين شود. محسن هاشمي همچنين افزود:
ما از نظر گروهي موظف به برنامهريزي هستيم. پيامبراسلام(ص) نيز فرمودهاند كه لازمه مديريت صحيح تدبر و برنامهريزي است. وي افزود: اتفاقي كه در شهر تهران افتاد به نسبت در ساير مراكز استان و شهرهاي ديگر كشور رخ داد اما با اين حال همه آنها منتظر هستند تا ببينند در شهر تهران چه اتفاقي رخ ميدهد. وي تصريح كرد: در جلسهاي كه با مديران شهري ساير استانها داشتهام، دريافتم كه سايه اعتدال و اصلاح در بيشتر شهرها حاكم شده، منتهي لازم است كه تهران بهعنوان پيشروي تحول و اصلاح صحيح عمل كند. رئيس شوراي شهر خاطرنشان كرد:
در موضوع برنامه توسعه، اول شهر تهران مورد توجه است، اما نكتهاي كه در اين بين مورد غفلت واقع شده اين است كه بايد ضلع سومي در ارتباط با شهر و شهرداري نيز تعريف شود و دولت ضلع سوم برنامهريزيها بايد قرار بگيرد. وي گفت: در جلسهاي كه با يكي از مديران آموزش و پرورش داشتم، عنوان كرد كه 700مدرسه در تهران با طوفان شديد تخريب ميشوند، چه برسد زلزله كه جاي خود دارد؛ بنابراين ميتوان نتيجه گرفت كه در اين نقطه دولت ذيمدخل است.
هاشمي در مثال ديگري عنوان كرد: در مورد فرودگاه امام (ره) معضلات زيستمحيطي و بوي بد مطرح ميشود و همه اين مسئله را در حيطه اختيارات شهرداري ميپندارند، درحاليكه هيچگونه مسئوليتي از اين بابت بر گردن شهرداري نيست.
- مهمترين محور برنامه سوم؛ تغيير اقتصاد با فناوريهاي نوين
معاون برنامهريزي، توسعه شهري و امور شوراي شهرداري تهران در همايش چشمانداز شهر تهران در افق برنامه پنجساله سوم 8 ويژگي را براي اين برنامه برشمرد. از نگاه حجتالله ميرزايي بايد برنامهاي تنظيم كرد كه منجر به تحول در رويكرد اقتصاد محلي به سمت اقتصاد مبتني بر فناوريهاي نوين شود. وي با بيان اينكه برنامه توسعه تجلي گفتمان غالب توسعه و كارآمدي جامعه مدني، تجلي تقسيم كار بين سطوح مختلف ملي و دولت است، تصريح كرد:
همچنين ابزار گفتوگويي بين حاكمان و شهروندان از يك سو و مديران با نخبگان در سوي ديگر است. مهمتر از همه اينها فرصتي براي توانمندسازي سازماني است. به گفته ميرزايي برنامه سوم توسعه براي دوره زماني 1398تا 1402و با هدف بازخواني و تفحص در اسناد بالادستي ملي ازجمله قانون اساسي، سياستهاي كلي ابلاغي مقام معظم رهبري، برنامه ششم توسعه، طرحهاي جامع و تفصيلي شهر تهران و سياستهاي كلي ابلاغي شورا تهيه شده است. به گفته ميرزايي، دوره زماني تدوين و تصويب اين برنامه از ابتداي آذرماه 96تا پايان مهرماه 97معين شده است. 8 محوري كه معاون شهردار درباره برنامه سوم شهرداري تهران برشمرد را در جدول زير ميخوانيد: