خبر جنايت‌هاي داعش البته همواره در صدر اخبار 4سال اخير قرار داشته اما كمتر كسي است كه به مرگ خاموش شهروندان پايتخت بر اثر استنشاق طولاني مدت هواي آلوده ناشي از تردد وسايل نقليه توجه كند.
- يا مرگ يا بيماري
«مرگ بر اثر آلودگي هوا»؛ هنوز هيچ‌يك از صفحات حوادث نشريات كشور از اين تيتر استفاده نكرده‌اند، درحالي‌كه يكي از مرگ‌آورترين عوامل روزمره است كه تهديد خود را به هر دم و بازدم شهروندان گره زده و در هر تنفس شخص را به مرگ نزديك‌تر مي‌كند. مرگ البته بخشي از مشكلات غيرقابل جبراني است كه آلاينده‌ها براي تهران و كلانشهرهاي كشور ايجاد كرده‌اند.
انبوهي از بيماري‌ها نيز در كمين شهروندان شهرهاي بزرگ كشور قرار دارد. علت اصلي اين آلودگي، بي‌شك وسايل نقليه هستند كه بار مسئوليت 85درصد آسمان خاكستري را به دوش مي‌كشند. در اين ميان اطلاعات منتشرشده در سياهه انتشار آلودگي هواي تهران نشان مي‌دهد موتورسيكلت‌ها روزانه 380تن، كاميون‌ها روزانه 140تن و خودروهاي شخصي روزانه 630تن آلودگي هوا توليد مي‌كنند. حال نگاهي به توليد وسايل نقليه در كشور بيندازيد.
براساس آمار رسمي خودروسازان، به‌طور ميانگين ماهانه 130هزار خودرو در كشور توليد مي‌شود كه اين عدد تا پايان سال به 1.5ميليون خودرو مي‌رسد. از طرفي از توليد موتورسيكلت‌ها و كاميون‌ها نيز عددي در دسترس نيست اما براي نمونه ارديبهشت امسال 700هزار موتورسيكلت ثبت سفارش شده كاربراتوري در انبارها آماده ورود به بازار بودند.
- ذرات معلق مرگ‌آور
آخرين شماره از مجله لانست در مقاله‌اي كه آبان امسال درخصوص معيارهاي سلامت آلودگي هوا منتشر شده، نتايج مهمي از بررسي روند تنفس ذرات معلق كمتر از 2.5ميكرون را بررسي و گزارش كرده است. به استناد اين بررسي‌ها، اين ذرات معلق كه سال‌هاست در تهران به‌عنوان آلاينده اصلي توسط وسايل نقليه توليد مي‌شوند، بيشترين ارتباط را با بيماري‌هاي قلبي-عروقي و ريوي دارند. مريم نادري، مدير واحد پايش شركت كنترل كيفيت هواي تهران در اين‌باره به همشهري مي‌گويد:
ذرات معلق كمتر از 2.5ميكرون با طيف گسترده‌اي از بيماري‌ها در سيستم‌هاي داخلي بدن ارتباط دارد. در اين زمينه طبق تحقيقات متعدد لانست، ارتباط معناداري بين وجود اين آلاينده و سكته قلبي، فشارخون بالا، نارسايي قلبي، آريتمي قلب و مرگ‌وميرناشي از مشكلات قلبي-عروقي مشخص شده است.
از سويي مطالعات گسترده ديگر ارتباط بين آلودگي ذرات معلق و بيماري‌هاي مزمن انسداد ريه و سرطان ريه را به اثبات رسانده است. از ديگر سو، آژانس بين‌المللي تحقيقات سرطان نيز گزارش كرده كه ذرات آلاينده هواي محيط در اولويت نخست مواد سرطان‌زا قرار دارند.
مقالات منتشره در كتاب آلودگي هوا و سلامت انسان كه سال گذشته رونمايي شده نيز نشان مي‌دهد آلودگي هوا با ذرات معلق موجب مشكلات بسياري مي‌شود كه ازجمله آنها مي‌توان به افزايش فشارخون، افزايش غلظت ليپيد سرم خون، افزايش شيوع آريتمي‌هاي قلبي، افزايش مشكلات قلبي، افزايش خطر حملات حاد قلبي و افزايش مرگ‌ومير مستقيم ناشي از بيماري‌هاي قلبي عروقي و سكته مغزي و تولد زودرس و وزن كم نوزادان اشاره كرد.
- هفتمين عامل خطر براي انسان
دكتر كاظم ندافي، رئيس مركز تحقيقات آلودگي هواي پژوهشكده محيط‌زيست دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با همشهري، آلودگي هوا را هفتمين عامل خطر براي سلامت انسان دانسته و مي‌گويد: ميليون‌ها ايراني در معرض سرطان ناشي از آلودگي هوا و ريزگردها هستند.
ندافي با اشاره به پيشرفت‌هاي بشر در زمينه شناسايي عوامل محيطي مؤثر در بروز بيماري‌ها مي‌افزايد: شناخت بشر در اين زمينه از حد اثرات عوامل محيطي روي سلول و ژن و اثرات آن روي ارگانيسم‌هاي بدن فراتر رفته و در اين حوزه هيچ ابهامي وجود ندارد. وي با اشاره به مطالعات جهاني در زمينه اثرات آلودگي‌هاي هوا روي سلامت انسان اظهار مي‌كند: جديدترين يافته‌هاي محققان حاكي از سرطان زا بودن آلودگي هوا و ريزگردهاست؛ از اين‌رو هر اقدامي كه در زمينه رفع آلودگي هوا صورت گيرد اثرات آن قشر عظيمي از جامعه را در بر خواهد گرفت.