به گزارش ایسنا، صبح ۲۷ آذر سال ۱۳۹۵ بود که جعفر والی بازیگر، کارگردان و نویسنده تئاتر و سینما پس از تحمل یک دوره بیماری و بستری بودن در بیمارستان در سن ۸۳ سالگی درگذشت.
او زمانی با زندگی وداع کرد که در ماه‌ها و روزهای آخر زندگی‌اش به دنبال اجرای یک تئاتر بود و مدتی کوتاه را هم با ایرج راد و هرمز هدایت تمرین‌های نمایش «در گوش سالمم زمزمه کن» را شروع کرده بود؛ تمرینی که این روزها توسط ایرج راد و داریوش مودبیان دنبال می‌شود تا شاید همزمان با سالروز تولد این هنرمند در تاریخ ۲۲ دی‌ماه و در سالن ساختمان جدید خانه تئاتر به صحنه رود.
دراین باره فروز والی (دختر این هنرمند) می‌گوید: مراسم عمومی ویژه‌ای برای سالروز درگذشت پدرم نداریم، اما قرار است همزمان با سالروز تولدش نمایش ناتمام مانده ایشان اجرا شود که اگر شرایط برای افتتاح سالن خانه تئاتر جدید فراهم شود به صحنه می‌رود وگرنه یک نمایشنامه‌خوانی تدارک دیده خواهد شد.
جعفر والی جدا از اینکه تلاش زیادی کرد تا نمایش «در گوش سالمم زمزمه کن» را خودش به صحنه ببرد، آرزوهای دیگری هم داشت که مهم‌ترینش هنوز به سرانجامی نرسیده است. او تابستان سال گذشته گشتی در موزه سینما زد و با مروری بر تاریخ سینمای ایران، از داشته‌های خود از تئاتر ایران خبر داد که در آرشیوی شخصی نگهداری می‌شوند.
او وجود مکانی به نام موزه سینمای ایران را همتی دانست که توسط بزرگان سینمای ایران به برپا شده و آرزو داشت که در آینده‌ای نه چندان دور، یک فضای موزه‌ای هم برای تئاتر ایران فراهم شود.
والی که خود را متعلق به تئاتر می‌دانست، می‌گفت: «در گذشته تلاش بسیاری برای جمع آوری آرشیو تئاتر ایران انجام داده‌ام، اما به دلیل مخالفت‌هایی که برای حضور و نمایش بخش‌هایی از آثار تاریخی این هنر وجود داشت، از اقدام برای تاسیس موزه تئاتر منصرف شدم و ترجیح دادم، مجموع داشته‌های خود از تئاتر ایران را در آرشیو شخصی‌ام نگه دارد.»
با این حال فروز والی به ایسنا می‌گوید: « مقدار زیادی از وسیله‌ها، یادگاری‌ها و دست‌نوشته‌های پدرم باقی مانده که این نوشته‌ها هیچ کدام تدوین و مرتب نشده و تاکنون هم منتشر نشده‌اند.»
البته خود جعفر والی نیز درباره داشته‌های شخصی‌اش گفته بود که در طول زندگی تئاتری خود ۴۵۰ اجرا داشته و عکس‌های مختلفی از همه اجراها به همراه سایر بازیگران و عوامل دارد و تمام عکس‌های خود را از عکاسان می‌گرفته و در آرشیو شخصی‌اش نگهداری می‌کرده و هر از چندگاهی به عکس‌ها رجوع و خاطراتش را مرور می‌کرده است.
او تاکید داشت، همیشه آرزو داشته است تا موزه‌ای برای تئاتر ایران بود که بعد از رفتنش مجموع داشته‌های هنری و حرفه‌ایش را برای آیندگان به امانت بگذارد.
به گفته فرزند این هنرمند تمام این‌ها به خواست خانواده جعفر والی و نیز مدیران تئاتری نگهداری می‌شود تا شرایط برای انتقال آن‌ها به موزه تئاتر فراهم شود. موزه‌ای که اگرچه ساختمان آن خریداری شده اما تجهیز و تغییر کاربری آن هزینه زیادی دارد و باید دید از میزان بودجه تعیین شده در لایحه دولت چقدر تخصیص می‌یابد.
با این حال اگرچه وجود این دست‌نوشته‌ها و عکس‌ها به عنوان بخشی از استاد تاریخ تئاتر ایران ارزشمند است و روایتگر یک دوران خواهد بود، اما فقدان هنرمندی همجون جعفر والی به سادگی قابل جبران نیست چرا که ایرج راد هم معتقد است، با درگذشت جعفر والی بخشی از تاریخ تئاتر ایران ناگفته ماند.
والی که در سال‌های آخر عمر خود در سریال «معمای شاه» بازی کرده و در مراسمی از حضور در این سریال هم ابراز پشیمانی کرده بود، کارهای ماندگاری در سینما و تئاتر به یادگار گذاشته است.
او در فیلم‌های «گاو» داریوش مهرجویی، «تنگسیر» امیر نادری، «سفر سنگ» مسعود کیمیایی، «گل‌های داودی» رسول صدرعاملی، «ناخدا خورشید» ناصر تقوایی ونیز سریال «هزار دستان» علی حاتمی بازی کرده و فیلمنامه فیلم «مریم و میتیل» را هم نوشته بود و به این‌ها اجرای تعداد زیادی تله تئاتر را هم باید اضافه کرد.
والی سال گذشته دو روز پس از درگذشت، در کنار همکار قدیمی‌اش زنده یاد داود رشیدی به خاک سپرده شد.