اين سرزمين باستاني، خاطرات زيادي از پنج‌هزار سال پيش در زمان امپراتوري عيلام تا جنگ‌جهاني دارد كه براي بسياري از ما ناشناخته است.
بوشهر براي اكثر ما يادآور مناظر زيباي خليج‌فارس، خرماي شيرين و خوش‌مزه، تيم‌هاي فوتبال شاهين و ايران‌جوان بوشهر، نيروگاه اتمي و بندر عسلويه و نيروگاه‌هاي گاز پارس جنوبي است.
اما بوشهر سرشار از ديدني‌هاي طبيعي، تاريخي و باستاني است. در اين مطلب، به اين استان زيبا سفر مي‌كنيم تا با برخي از اين ديدني‌ها آشنا شويم.
ساحل صخره‌اي بندر امام حسن/ عكس: فرشته اصلاحي، آرشيو عكس روزنامه‌ي همشهري
ساختمان گمرك (چهاربرج) در دوره‌ي قاجار
كاخ چرخاب/ عكس: سهيلا كرم‌پورنيا، آرشيو عكس همشهري
«کاخ چرخاب» (كاخ كوروش)، «كاخ سنگ سياه» و «كاخ بردك سياه»، كاخ‌هاي سه‌گانه‌ي دوره‌ي هخامنشيان هستند كه در نزديكي شهر برازجان در دشتستان قرار دارند.
برخي از باستان‌شناسان معتقدند کاخ چرخاب اثر ناقصي است كه هرگز تمام نشد و گفته مي‌شود ساخت اين کاخ به فرمان کوروش بزرگ آغاز شد و احتمالاً با مرگ او ناتمام ماند.
درباره‌ي کاخ سنگ سياه گفته مي‌شود كه بزرگي و عظمت کاخ شوش را داشته، اما به‌دلايل نامعلومي نيمه‌تمام مانده و معماران هخامنشي تصميم مي‌گيرند در فاصله‌ي 30 کيلومتري آن، کاخ کوچک‌تر و زيباي بردک سياه را بسازند.
کاخ بردک سياه به کاخ زمستاني داريوش اول مشهور است و در ساخت آن از دو نوع سنگ سياه و روشن استفاده شده است. گفتني است در اوايل دهه‌ي 80، گروهي از كاوشگران، چهار قطعه‌ي سنگين طلا در بقاياي اين كاخ کشف کردند.
گفته مي‌شود اين قطعه‌هاي طلا حالتي چين‌خورده و خاص دارند و کاربرد دقيق آن‌ها مشخص نيست، اما احتمالاً روکش‌هاي زرين درهاي چوبي تالار يا سنگ بناي کاخ بوده‌اند.
جزيره‌ي خارگ از توابع استان بوشهر است كه برخي آن را با نام خارك مي‌شناسند.
زنده‌ياد «جلال آل‌احمد» در كتاب «جزيره‌ي خارگ؛ درّ يتيم خليج‌فارس»، افسانه‌هاي كهن، زبان و فرهنگ عامه، گياهان دارويي و گونه‌هاي جانوري و گياهي اين جزيره را جمع‌آوري كرده كه امروزه با توجه به تغييرات گسترده و دگرگوني اين جزيره، منبع مهم و كارآمدي به‌شمار مي‌رود.
عكس: رضامرادي غياث‌آبادي
قلعه‌ي هلندي‌ها، گورستان مسيحي، بقعه‌ي ميرمحمد و دو خواهرون از اماكن ديدني اين جزيره به‌شمار مي‌روند.
سال 1386 در پي احداث جاده‌اي در جزيره‌ي خارگ، سنگ‌نبشته‌اي با خط ميخي کشف شد كه احتمال مي‌رود قدمت آن به دوره‌ي هخامنشيان در 2400سال قبل برگردد.
خردادماه 1387، فرد يا افرادي ناشناس با عبور از حصار دور كتيبه بيش از 70درصد اين اثر را تخريب كردند و حالا تنها يك خط از آن سالم مانده است.
عكس: امين رحماني، خبرگزاري مهر
«بندر سيراف» يا «صيراف»، از قديمي‌ترين بندرهاي ايران است كه زيبايي‌هاي بسياري دارد. اين شهر باستاني، معماري خاصي شبيه به روستاي ماسوله در گيلان دارد.
عكس: امين رحماني، خبرگزاري مهر
در تپه‌هاي شمال سيراف، فرورفتگي‌هاي كنده‌شده‌ي سنگي متعددي وجود دارد. برخي از باستان‌شناسان معتقدند اين حفره‌ها، حوضچه‌هاي جمع‌آوري آب در گذشته بوده‌اند و برخي آن‌ها را قبور مردگان مي‌دانند و به گورستان تمدن‌ها مشهورند.
موزه‌ي رئيسعلي دلواري
خانه و موزه‌ي شهيد «رئيسعلي دلواري» در شهر دلوار قرار دارد. رئيسعلي دلواري، مبارز مشروطه‌خواه و رهبر قيام جنوب در تنگستان و بوشهر عليه نيروهاي نظامي بريتانيا در جنگ‌جهاني اول بود.
در اين موزه كه حدود 110 سال قبل، محل سكونت رئيسعلي دلواري بوده است، اسناد تاريخي و ابزار جنگي حماسه‌ي مردم بوشهر به نمايش گذاشته شده است.
عمارت ملك/ عكس: صادق صولتي
«عمارت ملك» يا «كاخ ملك» در محله‌ي بهمني بوشهر قرار دارد. مساحت زيربناي اين عمارت زيبا، چهارهزار متر مربع است و معماران فرانسوي در دوره‌ي قاجاريه ساخته‌اند.
گفته مي‌شود اين عمارت متعلق به يکي از ثروتمندان بوشهر به‌نام «محمدمهدي ملک‌التجاره» بوده كه در سفر به فرانسه، كاخي باستاني را مي‌بيند و تصميم مي‌گيرد نمونه‌اي شبيه به آن را در بوشهر بسازد.
ساحل ريشهر/ عكس: سايت مسافرت‌گستر شيراز
«ريشهر» منطقه‌اي در جنوب شهر بوشهر است كه قدمت آثار کشف‌شده در آن به هزاره‌ي سوم تا اول پيش از ميلاد مي‌رسد.
براساس آجرنوشته‌هاي عيلامي كشف شده، گفته مي‌شود نام اين بندر در آن دوران «ليان» بوده كه يکي از شهرهاي مهم امپراتوري عيلام و پل ارتباطي آن با خارج از قلمروي اين حکومت به‌شمار مي‌رفته است.
قديمي‌ترين خط سومري‌بابلي كشف‌شده توسط «موريس پزار» در بندر ليان
قيمه‌ي بوشهري
بوشهر هم مثل بخش‌هاي ديگر ايران پر از غذاها و خوراكي‌هاي خوش‌مزه است؛ مثل قليه‌ماهي، قليه‌ميگو، قيمه‌ي بوشهري، ته‌انداز مرغ و بادنجان، دوقوس‌ماهي، دال‌عدس، كبه، للك، لخ‌لخ (لخلاخ)، يتيمک، ميگوپلو، مسقطي، نشا و انواع شيريني‌ها و خوراكي‌هاي خرمايي.
گور دختر/ عكس: علي غريبي
آرامگاه «گور دختر» به سبك آرامگاه كوروش در پاسارگارد، اما در ابعادي كوچك‌تر ساخته شده است.
گمانه‌زني‌ها درباره‌ي اين مقبره بسيار است؛ برخي از باستان‌شناسان اين آرامگاه را مقبره‌ي «چيش‌پيش» يا «كوروش يكم» (جد كوروش بزرگ) مي‌دانند و برخي آن را مقبره‌ي «كوروش كوچك» (پسر داريوش دوم)، برخي مقبره‌ي «ماندانا» (مادر کوروش) و برخي هم مقبره‌ي «آتوسا» (دختر کوروش).
بندر بوشهر/ عكس: حامد خورشيدي/ آژانس عكس همشهري
استان بوشهر پر از رودهايي زيبا مثل «دالكي»، «مند»، «اهرم» و «شور» است، اما قطعاً زيباترين منظره‌ي طبيعي بوشهر ساحل زيباي خليج هميشگي فارس است.