- تاريخچه ورزش دوگانه
در ابتدا در دورهٔ وایکینگها، ساکنین اولیه در شمال نروژ بر روی چوب اسکی باموفقیت قادر به دفاع کردن از خود در مقابل حملهٔ وایکینگهای دانمارکی بودهاند. در قرون وسطی هنگ پر سرعت و انعطاف پذیر اسکی کنندهها بخشی جداییناپذیر در ارتشهای اسکاندیناوی و روسیه بوده است.
در قرن ۱۸ میلادی اسکی جزو مهمترین ورزشهای رزمی در شمال اروپا شد، به طوری که یک سرباز خوب با دو ویژگی تیراندازی با مهارت و توانایی اسکی استقامت شناخته میشد.
در سال ۱۷۶۷ در مرز سوئد و نروژ مسابقات اسکی استقامت و تیراندازی برگزار میشده است تا اين كه اولین دوره مسابقات در اواخر قرن ۱۹ که در آن اسکی استقامت همراه با مهارت تیراندازی با اهداف شکار یا نظامی بود، اتفاق افتاد.
اولین انجمن دوگانه در سال ۱۸۶۱ با نام «کلوب اسلحه-اسکی تروزیل» در نروژ تشکیل شد. در ۱۸۹۵ در رایش آلمان، مسابقات قهرمانی اسکی استقامت نظامی برای اولین بار برگزار شد. در سال ۱۹۱۲ در نروژ مسابقات تک نفره دوگانه برگزار شد که بسیار به شکل امروزی این ورزش شبیه بود. در این رقابت شرکتکننده حق داشت دو بار ۱۰ تیراندازی انجام دهد.
پس از جنگ جهانی دوم این ورزش برای افراد غیر نظامی آزاد شد.
ورزش دوگانه در ابتدا یک ورزش حاشیهای به حساب میآمد، اما بهطور مداوم به ورزشهای اصلی پیوست، بهطوری که عموم مردم خواستار پخش آن از تلویزیون شدند. از ابتدای دههٔ ۱۹۹۰، بینندگانِ علاقهمند به این ورزش بهطور ثابت افزایش یافت، بهطوری که امروزه ورزش دوگانه در بعضی از کشورها، بهویژه آلمان، جزو محبوبترین ورزشهاست.
دوگانه قبل از اینکه به بازیهای المپیک زمستانی اضافه شود، در قالب مسابقات جهانی یا جام جهانی برگزار میشد.
اتحادیه جهانی ورزش دوگانه، نهاد اداره کننده مسابقات ورزش دوگانه در سطح جهان است. این سازمان در سال ۱۹۹۳ تأسیس شده و مقر آن در زالتسبورگ اتریش است.
- تاريخچه ورزش سهگانه
اما ورزش سهگانه یا تریاتلون یا مسابقات سهگانه یک ورزش ترکیبی است که شرکتکنندگان در آن با انجام سه مرحلهٔ استقامتی با یکدیگر رقابت میکنند. مراحل مسابقه شامل شنا، دوچرخهسواری و دو هستند. مسافت هر یک از این مرحلهها بسته به نوع مسابقه تغییر میکند. سهگانه از سال ۲۰۰۰ در هر دو بخش مردان و زنان وارد مسابقات المپیک شده است. چند مسافت اصلی در مسابقات بینالمللی سهگانه برگزار میشود كه عبارتند از:
مسافت سرعتی: ۷۵۰ متر شنا، ۲۰ کیلومتر دوچرخهسواری، ۵ کیلومتر دو
مسافت استاندارد یا المپیکی: ۱٫۵ کیلومتر شنا، ۴۰ کیلومتر دوچرخهسواری، ۱۰ کیلومتر دو
مسافت طولانی: ۱٫۹ کیلومتر شنا، ۹۰ کیلومتر دوچرخهسواری، ۲۱٫۱ کیلومتر دو
آیرونمن: ۳٫۸ کیلومتر شنا، ۱۸۰٫۲ کیلومتر دوچرخهسواری، ۴۲٫۲ کیلومتر دو
تریاتلون احتمالاً در دههٔ ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ در فرانسه پایهگذاری شدهاست.
نخستین مسابقهٔ سهگانه در سال ۱۹۲۱ در کشور فرانسه با نام مسابقه سه ورزش برگزار شد که در آن ورزشکاران مسافت ۷ کیلومتر را رکاب زدند، ۵ کیلومتر را دویدند و در انتها ۳۰۰ متر را شنا کردند. در اولین دوره مسابقات این ورزش تنها ۱۵ نفر شرکت کردند که ۱۲ نفر موفق شدند به خط پایان برسند. امروزه بیش از ۳ هزار نفر، هر سال در سراسر جهان در این مسابقات شرکت میکنند.
در ایران در سال ۱۳۸۰، این رشته با عنوان کمیته ورزش سهگانه به صورت زیرمجموعهای از فدراسیون دو و میدانی شروع به فعالیت کرد. در سال ۱۳۸۲ تحت عنوان انجمن ورزش سهگانه کشور به کنفدراسیون سهگانه آسیا معرفی شد. با تعیین سرپرست فدراسیون ورزش سهگانه در سال ۱۳۸۵ و تهیه اساسنامه مربوطه، در نهایت در خرداد ۱۳۸۶ فدراسیون ورزش سهگانه به عنوان بیست و یکمین عضو کنفدراسیون ورزش سهگانه آسیا انتخاب شد. اولین دوره لیگ ورزش سهگانه باشگاههای کشور در سال ۱۳۸۷ با شرکت ۲۱ تیم و بیش از ۸۰ ورزشکار برگزار شد.