در این میان سیاست بانک مرکزی و دولت، عرضه فیزیکی ارز از طریق صرافی‌های بانک‌ها و دیگر صرافی‌های طرف معامله با بانک مرکزی و البته عرضه ارز توسط پتروشیمی‌ها از یک سو و تلاش برای تأمین تقاضای ارز تجاری از طریق سیستم بانکی است.
راهکار اتخاذشده البته نتوانسته دست‌کم تا روز گذشته تقاضای فیزیکی برای ارز به‌ویژه دلار آمریکا را کاهش دهد و یک مقام آگاه در بانک مرکزی به همشهری می‌گوید: با وجود عرضه مستمر ارز به بازار داخلی، همچنان شاهد صف خرید در مقابل صرافی‌ها هستیم و در این میان ارزی که به هزار زحمت تأمین و به بازار عرضه می‌شود، به راحتی توسط برخی خریداران به بازار کشورهای منطقه ازجمله اقلیم کردستان عراق انتقال می‌یابد.
وی با اشاره به شکل‌گیری پدیده آربیتراژ ارزی و شکاف قیمتی در بازار داخلی و برخی بازارهای کشورهای منطقه می‌افزاید: خواسته یا ناخواسته همچنان شاهد خرید ارز توسط برخی نهادهای عمومی و حاکمیتی هستیم و بانک مرکزی هم تصمیم ندارد تا تحت فشار تقاضا، قیمت عرضه ارز را پایین بیاورد چرا که بر رانت ارزی می‌افزاید و خروج ارز از کشور را تشدید خواهد کرد.
به گزارش همشهری، 25دی‌ماه درحالی‌که مقامات بانک مرکزی و دولت وعده کاهش نرخ ارز را تکرار می‌کردند، از قیمت دلار آمریکا در بازار سلیمانیه عراق در بازار ارز ایران رونمایی شد که از شکل‌گیری تقاضای ارزی برای تحویل در اقلیم کردستان عراق حکایت می‌کند. روند قیمت دلار آمریکا در بازار داخلی ایران و اقلیم کردستان عراق هم نشان می‌دهد که اختلاف قیمت در این دوبازار در روزهای اخیر زیاد شده؛ به‌گونه‌ای که دیروز در زمانی که قیمت فروش نقدی هر دلار آمریکا 4811تومان بود، قیمت دلار آمریکا برای تحویل در سلیمانیه عراق 4866تومان اعلام شد
- شناسایی 1095خریدار کلان ارز
دیروز رئیس‌کل بانک مرکزی در نامه‌ای به رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی فهرستی از خریداران کلان ارز را برای دریافت مالیات از دادوستد ارزی بالای 500هزار دلار ارسال کرد. ولی‌الله سیف در این نامه با معرفی خریداران عمده ارز به همراه میزان دلار خریداری شده از ابتدای سال‌جاری تا ۱۷ دی ماه، خواستار رسیدگی به مبادلات این اشخاص و اقدام لازم درخصوص وصول مالیات‌های متعلقه شد.
او هدف از ارسال فهرستی که براساس اطلاعات همشهری بیش از 1095نفر شخص حقیقی و حقوقی را شامل می‌شود را کنترل بازار ارز و جلوگیری از اقدامات سوداگرانه و فعالیت‌های دلالی عنوان و تأکید کرده است حجم بسیار زیادی از مبادلات دلار به نام اشخاص معدودی ثبت شده است.
همشهری کسب اطلاع کرد که حدود 300نفر از این افراد شخص حقوقی و بقیه اشخاص حقیقی هستند که حداقل اقدام به دادوستد ارز به میزان 500هزار دلار کرده‌اند و سازمان امور مالیاتی موظف شده تا مالیات سود ناشی از این دادوستد را بگیرد. پیش‌تر رئیس‌کل بانک مرکزی فاش کرده بود که برخی نهادهای عمومی و حاکمیتی هم وارد بازار ارز شده‌اند اما مشخص نیست آیا در فهرست ارسال شده به سازمان امور مالیاتی اشاره‌ای به نام این نهادهای خاص شده است یا نه. از سوی دیگر باید دید آیا بانک مرکزی اقدام به شناسایی افرادی که بعد از 17دی‌ماه وارد بازار ارز شده‌اند، خواهد کرد یا نه.
- بازار ارز اقلیم کردستان عراق عمق ندارد
کیوان کاشفی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی کرمانشاه در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: اختلاف نرخ دلار در بازار ایران و اقلیم کردستان عراق همواره در مواقعی ایجاد شده، اما عمق بازار ارز سلیمانیه عراق به میزانی نیست که بتوانیم نوسان نرخ ارز در بازار ایران را ناشی از خروج دلار تلقی کنیم. وی با تأکید بر ضرورت مدیریت بازار ارز در کشور و جلوگیری از ایجاد شکاف قیمتی در بازار داخلی تصریح کرد:
ویژگی بازار سلیمانیه عراق به‌گونه‌ای است که بانک مرکزی عراق نفوذ چندانی بر نقل و انتقال ارز از اقلیم کردستان عراق ندارد و به همین دلیل صرافی‌ها نقش اصلی را در این منطقه بر عهده دارند به‌گونه‌ای که حتی بسیاری از معاملات ارزی و پرداخت حقوق مقامات اقلیم توسط صرافی‌ها تأمین می‌شود.
این فعال اقتصادی با تشریح ویژگی‌ها و بافت معاملاتی بازار ارز اقلیم کردستان عراق افزود: مبادلات تجاری بین ایران و اقلیم کردستان عراق به‌دلیل نقش پررنگ صرافی‌ها عمدتا براساس توافق طرفین تجاری و فعالان اقتصادی بر مبنای ریال ایران یا دیگر ارزها صورت می‌گیرد و ممکن است اختلاف نرخ ارز بین ایران و این منطقه از عراق باعث شود تا برخی اقدام به خرید ارز از بازار داخلی و فروش آن در منطقه اقلیم از طریق صرافی‌ها کنند و عمده مبادلات ارزی با منطقه یادشده به‌صورت نقد صورت می‌پذیرد. کاشفی درخصوص احتمال خروج ارز از کشور به مقصد ترکیه هم اظهار کرد: معاملات با بازار ترکیه کمتر به‌صورت نقل و انتقال فیزیکی ارز صورت می‌گیرد و بخش اصلی مبادلات از طریق سیستم بانکی و به‌صورت ال‌سی انجام می‌شود.
- خطر دلاری شدن اقتصاد
سید حمید حسینی دبیر کل اتاق ایران و عراق در گفت‌وگو با همشهری شائبه خروج ارز از کشور به سمت بازار اقلیم کردستان عراق را تحلیل درستی نمی‌داند و می‌گوید: افزایش قیمت ارز پس از کاهش نرخ سود بانکی در شهریورماه امسال قابل پیش‌بینی بود و شاهد دلاری شدن اقتصاد کشور و شکل‌گیری معاملات براساس نوسان قیمت ارز در کشور هستیم که یک خطر جدی است. وی با اشاره به تشدید تقاضا برای خرید ارز با انگیزه سرمایه‌گذاری می‌افزاید:
همیشه اختلاف نرخ دلار بین بازار ایران و برخی بازارهای منطقه وجود داشته و در مقاطعی شاهد نوسان نرخ ارز بوده‌ایم اما اینکه بخواهیم نوسانات نرخ ارز را به پدیده آربیتراژ ربط دهیم، تحلیل درستی به‌نظر نمی‌رسد چه اینکه در زمان‌هایی شاهد ورود ارز از اقلیم کردستان عراق به داخل کشور و بالعکس بوده‌ایم. این فعال اقتصادی با اشاره به اظهارنظر اخیر رئیس‌کل بانک مرکزی درباره حضور برخی نهادهای عمومی و حتی حاکمیتی در بازار ارز افزود: اگر چنین اتفاقی رخ داده باید دولت آن را ریشه‌یابی و برخورد کند.
دلیلی ندارد که برخی نهادهای خاص با هر انگیزه‌ای علیه سیاست‌های ارزی بانک مرکزی به‌عنوان یک ارگان حاکمیتی وارد بازار شوند و برنامه‌های این بانک برای مدیریت بازار را خنثی سازند. وی همچنین ارسال نامه رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر معرفی دلالان ارزی را یک اهرم روانی توصیف و تأکید کرد: گرفتن مالیات از دادوستد ارزی در حالی مطرح شده، که بسیاری از فعالان اقتصادی برای تأمین نیازهای آتی خود اقدام به خرید ارز می‌کنند و سیاست اتخاذ شده بیشتر به معلول نوسان نرخ ارز متکی است تا علت آن.
از سوی دیگر در شرایطی که بانک مرکزی از 4دی‌ماه سال گذشته، هرگونه معاملات فردایی ارزها را ممنوع کرده اما این شیوه نرخ‌گذاری همچنان میان فعالان ارز رایج بوده و در هفته‌های اخیر تشدید هم شده، به‌گونه‌ای که دلالان شناخته شده ارزی در دو محل مشخص پایتخت یکی در خیابان فردوسی روبه‌روی پاساژ افشار و یکی در سبزه میدان بازار تهران مشغول دادوستد ارز فردایی هستند. دادوستد دلار فردایی نشان‌دهنده انتظارات واسطه‌های ارزی برای قیمت در روزهای آینده است که به انتظارات روانی بازار دامن می‌زند.
- تزریق ارز با نرخ بازار
درحالی‌که دیروز برخی صرافی‌ها بازهم از خرید و فروش ارز دست کشیده بودند و صف خرید در مقابل صرافی‌ها طولانی‌تر شده بود، فروشندگان خیابانی ارز از یک سو و دلالان عمده و شناخته شده در مقابل پاساژ افشار و سبزه میدان از سوی دیگر همچنان صحنه‌گردان بازار بودند و هر یورو 20تومان، هر دلار آمریکا 81تومان، پوند انگلیس 67تومان، فرانک سوئیس 270تومان، ریال عمان 500تومان و دینار کویت 550تومان گران‌تر از روز 21بهمن دادوستد شد. بانک مرکزی با کمک گرفتن از ارز ناشی از صادرات مجتمع‌های پتروشیمی همچنان سیاست عرضه ارز با نرخ نزدیک به بازار را ادامه می‌دهد و حتی میزان عرضه نسبت به روزهای گذشته بیشتر هم شده است.