محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات نیز در توییتی که دیروز منتشر کرد، این سخنان را «نویدبخش رشد قابل توجه جوانان فناور» خوانده است. ایران برای گسترش کسب و کارهای نوپا در کشور چه مسیری را باید طی کند؟ کشورهای دیگر در این زمینه چه کارهایی کرده‌اند؟
- نسخه فرانسوی: به سوی اقتصاد استارت‌آپی
ساخت «ایستگاه اف» بزرگ‌ترین مرکز رشد استارت‌آپ‌ها در دنیا یکی از کارهای دولت فرانسه در این حوزه است. این مرکز با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ساخته شده و دولت صرفا با تسهیل قوانین و فراهم کردن زیرساخت‌ها، شرایط را برای ایجاد چنین مرکزی ساده‌تر کرده است.
درنظر گرفتن بودجه 10میلیارد یورویی توسط بانک فرانسوی BPIFrance و تسهیل روادید مخصوص کارآفرین‌ها و سرمایه‌گذارهای خارجی این حوزه از کارهایی بوده که در چند وقت اخیر انجام شده و تأثیر مثبتی بر رشد استارت‌آپ‌ها در کشور داشته است. رکسانا ورزا، مدیر ایستگاه اف به همشهری می‌گوید: «قوانین دست‌وپاگیری در حوزه قانون کار، مالیات و... وجود داشت که تغییر کرد.»
- نسخه هندی: تغییر قوانین، ورود بانک‌ها
هند از سال 2015 برنامه‌هایی برای آموزش نیروهای متخصص تا تسهیل روند کار استارت‌آپ‌ها و حمایت‌های مالی فراهم کرده است. به جز اینها، قوانین به شکلی ساماندهی شد که سروکار استارت‌آپ‌ها کمتر با قوانین دولتی باشد. دولت هند از آغاز سال 2018 تا امروز 1.8میلیارد دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده است.
- نسخه چینی: تمرکز روی آموزش و سرمایه‌گذاری بلاعوض
چین برنامه‌های مفصلی در حوزه استارت‌آپ تدارک دیده تا در آینده یکی از قطب‌های اصلی استارت‌آپ‌ها را در اختیار داشته باشد. تا همین امروز هم استارت‌آپ‌های بزرگی که تبدیل به شرکت‌های سودده شده‌اند، در همین اکوسیستم پدید آمده و بزرگ شده‌اند. یکی از نقاط اصلی تمرکز دولت هم‌اکنون همین حوزه است.
347میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، بخشی از سرمایه‌گذاری‌های مفصلی است که در حوزه‌های «پژوهش و توسعه»، «حذف مالیات» و «کمک‌های اداری» به استارت‌آپ‌ها درنظر گرفته شده است. ضمن اینکه مقدار مشخصی وام بلاعوض دولتی برای استارت‌آپ‌هایی که چشم‌انداز پیشرفت‌شان روشن است، اختصاص داده می‌شود. آموزش بخش مهم بعدی است. آموزش و پرورش این کشور برنامه‌های مفصلی برای آموزش مباحث استارت‌آپ به نوجوانان دبیرستانی تدارک دیده است.
- نسخه ایرانی: تمرکز بر بسترسازی، حذف قوانین مزاحم
استارت‌آپ‌های ایرانی حدود 5سال است که در کشور مشغول فعالیت هستند. آنها با شیو ه خاصی در دنیای تجارت بازی می‌کنند که با نگاه سنتی کاملا متفاوت است. در چند سال اول زیان‌ده هستند، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در آنها احساس می‌شود و رابطه ایده‌پرداز و سرمایه‌گذار در چنین فضایی، ارتباط کارگر و کارفرما نیست. ضمن اینکه پرداخت کمک‌هزینه‌های سنتی مثل وام چندان به‌کار آنها نمی‌آید. نیما نورمحمدی، فعال استارت‌آپی به همشهری می‌گوید: «سازمان مالیاتی معمولا به ما مشکوک است چون برایش عجیب است، کسب و کاری چند سال ضرر بدهد اما همچنان مشغول کار باشد.
درصورتی که ما سبک کارمان متفاوت است. آنها فکر می‌کنند ما یک دکان داریم که هر روز صبح باید بازش کنیم و اگر مشتری نداشته باشیم، کنار بکشیم. می‌گویند طبق قواعد ما بازی کنید ولی ما نمی‌توانیم چون نوع نگاه‌مان به تجارت متفاوت است.»علیرضا صمدی کلاهی، نایب‌رئیس کمیسیون توسعه تجارت وتسهیل تجارت اتاق بازرگانی تهران به همشهری می‌گوید: «دولت فقط باید بسترسازی کند و کاری به جزئیات نداشته باشد.
قوانین مزاحم در حوزه‌های مختلف، مخصوصا زمینه‌های مالیاتی را بردارد و تنگ‌نظری‌هایی را نیز که بعضی‌جاها وجود دارد رفع کند.» به گفته او مشکل استارت‌آپ‌ها و حتی بسیاری از کسب و کارهای شفاف سنتی این است که باید با یک سری کسب و کارهای غیرشفاف رقابت کنند؛ «یکی از سایت‌های بزرگ فروش آنلاین کشور را مثال می‌زنم که تمام قواعد تجاری کشور را رعایت می‌کند اما در عین حال باید با یک سری قاچاقچی مبارزه کند که فاکتور ندارند، مالیات نمی‌دهند و جنس‌شان را به‌طور غیرقانونی به کشور می‌آورند. دولت باید این فضا را سر و سامان بدهد.»