وبسایت المانیتور با انتشار گزارشی،از مذاکرات نمایندگان 3کشور اروپایی حاضر در برجام یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه با مذاکرهکنندگان آمریکایی خبر داده است؛ مذاکراتی که هدف آن بحث بر سر ایراداتی است که ترامپ به برجام وارد کرده است. همزمان خبرگزاری رویترز نیز از مذاکرات این 3کشور به اضافه ایتالیا با مقامهای ایرانی خبر داده است. به گفته رویترز، این مذاکرات با محور «مسائل منطقهای» دنبال میشود.
رئیسجمهور آمریکا پیش از این در بیست و دوم دیماه، زمانی که برخلاف میلش لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران را تمدید میکرد، به طرفهای حاضر در توافق هستهای اعلام کرد که درصورتی که «معایب» برجام «اصلاح» نشود، او دیگر پای تأییدیه اقدامات ایران در چارچوب برجام را امضا نخواهد کرد؛ موضوعی که بهمعنای بازگشت تحریمهای لغوشده آمریکا علیه ایران است.
خواستههای ترامپ برجامی و غیربرجامی است. او درچارچوب برجام خواستار محدودیتهای بیشتر برای برنامه هستهای ایران و ادامه این محدودیتها حتی پس از پایان زمان مشخصشده در توافق است. خواستههای غیربرجامی او اما بر قدرت موشکی ایران و حضورش در منطقه خاورمیانه تمرکز دارد.
المانیتور در گزارشی به قلم لارا روزن نوشته که بسیاری از دیپلماتهای مرتبط با پرونده هستهای ایران معتقدند بحث بر سر بندهای مربوط به پایان محدودیتهای ایران (sunset clauses) در توافق هستهای، مهمترین مانع و مورد اختلاف میان آمریکا و اروپا بر سر برجام است.در گزارش المانیتور به نقل از تحلیلگران نزدیک به مذاکرات آمده است:
طرفهای اروپایی به راحتی با تغییر بندهای مربوط به پایان محدودیتهای ایران بعد از مدت زمان تعیین شده در برجام موافقت نمیکنند. نکته دیگر این مذاکرات این است که اروپاییها به دنبال مکانیزمی برای تضمین ادامه حضور آمریکا در برجام هستند.
نگرانی از تصمیم ترامپ، مذاکرات نمایندگان کشورهای اروپایی حاضر در توافق هستهای و نمایندگان آمریکا را بهدنبال داشته است. به نوشته المانیتور، طی هفتههای اخیر دو دور مذاکره انجام شده و دو طرف قرار است طی هفته جاری و همچنین در حاشیه نشست آینده کمیسیون مشترک برجام بار دیگر مذاکراتی داشته باشند.
تحلیلگران نیمنگاهی نیز به سفر 4اردیبهشت امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه به واشنگتن دارند. به گفته آنها، برایند مذاکرات اروپاییها و آمریکا درباره اصلاحات مورد نظر آمریکاییها را باید در این سفر جستوجو کرد. طبق گفته المانیتور سرپرستی مذاکرهکنندگان آمریکایی را برایان هوک بر عهده دارد که مسئولیت سیاستگذاری وزارت خارجه آمریکا بهعهده اوست.
المانیتور به نقل از یکی از مقامهای این وزارتخانه آورده که این مذاکرات با 3محور اصلی شامل بندهای پایان محدودیتهای ایران، بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و توانایی ایران برای دستیابی به موشکهای بالستیک بردبلند، دنبال میشود. به گفته این مقام آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود، 6محور درباره قدرت منطقهای ایران نیز در مذکرات آمریکاییها با طرفهای اروپایی مطرح شده است؛ موضوعاتی که هم از سوی ایران و هم از سوی مقامهای اروپایی بارها ارتباطشان با برجام که یک توافق هستهای است رد شده است.
«فعالیتهای سپاه پاسداران، موقعیت حزبالله در لبنان، توسعه برنامه موشکی ایران، ممانعت از ارسال تسلیحات به یمن، جلوگیری از تهدیدهای ایران علیه کشتیرانی بینالمللی و مقابله با تهدیدهای سایبری ایران» محورهای مذاکرات منطقهای آمریکا و اروپاییها عنوان شده است. به گفته این مقام آمریکایی، ترامپ به وزارت خارجه تأکید کرده که تمدید فرمان لغو تحریمهای ایران تنها با این هدف انجام شده تا این وزارتخانه فرصت لازم برای همراه کردن اروپاییها در اصلاح برجام را داشته باشد.
موضوع مذاکرات آمریکا و اروپا بر سر اصلاح برجام پیش از این هم در حاشیه سفر وزیر خارجه آمریکا به انگلیس مطرح شده بود. رکس تیلرسون10روز پیش بعد از دیدار با مقامهای انگلیسی در لندن به توافق با اروپاییها برای تشکیل کارگروهی با مأموریت اصلاح برجام اشاره کرده بود. هرچند روز بعد، یک مقام وزارت خارجه آمریکا در توضیحی کوتاه درباره اظهارات تیلرسون گفت که این کارگروه مأموریتی درباره الحاق یک توافق جداگانه به برجام ندارد و هرگونه توافق با کشورهای اروپایی درباره ایران جدا از توافق هستهای خواهد بود.
- مذاکرات منطقهای
ادعای رویترز درباره آغاز مذاکرات اروپاییهای با ایران با محوریت مسائل منطقهای را پیش از این مجید تخت روانچی، معاون سیاسی رئیسجمهور نیز تأیید کرده بود. او ماه گذشته در گفتوگو با خبرگزاری ایرنا گفت که گفتوگوهای ایران و اروپا با وجود برخی اختلافات، در مورد مسائل مربوط به یمن، سوریه و مبارزه با تروریسم در جریان است. تخت روانچی همچنین اظهار امیدواری کرد که مذاکرات درباره یمن به نتایج خوبی برسد.
به نوشته رویترز، مقامهای اروپایی و ایرانی نخستین نشست خود را ماه گذشته در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ برگزار کردهاند. مذاکرات در این نشست با محوریت یمن انجام شده است. یک دیپلمات اروپایی به رویترز گفته که این نشست «بسیار مثبت» بوده و جمعبندی برای ادامه مذاکرات انجام شده است. این خبرگزاری همچنین به نقل از 2دیپلمات ایرانی و یک مقام دولتی در ایران آورده که مذاکرهکنندگان ایرانی قرار است بار دیگر طی هفتههای آینده در ایتالیا مذاکراتشان را با اروپاییها ادامه دهند.
رویترز همچنین به نقل از دیپلماتهای اروپایی خبر داده که حضور نیروهای مورد حمایت ایران در لبنان و سوریه موضوع دور بعدی مذاکرات است. ماه گذشته عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه، طی سخنانی در اجلاس «یورومانی» در پاریس ادامه گفتوگوها با غرب بر سر موضوعاتی غیر از پرونده هستهای را ممکن دانست.