این نقل قول را علی‌اصغر مونسان دو روز پیش در آستانه آغاز سفرهای نوروزی به رسانه‌ها اعلام کرد.
آیا دستور رئیس‌جمهور بر ارزان‌شدن سفرهای نوروزی درحالی‌که کمتر از 3روز تا آغاز بزرگ‌ترین رویداد سفرهای داخلی در کشور مانده است امکان اجرا دارد؟ بررسی‌های همشهری و گفت‌وگو با متولیان دولتی و غیردولتی سفر در کشور بیانگر آن است که هیچ ضمانت اجرایی برای عملیاتی شدن دستور رئیس‌جمهور در کاستن از هزینه سفرهای نوروزی وجود ندارد.
محمد محب خدایی، معاون گردشگری کشور دیروز در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرد: مقاصد گردشگری شناخته شده و شلوغ کشور در سفرهای نوروزی کاهش قیمت نداشته‌اند اما افزایش قیمت نیز ندارند.
او با اعلام اینکه هتلدارها حتی اگر به مسافران نوروزی تخفیف نداده باشند قیمت خدمات را افزایش نمی‌دهند، گفت: مشکل اصلی در شرایط کنونی ایرلاین‌ها هستند که تاکنون با ارزان شدن هزینه سفر همراه نشده‌اند.
محب خدایی با اعلام اینکه مذاکرات صورت گرفته با ایرلاین‌ها برای کاستن هزینه بلیت هواپیما تاکنون به نتیجه نرسیده است، افزود: مشکل اساسی در بحث قیمت ایرلاین‌ها است. چون ایرلاین‌ها مشمول نرخ‌گذاری نیستند و با آزادسازی نرخ پرواز تعیین قیمت نیز دست خودشان است و هر چقدر دلشان بخواهد هزینه بلیت پرواز را کم و زیاد می‌کنند. درحالی‌که هتل‌ها و رستوران‌ها سقف تعیین قیمت دارند و اگر بخواهند افزایش یا کاهش قیمت داشته باشند در سیستم مشخص می‌شود.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی با اعلام اینکه مجموعه‌های زیرنظر معاونت گردشگری مشمول ارائه تخفیف نوروزی به گردشگران هستند، گفت: استان‌ها در بخش اقامت و غذا در ارائه تخفیف‌ها کار جدی انجام داده‌اند اما ایرلاین‌ها همچنان مشکل‌ساز هستند و قیمت آنها سفر را گران می‌کند.
پیشتر رئیس سازمان میراث فرهنگی خبر داده بود که در نوروز امسال هیچ افزایش قیمتی در موضوع سفر وجود نخواهد داشت و مجموعه‌های بومگردی و خانه‌های تاریخی برای ارزان شدن سفر به خدمت گرفته شده‌اند. محمد محب خدایی، معاون گردشگری کشور در توضیح این استراتژی سازمان میراث فرهنگی به همشهری گفت:
اقامتگاه‌های بومگردی هزینه پایین‌تری نسبت به هتل‌ها دارند و بنابراین در توافق‌های صورت گرفته به استان‌ها دستور داده شده است که سیاه چادرها را در جاده‌ها مستقر و ظرفیت‌های بومگردی را به مردم معرفی کنند تا اگر مسافران نوروزی تمایل داشتند در این مجموعه‌های روستایی و عشایری با هزینه کمتر از هتل‌ها اقامت کنند و با جذابیت‌های این بخش از گردشگری ایران نیز آشنا شوند.
- شرط ارزان شدن سفرهای نوروزی
دستور رئیس‌جمهور برای ارزان شدن هزینه سفر در کشور اما با موضع‌گیری بخش خصوصی نیز مواجه شد. فعالان اصلی صنعت گردشگری کشور معتقدند این دستور امکان اجرا شدن ندارد چون تابع عرضه و تقاضا است و نیازمند برنامه‌ریزی طولانی مدت و کمک‌های بی‌چون و چرای دولت است.
جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران دستور رئیس‌جمهور را برای ارزان شدن هزینه سفر در کشور خوب توصیف می‌کند، اما معتقد است پشت این دستور باید یک برنامه‌ریزی وجود داشته باشد. برنامه‌ای که مفهوم آن تنها درخواست از چند هتل و آژانس‌دار برای ارائه تخفیف نوروزی به گردشگران برای ارزان شدن سفر نیست.
او دستور رئیس‌جمهور را یک فرصت می‌داند و می‌گوید: همه دستگاه‌ها باید همراه با یکدیگر به بحث ارزان‌سازی سفر کمک کنند. برای مثال، سازمان امور مالیاتی هم باید پای کار بیاید و بگوید افرادی که با تور سفر می‌کنند از پرداخت مالیات معاف هستند یا آنکه دولت به بخش گردشگری تسهیلات بدهد تا سفر ارزان شود.
به گفته حمزه‌زاده، سیاست‌های مقطعی ارزان‌سازی سفر تنها یک رویکرد سطحی به کاهش از هزینه‌های سفر است و تا زمانی که موضوع سفر از حالت سطحی خارج نشود سفر هم ارزان نخواهد شد.
حمزه‌زاده تأکید کرد: همه عناصر و ارکان سفر باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا سفر ارزان به گردشگران ارائه شود. مثلا در همین دستور اخیر رئیس‌جمهور برای ارزان شدن سفرهای نوروزی یکی از بحث‌های اساسی حمل‌ونقل است. ببینید این بخش چقدر به مسافران نوروزی تخفیف داده است؟ آیا بخش‌های دیگر هم مانند هتل‌ها به گردشگران نوروزی تخفیف داده‌اند؟ یا پروازهای ارزان‌قیمت گذاشته‌اند؟ خیر. هیچ‌کدام چنین رویکردی نداشته‌اند.
بررسی‌های همشهری مشخص کرده است برغم اعلام رئیس سازمان میراث فرهنگی مبنی بر گران نشدن هزینه اقامت در هتل‌های کشور، هتلدارها در مهرماه هر سال حدود 12درصد نرخ خدمات را افزایش می‌دهند. این افزایش نرخ نیز باید سالانه صورت بگیرد. بنابراین گران نشدن خدمات اقامت در کشور براساس آنچه رئیس سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده است نکته جدیدی نیست.
موضوعی که جمشید حمزه‌زاده رئیس جامعه هتلداران کشور نیز بر آن صحه می‌گذارد و به همشهری می‌گوید: آنچه مشخص است اینکه هتل‌ها نمی‌توانند نرخ خدمات خود را خارج از آنچه مصوب شده است در ایام نوروز گرانتر عرضه کنند ولی از آنجا که هتل‌ها در اختیار بخش خصوصی است در ارائه تخفیف نوروزی به گردشگران و مسافران دارای اختیار هستند.
حمزه‌زاده به تخفیف‌های ارائه شده از سوی هتل‌های کشور که گاه تا 50درصد نیز می‌رسد اشاره کرد و گفت: تنها هتلدارها هستند که با دستور رئیس‌جمهور برای ارزان‌شدن سفر همراه شده‌اند. آژانس‌های گردشگری نیز به تبع این تصمیم از حاشیه سود خود در بسته‌های سفر کاسته‌اند. اما هنوز مشکل اصلی ایرلاین‌ها هستند که نرخ آنها آزاد است و هر قیمتی که بخواهند برای پروازها تعیین می‌کنند.
- سفر با بخشنامه ارزان نمی‌شود
ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران اما از اساس با سیاست‌های مقطعی برای ارزان‌شدن هزینه سفر در کشور مخالف است. او می‌گوید: رئیس‌جمهور به موضوع گردشگری لطف دارند اما برای ارزان شدن هزینه سفر تنها این موضوع کافی نیست که به هتلد‌ار و آژانس‌دار آن هم در اوج زمان مسافرت بگویید هتل را ارزان کند یا به آژانس‌دار گفته شود در بسته‌های تور تخفیف بدهد بلکه سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری است که قیمت سفر را کاهش می‌دهد وگرنه با بخشنامه و حرف زدن چیزی ارزان نمی‌شود.
به گفته او، هتلداری که ناچار است عوارض متعدد پرداخت کند یا هتل ساز که نه وام دولتی می‌گیرد و نه تسهیلاتی به او ارائه می‌شود، با بخشنامه و حرف، خدمات هتل خود را ارزان نمی‌کند. چون رقابت وجود ندارد. شما ببینید در شهر گردشگرپذیر اصفهان تنها یک هتل 5ستاره وجود دارد. بنابراین عرضه و تقاضا باید با هم جور باشد و با بخشنامه نمی‌توان سفر را ارزان کرد.
پورفرج در واکنش به دستور رئیس‌جمهور برای ارزان شدن سفر در نوروز گفت: آقای رئیس‌جمهور لطف کنند 2هزار میلیارد تومان اعتبار تخصیص بدهند تا همین 182شرکت تورگردان در کشور و هتلداران در کمترین زمان ممکن 20هتل در کشور بسازند و رقابت ایجاد شود تا سفر و اقامت هم در کشور ارزان شود. الان اصلا رقابتی وجود ندارد و به همین دلیل در شهری که تنها یک هتل 5ستاره وجود دارد نمی‌توان سفر را ارزان کرد.
رئیس جامعه تورگردانان ایران همچنین با اشاره به‌دلیل همراه نشدن ایرلاین‌ها در موضوع ارزان کردن هزینه سفرهای نوروزی در کشور گفت: بخش حمل‌ونقل، سخن واقعی را گفته است اما هتلدارها درخصوص ارزان شدن سفر با احتیاط عمل کرده‌اند. ایرلاین‌ها همراه نشده‌اند و همان اول گفته‌اند بلیت را ارزان نمی‌کنند اما هتلدارها به‌دلیل احترام خاصی که برای سازمان میراث فرهنگی قائل هستند نخواستند بگویند نه!
- نرخ بلیت پرواز آزاد است
مرتضی دهقان، معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری اما در گفت‌وگو با همشهری به انتقادها از همراه نشدن ایرلاین‌ها با دستور رئیس‌جمهور برای ارزان‌سازی سفر واکنش نشان داد و گفت: قانون آزادسازی نرخ خدمات هواپیمایی مصوب شده است و براساس این قانون و قوانین جهانی، نرخ بلیت پروازها براساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
او با اعلام اینکه هر تصمیمی که کشور بگیرد سازمان هواپیمایی کشوری هم از آن تبعیت می‌کند، افزود: نرخ خدمات پروازی تابع بازار عرضه و تقاضاست و برای ارزان شدن این نرخ باید تا آنجا که ممکن است عرضه خدمات افزایش بیابد تا قیمت‌ها کاهش یابد.
او با اعلام اینکه سازمان هواپیمایی کشوری و ایرلاین‌ها برای عمل به دستور رئیس‌جمهور برای ارزان شدن سفرهای نوروزی چه اقدامی انجام داده‌اند؟ به تجهیز و آماده‌سازی ناوگان هوایی کشور برای نوروز 97اشاره کرد و گفت: سازمان هواپیمایی کشوری با توجه به ظرفیت فرودگاه‌های کشور ناوگان هوایی را تجهیز و مورد بهره‌برداری قرار داده است.
دهقان تأکید کرد: براساس توافقات صورت گرفته سقف و کف نرخ بلیت هواپیما اعلام شده و ایرلاین‌ها نیز بلیت‌های پروازی را گرانتر از حالت عادی عرضه نکرده‌اند.
او با درخواست از مسافران و گردشگران نوروزی برای تهیه بلیت پرواز از دفاتر خدمات مسافرتی بند الف و سایت‌های مزین به نام و نشان هواپیمایی جمهوری اسلامی گفت: برخی تخلفات صورت گرفته در سایت‌هایی که فاقد نشان هواپیمایی جمهوری اسلامی بوده‌اند و در شبکه‌های مجازی نیز فعالیت داشتند نشان می‌دهد که بلیت‌های پروازی به مسافرانی فروخته شده است که اصلا چنین پروازی وجود نداشته است.
دهقان با تأکید مجدد بر اینکه ایرلاین‌ها بلیت‌های پروازی را بالاتر از سقف تعیین شده در اختیار مسافران و گردشگران نوروزی قرار نمی‌دهند، گفت: گردشگران نوروزی برای ارزان بودن سفرهای خود بهتر است بسته‌های سفر را از تورها خریداری کنند.
معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشور در پاسخ به انتقاد تورگردان‌ها و جامعه هتلداران و حتی معاون گردشگری کشور که سازمان هواپیمایی کشوری را عامل گران بودن سفر در نوروز معرفی کردند، گفت: اینکه آقایان به شرکت‌های هواپیمایی بگویند بلیت را ارزان‌تر در اختیار ما قرار بدهید چون هتل‌هایمان خالی است منطق حاکم بر بازار نیست. ضمن آنکه سازمان هواپیمایی نیز با دستور رئیس‌جمهور همراه است.
- باکس: ارزان‌سازی سفرهای نوروزی از‌رؤیا تا واقعیت
بررسی‌های همشهری از نرخ هتل‌ها مشخص کرده است که مجموعه هتل‌هایی که بیشترین تعامل را با بخش دولتی دارند یا بخشی از سهام آنها متعلق به سازمان‌های دولتی است بیشترین تخفیف‌ها را به مسافران نوروزی ارائه کرده‌اند. این موضوع البته شامل حال هتل‌های خصوصی نمی‌شود و گردشگران و مسافران نوروزی نمی‌توانند از تخفیف‌های ارائه شده از سوی مجموعه هتل‌های مورد تعامل با بخش‌های دولتی برخوردار شوند.
به گفته رئیس جامعه هتلداران ایران، بسیاری از هتل‌های کشور در اختیار بخش خصوصی است و آنها تنها بیشتر از سقف تعیین شده نرخ‌گذاری هتل‌ها قادر به ارائه خدمات اقامتی نیستند و این اختیار را دارند که برای مسافران نوروزی تخفیف قائل شوند.
بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد دستور رئیس‌جمهور برای ارزان شدن قیمت سفرهای نوروزی در نوروز 97 به‌طور کامل اجرایی نشده بلکه تنها اتفاق سفرهای نوروزی آن است که ارائه خدمات گردشگری در بخش اقامت و حمل ونقل و بسته‌های تور گرانتر نشده‌اند. بر این اساس، می‌توان گفت گردشگران نوروزی در آستانه سال 97نمی‌توانند چندان به تخفیف‌های نوروزی در مسیرهای گردشگری کشور و ارزان شدن سفر دلخوش شوند.