فارس نوشت: خیلی عجیب است که سیروس مقدم پشت دوربین سریالی قرار بگیرد و آن سریال پرمخاطب نشود! فرقی هم ندارد در کدام ژانر سریالی را بسازد، درام، کمدی، ملودرام، سیاسی و ... وقتی دست روی سوژه‌ای بگذارد، قطعا قصه را به نفع کارگردانی از لنز دوربین خود عبور می‌دهد. ماجرا در مورد پایتخت هم همین است منتهی با این تفاوت که شاید این سریال یکی از معدود آثاری از مقدم باشد که خود تک تک کاراکترهایش را عاشقانه دوست دارد و بر این باور است که تا وقتی سرپاست و می‌تواند کار کند، قصه پایتخت هم می‌تواند جریان داشته و ساخته شود.
- آغاز قصه‌های خانواده معمولی از دل شیرگاه
سریال «پایتخت» در این سالها در خانه‌های قدیمی شیرگاه در مازندران مقابل دوربین رفته است. منطقه‌ای سرسبز که از جنوب به شهرستان سوادکوه و از شمال به شهرستان قائم شهر راه دارد و زبان اهالی آنجا مازندرانی است. اغلب سکانس‌ها و لحظه‌های «پایتخت» در این روستا و در خانه‌هایی با شیروانی که دور تا دور آنها را مرغ، خروس، گاو و حیاط‌هایی پر از باغچه و گل شلوغ کردند می‌گذرد.
- تنابنده و خلق سوژه‌های «پایتخت»
محسن تنابنده سرپرست گروه بازیگران و بازیگردان است که هر جا باشد باقی بازیگران هم در همانجا کاغذ به دست مشغول صحبت، تمرین و یا دورخوانی هستند. او در این سالها تمرکز اصلی خود را روی نگارش و خلق سوژه‌های جدید برای قصه‌های پایتخت می‌کند. او به قدری در نقش نقی معمولی خود را جا انداخته که بسیاری به خاطر بازی اون این سریال را می‌بینند و تلاش می‌کنند با لهجه زیبای او سخن بگویند.
- موفقیتی که در «پایتخت» ادامه دار شد
در این سالها یکی از کارگردان‌های پرکار تلویزیون سیروس مقدم بوده که شانس خود را در تمامی ژانرها امتحان کرده و ظاهرا بعد از سالها ژانر کمدی را برای ادامه فعالیتش انتخاب کرده است و این را در این شش سال و پنج پایتختی که ساخته و موفق هم بوده می‌توان دید. تا ثریا،چک برگشتی،دیوار، بچه‌های نسبتا بد،مدینه و میکائیل از سریال‌هایی هستند که در این 6 سال در کارنامه این کارگردان قرار گرفتند. گروه تولید پایتخت بعد از شیرگاه به ساری و قائم‌شهر رفتند و از آنجا به شمال شرق تهران، فرودگاه، ترکیه و در پایان نیز به شهرک سینمایی دفاع مقدس رفته تا سکانس‌های پایانی سریال را با محوریت گروه تروریستی داعش مقابل دوربین ببرند.
- ماجراهای خاله محسن تنابنده و البته پسرخاله‌اش!
ماجرا از جایی شروع شد که محسن تنابنده پا به جوانی گذاشت و بر طبق علاقه و تحصیل در تهران، هر از گاهی هم به شمال و خانه خاله‌اش می‌رفت و به آنها سر می‌زد. همان روزها که مشخص نیست چند سال پیش بود، تنابنده در تک تک اعضای خانواده خاله خود ریز شده و همه رفتارهایشان را در ذهنش ثبت کرده بود. تا جایی که حتی پسرخاله تنابنده نیز که یکی از دوستان صمیمی وی بود از این ماجرا خبر نداشت که قرار است شخصیتش یک روز تبدیل به یکی از محبوب‌ترین کاراکترهای سریالی پرطرفدار شود!
- کامیونی که شخصیت اصلی شد
برای بار دوم یک کامیون نارنجی حمل بار، قهرمان اصلی یک مجموعه تلویزیونی شد. یکبار در سریال «خوش رکاب» و بار دیگر در «پایتخت» این اتفاق رقم خورد. اما در پایتخت ماجرا فرق می‌کند، کامیون در اینجا وسیله‌ای است که افراد را به یکدیگر نزدیکتر می‌کند و نقطه اتصال آنها است. اما رفته رفته این قهرمان از شی به انسان رسید و در فصل‌های بعدی سریال، قهرمان‌ها را شخصیت‌های داستان جلو می‌برند.
- خانواده‌ای کاملا معمولی!
شباهت نام خانوادگی نقی با سبک زندگی‌شان سوژه اصلی بسیاری از شوخی‌ها را در این خانواده رقم می‌زند. خانواده معمولی آنقدر معمولی هستند که حتی کوچکترین اتفاق‌هایی که برایشان می‌افتد شروع قصه‌ای جذاب برای مخاطب می‌شود. خانواده‌ای که هر کدام نماینده یک قشر از مردم جامعه هستند و با زبان بی زبانی همه دغدغه‌های مردم را بیان می‌کنند که همه اینها با زیرکی در قالب قصه‌هایی واقعی جا خوش کرده است. امسال که موضوع برجام و ترامپ هم نقل بحث مردم بود، شوخی با ترامپ هم به شوخی‌های این مجموعه تلویزیونی اضافه شده و یکی از اهالی روستا با گریمی شبیه به ترامپ درآمده که دیگران با آن شوخی می‌کنند.
- سریالی نوروزی که در رمضان پخش شد!
سری اول سریال «پایتخت» در نوروز 90 از شبکه یک سیما پخش شد، سری دوم در نوروز 92، نوروز 93 سری سوم از این سریال میهمان خانه‌های مردم بود. اما برخلاف تصور بسیاری سری چهارم «پایتخت» در قالب 26 قسمت در ماه رمضان بروی آنتن رفت که هنوز هم عده‌ای این تصمیم را درست نمی‌دانند و بر این باورند که این انتخاب نادرست (پخش سریالی نوروزی در ماه رمضان) به سریال لطمه زد.
- پایتخت با سابقه پنج ساله
در تاریخ تلویزیون تا به حال سریالی را نداشتیم که به فصل پنجم برسد و هنوز هم مخاطب داشته باشد. اما «پایتخت» این معادلات را بر هم زد و نشان داد اگر کارگردانی کاربلد پشت اثری باشد، حتی اگر قصه خاصی هم نداشته باشی، می‌توانی مخاطبت را با مجموعه همراه کنی.
- پنج نویسنده در پنج فصل
متن این سریال از همان فصل یک با گروهی از نویسندگان به نگارش درآمده بود که محسن تنابنده سرپرستی این گروه را به عهده داشت و در کنار بازیگر نقش اصلی و بازیگردان پایتخت، بخشی از قصه‌ها را خود می‌نوشت که البته طراح قصه نیز بود. علاوه بر تنابنده، خشایار الوند، حسن وارسته، امیرحسین قاسمی و کوروش نریمانی از نویسندگان «پایتخت» بودند.
- سریالی که پا را فراتر از مرزهای ایران گذاشت
در این سالها یکی از نمادهای سریال «پایتخت»، ایرانگردی با کامیون نارنجی ارسطو بوده و این را یکی از هدف‌های خود قرار داده است و حتی در فصل چهار پا فراتر از مرزها هم گذاشت و به چین سفر کرد. تهران، بخش مهمی از فصل یک این سریال را تشکیل می‌داد، قشم و شهرهای جنوبی ایران هم میزبان پایتخت دو بودند. اما پایتخت سه و چهار در شمال کشور و علی آباد و همچنین تهران مقابل دوربین رفت و مقدم برای پایتخت پنج علاوه بر شیرگاه شمال به ساری و قائم‌شهر رفت و از آنجا به شمال شرق تهران، فرودگاه، ترکیه و در پایان نیز به شهرک سینمایی دفاع مقدس سفر کرد تا سکانس‌های پایانی سریال را با محوریت گروه تروریستی داعش مقابل دوربین ببرند.
- نقی و حسادت‌های همیشگی و دنباله‌دارش
نقی که حدودا 40 سال دارد در گذشته نقاشی ساختمانی انجام می‌داد، او دو دختر دوقلو به نام سارا و نیکا دارد و هما همسرش در آخرین پایتختی که پخش شد، نماینده مردم شمال در شورای شهر شد و حسادت نقی را به خود بیشتر کرد! اغلب سکانس‌های دیدنی این سریال در کل کل‌های نقی و ارسطو شکل می‌گیرد که کل قصه را به دنبال می‌کشد. نقی برخلاف سنش هنوز هم بچه است و همین داستان را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد.
- خلق شخصیت‌ها؛ قصه سریال شد
اگر هر چهار فصل از این سریال تلویزیونی را دنبال کرده باشید به راحتی می‌گویید که همه آنچه در این سریال پیش می‌رود بر اساس شخصیت‌هایی است که در فصل اول خلق شده و بین مردم جا باز کرده است و به عبارتی سریال شخصیت محوری است. از پایتخت 2 به بعد کمتر شاهد قصه‌ای درخور برای این سریال بودیم و قصه‌ها بر اساس اتفاقاتی که برای شخصیت‌ها می‌افتاد، پیش می‌رفت.
- سانحه تصادف در «پایتخت2»
تصویربرداری نیمی از «پایتخت2» بر طبق روایت قصه به قشم رسید. گروه تولید حدود سه هفته در این شهر مستقر بودند و در راه بازگشت، به دلیل حمل بار به صورت زمینی دو نفر از اعضای تدارکات با ماشین گروه به تهران آمدند و در راه تصادف کردند. این تصادف منجر به آسیب‌هایی جدی به پای این دو نفر شد که تحت عمل جراحی قرار گرفتند.
- طرح دغدغه‌های مردم در قصه‌ها
نقی و خانواده‌اش در هیاهو و تلاطم قصه‌هایی که تو در تو جلو می‌روند با زبان بی زبانی معضلات اجتماع را از زبان خود به گوش مسئولین می‌رسانند تا شاید برای هر کدام از آنها راه چاره‌ای بیندیشند.
- مرگ یا جدایی مهران احمدی از پایتخت؟
مهران احمدی که در «پایتخت2» در قالب نقش بهبود فریبا شوهر خواهر نقی ایفای نقش کرد، بعد از حضور در دو فصل از این سریال و درست در جایی که نقشش به عبارتی جا افتاده بود، از این مجموعه تلویزیونی جدا شد. برخی‌ها مسائل مالی را دخیل دانستند و برخی‌ها نیز می‌گفتند که احمدی ادامه این نقش را دوست ندارد و معتقد است که این سریال در فصل‌های بعدی دچار افت خواهد شد. اما از همه جالبتر این بود که چندی بعد مهران احمدی تیپی شبیه به شخصیت بهبود را در سریال «مهرآباد» بازی کرد. اما در پایتخت5 در سکانس‌هایی شاهد این خواهید بود که بهبود به دلایلی می‌میرد و مراسم ختم او نیز در همان شیرگاه برگزار می‌شود.
- تقدیر مقام معظم رهبری از سازندگان پایتخت
مقام معظم رهبری در همان سالهای ابتدایی که «پایتخت» در تلویزیون ظهور کرد، خطاب به سیروس مقدم گفتند: «یک تکه‌هایی از این کار شما را دیدم. ... «پایتخت». خیلی خوب بود. یک اثر ایرانی. من همیشه اعتراضم به هنرمندان این است که حتی دیالوگ‌ها را از روی کپی‌های فرنگی انتخاب می‌کنید. این، خب خیلی غلط و بد است. این نه، یک سریال ایرانیِ کامل و درست است».
- حضور نوجوان «شیب، بام؟!» در «پایتخت»
برنامه «سه ستاره» با اجرای احسان علیخانی که تحویل سال 94 بروی آنتن شبکه سه رفت، میزبان محسن تنابنده بود. یکی دیگر از مهمان‌های این برنامه نیز پسر نوجوان شمالی بود که آن روزها کلیپ تصویری از او حین پاسخ به سوال‌های معلمش در مدرسه به صورت کلیپی طنز در شبکه‌های مجازی پخش شده بود و همین باعث شده بود تا او را به نام «پسر شیب، بام» بشناسند! در بخشی از برنامه تحویل سال 94، تنابنده در کنار این پسر قرار گرفت و باعث شد تا بزرگترین آرزوی او برآورده شود و از این پسر نوجوان برای ایفای نقش در «پایتخت4» دعوت کرد.
- سفر دوقلوها به ایران و ماندگار شدن آنها
سارا و نیکا فرقانی اصل یا همان دوقلوهای پایتخت، بعد از بازی در «پایتخت3» همراه با خانواده خود به کشور سوئد رفتند. اما برای پایتخت 4 که سال 92 پخش شد، به ایران آمده و شرایط طوری رقم خورد که تا تصویربرداری «پایتخت5» هم در ایران باشند و در سری پنجم سریال بازی کنند. این دو قلوها که از 6 سالگی در این سریال بازی می‌کردند.
- ازدواج سارا و نیکا با رحمن و رحیم
از قرار معلوم در سری پنجم این سریال رحمن و رحیم توسط برادرشان (رحمت) که دوست نقی است از طریق ارسطو از سارا و نیکا برای برادرهای دوقلوی خود خواستگاری می‌کند. بعد از تولید پایتخت 3 الهام غفوری این وعده را داده بود که در پایتخت 5 سارا و نیکا را شوهر می‌دهیم! و انصافا به وعده خود عمل کرد.
- حضور داعش در «پایتخت5»
از آنجایی که همیشه بخش‌های مهم قصه پایتخت، روی اتفاقاتی مانور می‌دهد که به تازگی در جامعه افتاده است، در این سری از سریال مقدم نیز در سکانس‌هایی به حضور داعش اشاره می‌شود. حال مشخص نیست که داعش به دلیل مشارکت با سازمان اوج به قصه پایتخت راه پیدا کرده است یا از ابتدا در طرح محسن تنابنده بوده!
- سریالی با جلوه‌های ویژه بصری
شاید برای اولین بار در سریال پایتخت قرار باشد که تا این اندازه شاهد جلوه‌های ویژه بصری باشید. از چپ کردن ماشین در دره‌های اطراف شمال تا بالنی که در ترکیه به هوا بلند می‌شود و سکانس‌های جنگی که در شهرک دفاع مقدس مقابل دوربین رفته‌اند همگی بخش پررنگی از آخرین ساخته مقدم را تشکیل می‌دهند که از طریق ویژوال افکت و دیگر تکنیک‌های فنی تولید شده است. حتی برخی بازیگران در سکانس‌هایی خود به جای بدلکار وارد میدان شدند و به تعدادی از آنها نیز آسیب‌هایی وارد شده است.
- آسیب بدلکار در صحنه چپ کردن ماشین
اواسط تولید این سریال بود که شنیده شد امیرحسین خنجری بدلکار این سریال حین انجام سکانس چپ کردن ماشین به شدت آسیب دیده است. بخشی از جمجمه و چشم این بدلکار بر اثر برخورد شدید ماشین صدمه دیده بود که خوشبختانه آسیب جدی نبود و بعد از مدتی نقاهت در بیمارستان شمال و تهران، بهبود یافت. اما بعد از آن به دلیل طی کردن دوران نقاهت گروه پایتخت با بدلکاران دیگری همکاری کردند و گروه بدلکاران نقابدار جایگزین آنها شدند!
- بهتاش یا برادر بهبود؟
بهرام افشاری که در «پایتخت 2» با گریمی متفاوت نقش برادر معتاد بهبود را با موهای فرفری و مشکی بازی می‌کرد، در سری جدید پایتخت نیز با ظاهری متفاوت و مویی زرد رنگ نقش بهتاش پسر بهبود را بازی می‌کند که این بار نقش پررنگ‌تری نسبت به گذشته دارد و اغلب سکانس‌هایش با فهیمه خواهر نقی است. از نقاط جالب توجه در این سریال همچنین مرگ بهبود شوهر خواهر نقی است که مهران احمدی نقش آن را ایفا می‌کرد.
از دیگر بازیگرانی که در این چهار فصل از «پایتخت» نقش آفرینی کردند می‌توان به پژمان بازغی، سمیرا حسن پور، پوریا پورسرخ،حسین محب اهری، لیندا کیانی، هدایت هاشمی، محمدرضا علیمردانی و ... اشاره کرد.