به گزارش ایسنا به نقل از ساینس‌الرت، پژوهشی جدید نشان داده است بر خلاف باور موجود، قدرت جهت‌یابی پرندگان به خاطر آهن موجود در نوک آنها نیست بلکه به خاطر پروتئین موجود در چشمان آنهاست. این پروتئین، امکان دیدن میدان‌های مغناطیسی زمین را برای پرندگان فراهم می‌کند.
این پروتئین چشمی، کرای 4 (Cry4) نام دارد و بخشی از انواع پروتئین‌های موسوم به کریپتوکروم (cryptochromes) است. کریپتوکروم‌ها، فتوگرامترهای حساس به نور آبی هستند که هم در گیاهان و هم در حیوانات وجود دارند.
نقش پروتئین‌های کریپتوکروم، در تنظیم ساعت زیستی قابل توجه است.
در سال‌های اخیر، شواهدی مبنی بر این وجود داشته است که کریپتوکروم‌های موجود در چشم پرندگان، دلیل توانایی آنها در جهت‌یابی با تشخیص میدان‌های مغناطیسی است. این حس، مگنتورسپشن (magnetoreception) نام دارد.
برای یافتن سرنخ‌های بیشتر در مورد کریپتوکروم‌ها، دو گروه پژوهشی از دانشگاه لوند (Lund University) سوئد و دانشگاه اولدنبورگ آلمان با یکدیگر همکاری کردند.
پژوهشگران دانشگاه لوند، بیان ژن سه کریپتوکروم Cry1, Cry2 و Cry4 را در مغز، عضله و چشمان فنچ راه‌راه سنجیدند. آنها دریافتند که Cry1 و Cry2 روزانه تغییر می‌کنند اما Cry4 سطح ثابتی دارد که احتمال آمادگی آن را برای مگنتورسپشن افزایش می‌دهد.
به گفته این پژوهشگران، Cry1a, Cry1b و Cry2، الگوهای قوی نوسان زیستی را نشان می‌دهند؛ درحالی که Cry4، فقط یک نوسان زیستی ضعیف را نشان می‌دهد.
همچنین، آنها دریافتند که Cry4، در ناحیه‌ای از شبکیه چشم جمع شده است که نور زیادی دریافت می‌کند و در نتیجه برای مگنتورسپشن وابسته به نور مناسب است.
مورد دیگری که در این پژوهش مشخص شد این بود که سینه‌سرخ‌های اروپایی، در مقایسه با جوجه‌هایی که مهاجرت نمی‌کنند، در طول فصل مهاجرت، با افزایش Cry4 روبه‌رو هستند.
با این حال، هر دو گروه پژوهشی تاکید کردند این شواهد با وجود قوی بودن، کامل نیستند و برای اثبات به بررسی بیشتری نیاز دارند.
پژوهش «فنچ راه‌راه» در مجله Royal Society Interface و پژوهش «سینه‌سرخ اروپایی» در مجله Current Biology به چاپ رسید.