براساس گزارش BBC، شناخت نيمه ناشناخته بدن انسان، بخش ميكروبي بدن يا ميكروبيوم بدن، متشكل از ویروس، میکروب و قارچ، به درک بهتر انسان از انواع بیماریهای، از آلرژی گرفته تا پارکینسون کمک خواهد كرد.
اين حوزه از دانش پرسشهايي درباره معني انسان بودن مطرح ميكند كه پاسخ آنها ميتواند به ابداع روشهاي درماني جديد بيانجامد.
روت لی مدیر بخش علوم میکروبیوم مركز ماکس پلانک معتقد است میکروبیوم برای سلامت انسان ضروری است زيرا بدن انسان تنها متشكل از سلولهاي انساني نيست. نقطه به نقطه بدن انسان پوشیده از ريزموجودات میکروسکوپی است و هر چه بدن شسته يا ضدعفونی شود بازهم میکروبها باقی خواهند ماند. بيشترين تمركز اين موجودات در اعماق تاریک و پیچ در پیچ و کم اکسیژن رودههای انسان است.
برهمين اساس دانشمنداني مانند راب نایت، محقق دانشگاه سن دیهگو کالیفرنیا معتقدند ما بيشتر ميكروب هستيم تا انسان. در ابتدا تصور ميشد در ازاي هر 10 سلول انساني يك ميكروب در بدن وجود دارد،اما اكنون اين آمار به نسبت يك به يك نزديكتر شدهاست و اگر تمامي سلولهاي بدن به دقت شمرده شوند،تنها 43 درصد از كل بدن را تشكيل ميدهند. اما اين وضعيت در زمينه ژنتيكي وخيمتر نيز ميشود و انسان از نظر ژنتيكي نيز در بدن خود در اقليت است.
ژنوم انسان از 20 هزار ژن تشکیل شده است درحاليكه اما مجموعه ژنهای موجودات میکروسکوپی بدن انسان بین دو تا 20 میلیون ژن است. سارکیس مازمانیان، میکروبشناس مؤسسه فناوری کالیفرنیا معتقد است انسان تنها يك ژنوم ندارد، ژنهاي ميكروبهاي بدن نيز ژنوم ثانويه بدن را تشكيل ميدهند كه عملكرد ژنوم اوليه را تقويت ميكند. آنچه انسان را تشكيل داده تركيبي از دياناي انساني و دياناي ميكروبهاي رودهاست.
سادهانگاری است اگر فکر کنیم تمامي موجودات میکروسکوپی كه در بدن حمل ميكنيم تاثير و تعامل خاصي در بدن ندارند. دانش به صورت مداروم در حال کشف نقش میکروبیومها در عملكرد دستگاه گوارش، تنظیم سیستم ایمنی و مبارزه با بیماریها و نقش آنها در تولید ویتامینهای لازم است.
به گفته نایت این موجودات میکروسکوپی به شکلی باورنکردنی با سلامت انسان در ارتباطند از اينرو باید ديدگاه خود را نسبت به میکروبها تغيير دهيم و در رابطهای خصمانه خود با ميكروبها تجديدنظر كنيم.
آنتیبیوتیک و واکسن، سلاحهای بشر برای مبارزه با انواع بيماريهاي عفوني مانند آبله و سل به شمار میروند كه زندگی بسیاری را نجات دادهاند اما برخی از محققان نگرانند در این مبارزه باكتريهاي خوب قرباني باكتريهاي بد شدهباشند. درك بهتر ميكروبيومها ميتواند به درك بهتر تغييراتي كه به مرور زمان در آنها ايجاد شده منجر شود و به اين ترتيب انسان در مبارزه با عوامل بيماريزا موفقتر عمل خواهد كرد.
میکروبیومها با بیماریهای التهابی روده و پارکینسون و تاثیر داروهای ضدسرطان، شیمی درمانی و حتی افسردگی و اوتیسم و مهمتر از همه چاقي نيز مرتبط دانسته میشوند. امروزه مشخص شده است که سابقه خانوادگی و سبک زندگی نقش مهمی در چاقی دارد اما شايد میکروبهای مفید نيز بيتاثير نباشند.
محققان احتمال ميدهند شايد ترکیب نامناسب میکروبهایی که متابولیسم غذا را در بدن انجام میدهند باعث چاقی شود. نتيجه آزمايش اين نظريه روي موشهايي كه در محيط استريل و بدون هيچ نوع ميكروبي رشد كردهبودند نشان داد ورود باكتري بدن افراد چاق به بدن موشها آنها را چاق و ورود باكتري بدن افراد لاغر به بدن موشها آنها را لاغر ميكند. برهمين اساس پزشكان بسيار اميدوارند بتوانند از ميكروبها به عنوان دارو استفاده كنند.
ترفر لالی، محقق موسسه تحقيقاتي ولکام تراست سانگر در بریتانیا معتقد است بیماری ممکن است باعث حذف برخی موجودات میکروسکوپی شود و هدف مطالعات وي آن است كه دوباره آنها را وارد بدن انسان سازد.به گفته او شواهد زيادي وجود دارند كه نشان ميدهند ترمیم میکروبیوم یک فرد میتواند به مداوای بیماریهایی مانند کولیت اولسراتیو، نوعی بیماری التهابی روده منجر شود. به گفته او براي درمان تعدادي شناخته شده از بيماري به تركيبي از ده تا 15 ميكروب نياز است.