ارتش ها را عموماً به عنوان نخستین سد دفاعی کشورها در برابر تهدیدها می شناسند؛ مردان شرایط سخت، افرادی که در دوره های دشوار نظامی آب دیده شده اند و راه های گذر از سختی های زمین و شکستن توان دشمن را همواره تمرین کرده اند.
کوهستان، دشت، کویر، جنگل و دریا را به خوبی می شناسند و با اعتماد به نفسی که در میدان نبرد و رزمایش های مختلف پیدا می کنند، برای گذر از هر مانعی راهی می یابند. اما دشوارترین جنگ، آنگاه رخ می نماید که زمین و طبیعت به انسان حمله کنند. سیل، آتش سوزی جنگل ها، زلزله و نظایر آن از انواع همین زورآزمایی های طبیعت با انسان هاست.
اما در این رهگذر حضور ارتشیان سرافراز در طول سال های پر فراز نشیب پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، در تمامی صحنه ها به ویژه سلسله عملیات مردم یاری و امدادرسانی و انتقال هوایی به سیل زدگان سراسر کشور از جمله استان های گلستان، سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، کهکیلویه و بویراحمد، ریشه کنی فلج اطفال، مهار آتش سوزی جنگل های گلستان و کهکیلویه، حادثه دیدگان زلزله های دلخراش شهرهای رودبار و منجیل دراستان گیلان، زنجان، شهرستان های بم، زرند، قائنات و کرمان و زلزله اخیر غرب کرمانشاه در شهرستان های سرپل ذهاب، قصرشیرین و روستاهای اطراف آن باعث شد که ارتش همواره به عنوان یکی از ساختارهای قابل اعتماد مردم در حوزه مولفه های توان رزمی در سطح ملی و بازوی قدرتمند در حوزه مردم یاری و امدادرسانی در کشور به شمار آید.
در این میان نباید از توان عملیاتی خلبانان تیز پرواز هوانیروز و عقابان نیروی هوایی ارتش در کنار سایر نیروهای ولایتمدار ارتش اسلام غافل شد آنانی که این توانمندی را در وجود خود دارند تا در شرایط مختلف جغرافیایی کشور و در ماموریت های ابلاغی در تمامی شرایط های عادی، اضطراری عمومی و اضطراری پیچیده حضوری فعال در همه عرصه های یادشده داشته باشد.
در این رهگذر فقط به دو مورد از ارائه خدمات متنوع مردمیاری ارتشیان در زلزله اخیر غرب استان کرمانشاه و رزمایش بزرگ محمد رسول الله(ص) فرماندهی بهداشت، درمان و امداد ارتش جمهوری اسلامی ایران در استان های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی می پردازیم.
** روایت اول؛ امدادرسانی ارتشیان در مناطق زلزله زده غرب کرمانشاه
زلزله ای با بزرگی 3 / 7 ریشتر، 21 آبان حوالی ساعت 10 شب، منطقه وسیعی از استان کرمانشاه را لرزاند، اما در کمتر از دو ساعت نیروی زمینی ارتش در سرپل ذهاب حاضر شد و تا صبح بیش از هزار و 500 هموطن را از زیر آوار خارج کرد.
سپیده دمان، فرمانده کل ارتش و فرمانده نیروی زمینی و نیروهای همراهشان، خود را از تهران به منطقه رسانده بودند با یک برنامه ریزی اقتضایی و صدور یک دستور ستادی بین مردم آسیب دیده و متاثر از زلزله شب گذشته اقلام ضروری و مورد نیاز آنان را از جمله پتو و چادر توزیع کردند؛ چهار تیپ نیروی زمینی و امدادگران قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) به صورت فعال در منطقه حضور داشتند.
پادگان سرپل ذهاب مصدومان را پناه داده بود، هوانیروز با پرواز بیش از 50 فروند بالگرد، لحظه ای آرام نمی گرفت و مدام مصدومان را به کرمانشاه منتقل می کرد و یا با اقلام پشتیبانی به میان مردمی می آمد که زمین زیر پایشان لرزیده بود، اما نباید دلشان می لرزید.
نیروی هوایی نیز با استفاده از هواپیماهای ترابری خود مدام دارو و اقلام امدادی را به نزدیک ترین فرودگاه منطقه زلزله زده منتقل می کرد؛ امدادگران را به منطقه می رساند و مصدومان را به شهرهای دیگر تخلیه می کرد.
بیمارستان های صحرایی ارتش مأمن مجروحان و آسیب دیدگان از زلزله شده بود و نخستین مولود پس از زلزله «آوای» مردم کرمانشاه در یکی از همین بیمارستان های صحرایی ارتش، در همان ساعت های نخست امدادرسانی ارتشیان به مجروحان و بیماران به دنیا آمد.
مردان ارتشی تمام لحظات آواربرداری، نشانه گذاری، زنده یابی و جسد یابی را در منطقه زلزله غرب کرمانشاه در کنار مردم حضور داشتند و در غم و گریه آنان شریک بودند، از خواب و آسایش، از گرمایش و خوراک شان گذشتند تا هموطنانشان زودتر از آوار زلزله برخیزند و مردانه و استوار همانند قبل روی پاهای خود بایستند.
تلاش بی دریغ ارتشیان برای تسکین آلام آسیب دیدگان و داغ دیدگان زلزله، مورد تأیید و قدردانی رهبر معظم انقلاب قرار گرفت، رئیس جمهوری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس جمعیت هلال احمر، استاندار کرمانشاه و امام جمعه اهل سنت این شهر و بسیاری از مسئولان نیز عزم والای ارتش را در امداد مردم برای گذر از این بلیه طبیعی ستودند.
این حرکت سریع ارتش و مقبولیتی که از حضور ارتش در میان مردم به چشم آمد، یک پیام هم برای دشمنان میهن اسلامی به همراه داشت: درست است که زلزله خبر نمی کند، اما در همین شرایط بی خبری، ظرف چند ساعت ارتش جمهوری اسلامی ایران کاملاً مهیا شده و به منطقه مأموریت شتافت و این نشان از آمادگی، حضور دائم و حالت تحرک ارتش داشت و به دشمنان این پیام را داد که دشمن اگر خامی کند، حتماً زیر اشراف اطلاعاتی و عملیاتی ارتش و سایر نیروهای مسلح خواهد بود و در هر نقطه از مرز، در همان هنگامه نخست نبرد، با صف چنین جنگاورانی مواجه خواهد شد.
آری ارتشیان با این حضور بهنگام خود به همگان به ویژه دشمنان اعلام کردند که دشمنان بدانند به کسری از ثانیه، برای آنان قابل شناسایی و رصد هستند و این سربازان حریم عزت و مردانگی هم سریع تر از همیشه و مردمی تر از همیشه، همه جا آماده نبرد هستند و پیمان وفاداری با مردم و رهبرشان بسته اند و با پای جان به میدان آمده اند.
**روایت دوم؛ خدمات رسانی به محرومان سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی
درست در همان روزهایی که ارتشیان در مواجهه با بلیه طبیعی زلزله کرمانشاه، مرهم زخم مردم شدند و شانههایشان را تکیه گاه مرزداران غیور کشورمان در ماتم سنگین درگذشت عزیزانشان کردند، ارتش طرحی نو در انداخت.
بخش بهداشت، درمان و امداد ارتش، از آزمون نخست سرافراز بیرون آمده بود و حالا باید چابکی اش را در انتقال سنگین کارکنان درمانی خود و امداد هموطنانش در مناطق محروم و کم تر برخوردار شرق و جنوب شرق کشور به نمایش می گذاشت.
پزشکان ارتش با تدبیر سامانه فرماندهی راهی دراز را در پیش داشتند تا در اقلیمی سخت از لحاظ آب و هوایی حاضر شوند و التیام بخش آلام محرومان و نیازمندان شرق و جنوب شرق کشور باشند.
این بار مردمیاری و مهرورزی قدری تفاوت داشت و منطقه مأموریت در سراسر جنوب شرق کشور، از خراسان جنوبی تا جنوب سیستان و بلوچستان گسترده بود؛ مردم منطقه، خشنود از حضور ارتشیان، هر یک با نگاهی محجوب به محکمه طبیبی می آمدند و از دردی کهنه، زخمی ناسور، چشمی خسته و قلبی رنجور گلایه می کردند.
طبیبان اگرچه مردان رزم بودند و آیین سربازی و جانبازی را خوب می شناختند، اما با این پیام میان مردم محروم آمده بودند که بودنمان، رزم و ایستادگی مان، تمام توانمان برای بودن و ایستادن تان است.
آنجا هفته وحدت و ایام ولادت با سعادت پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله(ص)، بهانه حضور ارتشیان در اقلیمی شده بود که سراسر نماد وحدت است؛ همه، خواهران و برادران رنجور منتظر محبت پزشکان بودند و عزمی جهادی در کار بود تا با اهتمام فرزندان خوش برخورد و سرفراز ملت در ارتش، امر مردم یاری و مداوای مردم همدل منطقه، به سرانجام شایسته ای برسد.
این بار هم «ارتش جهادی» عنوان شایسته ارتشیان بود.«رزمایش بزرگ محمد رسول الله(ص) فرماندهی بهداشت، درمان و امداد ارتش جمهوری اسلامی ایران» در پنج نقطه عمده استان های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی آغاز شد و کادر درمانی ارتش طی چهار روز، خدمات گسترده ای به تمام مردم منطقه ارائه کرد؛ 31 هزار مراجعه به بخش های مختلف پزشکی ارتش نشانگر موفقیت و اهمیت این رزمایش است.
«رزمایش بزرگ محمد رسول الله (ص) فرماندهی بهداشت، درمان و امداد ارتش جمهوری اسلامی ایران» پس از استقرار همه یکان های بهداشت، درمان و امداد ارتش در مناطق پیش بینی شده برای مردمیاری و امدادرسانی آغاز شد.
ارتش در این رزمایش با استقرار پنج بیمارستان صحرایی متحرک مجهز به تجهیزات آزمایشگاهی، رادیولوژی، دندانپزشکی، اتاق عمل، ارتوپدی، اورولوژی، مغز و اعصاب، قلب و عروق، سونوگرافی، آندوسکوپی و تجهیزات مرتبط با بیماری های داخلی و عمومی، خدمات پاراکلینیکی مورد نیاز چشم پزشکی، مشاوره های پزشکی و روانپزشکی، گوارش، زنان و زایمان، مامایی و سایر متخصصان، در مناطق مورد نظر را به مردم محروم و کم تر برخوردار استان های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی ارائه کردند.
تمامی پزشکان حاضر در این رزمایش به معاینه و مداوای مردم و انجام انواع جراحی های اورژانسی و غیراورژانسی پرداختند و گروه های بهداشتی نیز در قالب خودروهای بهداشتی سیار، در مدارس و روستاها حاضر شدند و آموزش های بهداشت دهان و دندان را به دانش آموزان و مردم ارائه دادند.
از دیگر ویژگی های اجرای این طرح مردمیاری ارتش توزیع بسته های آموزشی بین مردم بود و ارائه خدمات متنوع پزشکی به صورت رایگان بود.
آری ارتشیان دلاور با اجرای این طرح مردمیاری همه تخصص های پزشکی نیروی زمینی را در خدمت مردم محروم و کم تر برخوردار قرار دادند و با حضور در منطقه رزمایش، کارکنان بهداشتی درمانی نیروی زمینی ارتش، اعم از پزشکان، پرستاران و کارکنان پایور و وظیفه با تمام امکانات خود در دو منطقه از استان سیستان و بلوچستان که ساکنانش با محرومیت بیشتری دست به گریبان بودند و شامل روستاهای بزرگ و کوچک ساکن در دل کوه ها و دره های سخت گذر و دارای جاده های پر پیچ و خم می شدند، سلامت و بهداشت را برای آنان به ارمغان آورند که می توان به روستاهای «ده رئیس» از توابع ایرندگان خاش و «بمپور» از توابع ایرانشهر در بهره مندی از این خدمات بهداشتی و درمانی اشاره کرد.
درباره گوشه ای از توان پزشکان ارتشی در خدمت به نیازمندان مناطق یادشده می توان به انجام عمل جراحی آبسه مغزی اشاره کرد که یکی از روستائیان - بیماری 47 ساله - بدان مبتلا بود.
این بیمار به علت کشیدن دندان فک بالا به آبسه مغزی و عفونت پرده مغز دچار شده بود که تحت درمان ارتشیان قرار گرفت
استفاده از بیمارستان صحرایی نیروی هوایی ارتش، با استفاده از سامانه های پیشرو نیز یکی دیگر از اقدامات ارزشمند ارتش در بحث مردمیاری در مناطق محروم و کم تر برخوردار شرق و جنوب شرق کشور بود که این سامانه ها در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان، یعنی کنارک و چابهار مستقر شدند.
در این مناطق، نیروهای هوایی و دریایی ارتش مشغول خدمت رسانی بهداشتی و درمانی به مردم محروم بودند. بخشی از امکانات و تجهیزات بهداشتی درمانی نیروی هوایی، همراه با گروه های پزشکی این نیرو در منطقه «کهیر» چابهار، مستقر شده بود؛ منطقه ای که روستاهای کوچک و بزرگ بسیاری در آن قرار داشتند.
در این قسمت از رزمایش مردمیاری، ارتشیان سرافراز ایران زمین مناطقی از جنوب استان سیستان و بلوچستان را در دو بخش بهداشت و درمان پوشش دادند و در بخش درمانی، با استفاده از سامانه های پیشرو درمانی و بیمارستان صحرایی، امور درمانی را به مردم محروم و کم تر برخوردار ارائه کردند.
در بخش بهداشت نیز که در این رزمایش نسبت به قبل پر رنگ تر دیده می شد، به بهداشت آب، دهان و دندان و دام توجه ویژه ای شد و در این زمینه، اموری مانند آموزش بهداشت، به خصوص دهان و دندان؛ توزیع بسته های بهداشتی در سطح مدارس؛ سمپاشی اماکن؛ بررسی آب و واکسیناسیون دام ها صورت پذیرفت.
در ادامه برگزاری این رزمایش مردمیاری تثبیت خدمت به محرومان با تلاش برای احداث بیمارستان نیروی دریایی در منطقه برگزاری این رزمایش بود.
ساحل نشینان جنوب شرق کشور، سال هاست که دریادلان نیروی دریایی را همراه صمیمی خود می دانند. حضور پر رنگ نیروی دریایی در این منطقه را سبب توسعه و پیشرفت منطقه دیده اند.
نقش نیروی دریایی ارتش در منطقه کنارک و عجین شدن توسعه سواحل مکران با اقدامات این نیرو در آن منطقه بر هر بینده ای کاملاً عیان است. با ورود به شهر کنارک، کارکنان بهداشتی درمانی نیروی دریایی ارتش را همراه امکانات و تجهیزات آنان مشاهده کردیم که در حال خدمت رسانی به جمعیت انبوه آن منطقه بودند.
راه اندازی بیمارستان صحرایی نبی اکرم(ص) نیروی دریایی راهبردی ارتش، به مناسبت هفته وحدت در شهرستان کنارک، بیانگر ارادت ارتش به مردم و ملت بود.
ارائه خدمات متنوع درمانی از جمله معاینات، بستری و جراحی در بیمارستان نیروی دریایی ارتش، برق شادی را در چشمان خسته مردم منطقه به وجود آورد اما بررسی ها، حکایت از این داشت که نیاز به وجود خدمات حوزه زنان در این منطقه بیشتر احساس می شود؛ بنابراین بیشتر متخصصان این بیمارستان صحرایی، به ارائه این خدمات پرداختند.
همچنین متخصصان ارولوژی، طب اورژانس، گوش و حلق و بینی در کنار سایر متخصصان داخلی و جراحی، مشغول ارائه خدمات بودند به طوری که روزانه بیش از هزار نفر از مردم منطقه معاینه می شدند.
در حوزه بهداشت و امداد نیز ارتشیان سرافراز، به روستاهای مختلف منطقه کنارک سرکشی کردند و خدمات مورد نیاز را به خصوص در حوزه بهداشت محیط، دامپزشکی، بهداشت روان و مشاوره به خانواده ها ارائه کردند.
آموزش های لازم در حوزه بهداشت محیط، آب آشامیدنی منطقه از لحاظ وضعیت میکروبی، شیمیایی و آلودگی ها و روش های گندزدایی و واپایش آب به مردم، اقدامات ضروری در حوزه جمع آوری پسماند و زباله ها، دامپزشکی، سمپاشی ها و پیشگیری از بیماری تب کنگو و کریمه، مبارزه با کنه از دیگر زیبایی های این رزمایش مردم یاری ارتش برای مردم مناطق محروم و کم تر برخوردار بود که با استقبال آنان همراه شد.
اما بخش دیگری از نیروهای بهداشت و درمان ارتش جمهوری اسلامی ایران، یعنی قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) نیز در اجرای این طرح مردمیاری در روستاهای استان خراسان جنوبی در رزمایش بزرگ محمد رسول الله فرماندهی بهداشت، درمان و امداد ارتش جمهوری اسلامی ایران مشغول خدمت رسانی به مردم بودند.
این پزشکان حاذق در استان خراسان جنوبی، منطقه سربیشه روستای سلم آباد مستقر شده بودند و خدمات بهداشتی و واکسیناسیون دوگانه را انجام می دادند آنان در بخش دیگری از فعالیت های خود، معاینه تنبلی چشم و آموزش بهداشت دهان و دندان را به کودکان و نوجوانان، همراه با اهدای بسته بهداشتی در مدارس و دبیرستان ها ارایه می کردند.
بهداشت روان نیز از دیگر خدمات ارائه شده از سوی این پزشکان مردمیار ارتشی بود، به طوری که گروه های روانشناسی ارتش به مردم خدمات بهداشت روان و مشاوره ارائه می کرد.
در بخش دیگری از این رزمایش مردمیاری بهداشت و درمان ارتش، پزشکان متخصص قرارگاه پدافند پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) با حضور در منطقه تاریخی ماخونیک به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به مردم محروم پرداختند. این منطقه متشکل از 12 آبادی بود که روستای ماخونیک، بزرگ ترین آنها محسوب می شد. این روستا شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفالبند،
سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه و میشنو، خارستو و جلارو بود که در این مدت بیش از 20 هزار نفر تحت پوشش خدمات بهداشتی و درمانی ارتشیان قرار گرفتند.
آری سال های سال است که کارکنان متعهد و مومن ارتش با جان و دل و شجاعانه به ندای ملت ایران تحت رهبری امام خمینی (ره ) لبیک گفته و همصدا با مردم، دودمان ظلم و ستم دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی را در هم پیچیده اند و امروز از واردشدگان به حصن حصین ولایت، رهایافتگان از ظلمت و راهیان نور و ملکوتند.
این پارسایان شب و شیران روز در دوران هشت سال دفاع مقدس دوشادوش جان برکفان سپاه پاسداران و بسیج مردمی و با تقدیم 48 هزار شهید به پیشگاه حق، عزت و سربلندی را برای ملت ایران به ارمغان آوردند و امروز نیز ارتش مکتبی ایران اسلامی تحت فرماندهی فرمانده کل قوا حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، آماده جانفشانی و دفاع از میهن اسلامی و خدمت به مردم و ملت در تمامی عرصه هاست.