در روزگاری که نهال انقلاب اسلامی از هر سو گرفتار طوفان ها بود و جریان های وابسته به شرق و غرب و انحرافی چشم طمع به آن دوخته بودند، جوانانی با ایمان و شجاع گردهم آمدند تا در یک سنگر و در ذیل یک سازمان منسجم سپر بلای انقلاب شوند و چشم فتنه را در آورند و چنین عمل کردند.
حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در فرمانی تاریخی در دوم اردیبهشت 1358 به شورای انقلاب رسما تاسیس این نهاد مقدس را اعلام فرمودند و شورای انقلاب نیز با تاسیس شورای فرماندهی سپاه، گام اساسی در جهت سازماندهی این نهاد انقلابی را برداشت.
محسن رفیق دوست نخستین و تنها وزیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در روایت چگونگی تشکیل این نهاد انقلابی گفته است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ارتباط با تاسیس سپاه، پیشنهادهای مختلفی مطرح و جلسات متعددی برگزار شد. این جلسات و بحث ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم ادامه داشت تا اینکه حضرت امام(ره) فرمان تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را صادر کردند.
سپاه در دوران تشکیل، صرفا نیروی شهری به حساب می آمد که با توجه به شرایط خاص در جامعه و پراکندگی قوای انتظامی، ماموریت حفظ نظم و امنیت عمومی را نیز عهده دار شده بود.
ضرورت تشکیل این نهاد را باید در نبود نیروهای امنیتی و نظامی مطمئن در روزهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جستجو کرد. در آن زمان نابسامانی های بعد از انقلاب در مناطق مختلف کشور که بسیاری از آنها رنگ و بوی توطئه برای براندازی و تجزیه طلبی را داشتند، عامل اصلی تشکیل سپاه پاسداران بود.
به واقع باید گفت، مردمی که علیه رژیم گذشته انقلاب کرده و آنرا به پیروزی رسانده بودند، اینک برای حفظ دستاورد خود نیرویی را تشکیل دادند که از دسترنج شان حفاظت کند. دسترنجی که با هزینه های گزاف و خون های بی شماری به بار نشسته بود.
پس از صدور فرمان تشکیل سپاه پاسداران از سوی حضرت امام(ره)، شورای فرماندهی در اطلاعیه ی 16 اردیبهشت 1358وظایف کلی سپاه پاسداران را کمک به اجرای امور انتظامی، امنیتی و کنترل، تعقیب و دستگیری عناصر ضد انقلاب، مبارزه مسلحانه علیه جریان های مسلحانه ضد انقلاب، دفاع در برابر حملات و اشغالگری های عوامل یا قوای بیگانه در داخل کشور و همکاری و هماهنگی موثر با نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مطابق آیین نامه های مربوطه اعلام کرد.
همچنین تربیت و آموزش اخلاقی، ایدئولوژیکی - سیاسی و نظامی کادرهای سپاه، کمک در اجرای دستورات انقلاب اسلامی و دادگستری دولت جمهوری اسلامی، حمایت از نهضت های رهایی بخش و حق طلبانه مستضعفین جهانی تحت نظارت رهبری انقلاب و مشورت و استفاده از نیروهای انسانی و تخصصی سپاه به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر مترقبه و کمک به پیشبرد طرح های عمرانی دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور استفاده ی هر چه بیشتر از نیروی سپاه از دیگر وظایف سپاه عنوان شده بود.
اما با گذشت زمان و جدی شدن خطرهای سیاسی، امنیتی و نظامی علیه انقلاب و در نهایت شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران که با تحریک نیروهای فرا منطقه ای شروع شد، لازم بود که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز سازمان یافته شود و منسجم تر و تخصصی تر عمل کند.
محسن رفیق دوست، همچنین از جنگ تحمیلی به عنوان عاملی که وضعیت سپاه را عوض کرد، نام برده و گفته است که با شروع جنگ تحمیلی، سپاه پاسداران نقش جدی تری به خود گرفت.
تحمیل جنگ از سوی رژیم بعثی عراق به جمهوری اسلامی، صحنه جدیدی از امتحان الهی را برای پاسداران انقلاب اسلامی ایجاد کرد و مسوولیت خطیر و سنگین آنها را مضاعف ساخت.
برادران غیور سپاهی در ابتدا، بی آن که از رزم کلاسیک بهره ای داشته باشند، بی اطلاع از نحوه به کارگیری سلاح های سنگین و تجهیزات و ادوات نظامی متداول در جنگ های کلاسیک، با اتکال به خداوند و با سرهای پرشور و دل های پرسوز، به آوردگاه شتافتند و در برابر متجاوزان بعثی به دفاع پرداختند.
جایگاه ارزشمند سپاه در طول 8 سال دفاع مقدس، بی نیاز از توصیف است، حق کلام در این زمینه همان جمله امام راحل است که فرمودند: اگر سپاه نبود، کشور هم نبود.
از سوی دیگر ترور شخصیت های موثر نظام که از سوی دشمنان شیطان صفت به ویژه استکبار جهانی در دستور کار قرار گرفته بود و شهادت فرهیختگانی چون شهید مطهری، شهید سپهبد قرنی، شهید مفتح، شهید بهشتی، شهید باهنر و شهید رجائی، سپاه را بر آن داشت تا در جهت توقف این ترورهای وحشیانه و ناجوانمردانه، به مقابله برخیزد و توطئه شوم ضد انقلاب را از بین ببرد.
همچنین استکبار جهانی از راهزنی هوایی نیز دریغ نورزید و با هدایت عمال داخلی خود، جبهه ای دیگر از توطئه های ضد بشری را در پیش روی انقلاب، باز کرد.
انجام چندین فقره هواپیما ربایی که با نیت ضربه زدن به حیثیت نظام و زیر سئوال بردن امنیت ایران، در انظار جهانیان صورت پذیرفت، باعث شد تا امام امت با بصیرت و دور اندیشی خاص خود و با اعتماد و اطمینان که نسبت به سپاه داشت این نهاد را مسوول تامین امنیت پرواز معرفی کند.
فعالیت ها و ماموریت های رزمی، دفاعی و آموزشی، سپاه را از حضور فعال در عرصه ی سازندگی کشور دور نداشت و جبهه مقابله با استکبار در سنگرهای اقتصادی و توسعه گشوده شد، به طوری که این نیروها در این میدان مقدس نیز حضور فعال و بسیار چشمگیری دارند.
امروز سپاه گستره وسیعی از فعالیت های سازندگی از قبیل حضور در حوزه های نفت، گاز و پتروشیمی، آب، نیروگاه، بنادر و سازه های ساحلی و فرا ساحلی، حمل و نقل، معدن و صنایع معدنی، ابنیه خاص، ارتباطات و فناوری اطلاعات، خدمات مشاوره، مطالعات و مهندسی، کشاورزی و محرومیت را در طول سه دهه گذشته، با وجود تحریم های ظالمانه مستکبران انجام داده است که دستاوردها و رکوردهای بزرگی را در عرصه آبادانی، استقلال، خودکفایی و سرافرازی میهن اسلامی به همراه داشته است.
نیروهای مومن و مخلص سپاه پاسداران از زمان تاسیس این نهاد انقلابی تاکنون خدمات متنوع زیادی را در راه آبادانی و پاسداری از انقلاب اسلامی انجام داده اند که می توان مهم ترین آنها را مجاهدت شبانه روزی در مبارزه با ضد انقلاب و گروهک های معاند نظام، حضور هشت ساله در دفاع مقدس، بازسازی آسیب های جنگ، سازندگی و تجربه اندوزی، انحصار شکنی و الگو آفرینی و اجرای پروژه های بزرگ ملی برای سربلندی کشور اشاره کرد.
از سویی بنا بر ماده 147 قانون اساسی کشورمان، دولت باید در زمان صلح از افراد و تجهیزات فنی ارتش و سپاه در کارهای امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی با رعایت کامل موازین عدل اسلامی استفاده کند، درحدی که به آمادگی رزمی این دو سازمان الهی آسیبی وارد نشود.
این ماده قانونی، به نیروهای نظامی اجازه می دهد تا در زمان صلح، نقش اقتصادی ایفا کنند، که سپاه پاسداران نیز طی سالهای اخیر با این مجوز توانست علاوه بر انجام فعالیت های فرهنگی و اجتماعی، به امور اقتصادی نیز همت گمارد.
اکنون با گذشت بیش از سه دهه از تاسیس این نهاد انقلابی به همت والای کارکنان سپاه پاسداران این نیرو به تشکیلاتی منسجم و مقتدر از سپاهیان در زمین، هوا و دریا در کران تا کران میهن اسلامی تبدیل شده اند و حضوری فعال و چشمگیر در صحنه دارند.
آنان در نهایت اقتدار و توان رزمی بسیار بالا با تجارب ارزشمند و بسیار قیمتی که حاصل سال های پر برکت دفاع مقدس است، آماده اند تا در صورت بروز هر گونه خطر و تجاوز احتمالی، واکنش مناسب و موثری از خود نشان دهند.
در همین حال مراکز علمی سپاه در کنار یگان های آن به منظور ارتقای سطح علمی کارکنان خویش می کوشند تا با برگزاری کلاس های آموزشی ضروری، این افراد را از جهات مختلف به عنوان شخصیت هایی کارآمد ، توانمند و مجرب تربیت کنند.
دانشگاه امام حسین (ع)، دانشکده فرماندهی و ستاد و دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (ع) نیز در کنار اقدامات یاد شده ، تعلیم و تربیت و افزایش سطح آگاهی و دانش سپاهیان را بر عهده دارند و از مراکز آموزش عالی فعال در سطح کشور محسوب می شوند.
آری به فرموده مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی) سرگذشت سپاه، یک سرگذشت درس آموز و قابل تأمّل و قابل بهره برداری برای نسل های متعاقب ما - هم امروز و هم در آینده - است. این که مجموعه ای با الهام از تکلیف الهی و احساس وظیفه و شناخت نیاز زمان به‌وجود آید، رشد کند و عناصر مورد نیاز خود را از مجموعه جوانان و عناصر مؤمن جامعه جذب کند و به برگ و بار برسد و وظایف خود را در حسّاس ترین موقعیت ها به‌نحوی که برای اغلب ناظران - چه در داخل و چه در سطح جهان - حیرت‌انگیز است، صورت دهد و در خطّ مستقیمی که برای خود ترسیم کرده است با استقامت، با دقّت، آگاهانه، با حزم و حذر حرکت کند؛ جوانان مثل پیران جهان‌دیده، در مواردی فکر کنند و عمل کنند و تصمیم بگیرند و جوانانه اقدام کنند - اینها حوادثی است که اتّفاق افتاده است - همه اینها در خور تأمّل و دقّت است.
فرا رسیدن این روز فرخنده و مبارک بر تمام سبز پوشان عاشق ولایت و رهبری خجسته و فرخنده باد.
از: فرهاد شرف پور