محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات ایران که اخیرا به منطقه آزاد انزلی سفر کرده بود، با جوانان استارتاپی نشست تا دغدغههای آنها را مطرح کند. او از فرصتهای جدید رشد و پیشرفت گفت و اینکه، با قوانین کهنه و نگاه بالا به پایین نمیتوان به آن دست پیدا کرد. او به داستان پیامرسانها هم اشاره و تأکید کرد: «کسی برنده میشود که خدمات بهتری ارائه کند و اینکه حاکمیت بگوید سیستمی را تأیید میکند یا نه، در انتخاب مردم تأثیرگذار نیست.»
- انتخاب پیامرسان بر اساس خدمات
«پیامرسانی که سرویسهای مناسبتر، خدمات بهتر ارائه و اعتماد کاربران را جلب کند، میتواند فعالیت خود را ادامه دهد و در این فرایند، دخالت حاکمیت معمولا اثرگذار نیست. فعالیت پیامرسانها و انتخاب آنها فرمایشی نیست بهگونهای که به مردم تکلیف شود، پیامرسانی را که ما تأیید میکنیم، استفاده کنید.» این بخشی از حرفهای وزیر ارتباطات در حاشیه بازدید روز پنجشنبه او از زیرساختهای گردشگری در منطقه آزاد انزلی بود.
حرفی که وزیر گفته، مدتها پیش از زبان کارشناسان بیان میشد. طاها یاسری، استادیار علوم اجتماعی رایانشی پژوهشکده اینترنت آکسفورد پیشتر در اینباره به همشهری گفته بود: «پیامرسانهای ایرانی از نظر امکاناتی که ارائه میدهند، خوب هستند اما اعتماد به پیامرسان از خدماتی که ارائه میکند، مهمتر است.
ضمن اینکه، استفاده از پیامرسان به تصمیم جمعی افراد وابسته است. اگر کسی وارد این برنامهها بشود اما دوستانش در آن نباشند، رغبتی به استفاده از آن نخواهد داشت.» هرچند اخیرا حدود 15میلیارد تومان کمک هزینه به پیامرسانها تزریق شده اما کارشناسان زیادی هستند که معتقدند، پول دوای درد پیامرسانها و هر سرویس دیگری نیست. نیما نورمحمدی، فعال استارتاپی به همشهری میگوید:
«استارتاپها ذاتا مدل تجاری خاصی دارند که در چند سال اول ضرر میدهند و به مرور پیشرفت میکنند. درآمدزاییشان بسیار کند است. این درحالی است که، سازمانهای بزرگ دولتی میگویند، باید طبق روشی که ما میگوییم کار کنید و پولتان را از ما بگیرید. این نگاه جواب نمیدهد.»
- جان گرفتن صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر
آذریجهرمی گفته: «برنامه دو سالهای با قید فوریت طرحریزی شده که از طریق صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر (VC)، 500میلیارد تومان تسهیلات در اختیار استارتاپها بگذارد؛ ضمن اینکه، سرعت روال اداری را در آنها کاهش بدهد چون استارتاپها و کسبوکارهای نوپا براساس یک خلاقیت شکل میگیرند اگر قرار باشد فقط 3ماه وقت برای ثبت شرکت نیاز باشد بنابراین خلاقیت از میان میرود.»
رکسانا ورزا، مدیر ایستگاه اف که بزرگترین مرکز استارتاپی جهان است، پیشتر در انتقاد از اکوسیستم ایران گفته بود: «زمان در استارتاپهای تمام جهان یک عنصر تعیینکننده است. در فرانسه همه سعی میکنند از زمانشان حداکثر استفاده را کرده و رقبا را کنار بزنند. هرچند فرانسه بوروکراسی و پیچیدگی اداری جدیای دارد اما این پیچیدگی با کندی خدماترسانی در ایران باعث شده، زمان زیادی از استارتاپهای ایرانی هدر برود. »
- محرمانه بودن، حد و حدود دارد
محرمانه بودن همهچیز و قدیمی بودن قوانین، مشکل دیگری بود که آذریجهرمی به آن اشاره و تأکید کرد: «مشکل اصلی ما در یک کلمه، زیستبوم است و اینکه اطلاعات و آمار محرمانه تلقی شده، در اختیار آنها قرار نمیگیرد.» وی گفت: «هر آماری را محرمانه میدانند درحالیکه اطلاعات دستگاهها باید عادلانه در اختیار همه قرار بگیرد.»
یکی از استارتاپهای فروش نان سنتی نمونه یکی از کسبوکارهای نوپایی است که بهخاطر نبود این آمار یا محرمانه بودنشان با مشکل روبهرو شده است. رامین پاینده، مدیر بازاریابی این استارتاپ به همشهری میگوید: «مشکل اصلی ما این است که هیچ داده و رتبهبندی برای نانواییها که مرغوبیت نانشان را بررسی کند وجود ندارد چون یا آماری دراینباره وجود ندارد یا در اختیار ما که جوان و بیتجربه بهنظر میرسیم، نمیگذارند.»