هرچند خودشان می‌گویند، امکانات بیشتر را «تقاضا» کرده‌اند اما وزیر نامش را «عملیات روانی» و «پروپاگاندا» گذاشته که به سود کشور و البته پیام‌رسان‌های داخلی هم نیست. بعد از اعطای وام 5میلیاردتومانی به چند پیام‌رسان داخلی و چند امکان دیگر مثل اینترنت رایگان و پهنای باند و...
حالا مدیر یکی از این پیام‌رسان‌ها بعد از قطعی چند‌روزه سرویس‌هایش در سطح کشور، این مشکل را به‌خاطر مشکل‌های زیرساختی و کم‌لطفی اپراتورها دانسته و چند روز بعد هم امکانات بیشتری مثل CDN و امکانات زیرساختی را درخواست کرده بود.
این در حالی است که مجتبی جوان‌بخت، مشاور جوان وزیر ارتباطات در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرده، بیشتر از آنچه در مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی در مردادماه سال پیش تصویب شده بود، نمی‌توانیم امکاناتی را به پیام‌رسان‌ها بدهیم و از این به بعد، آنها باید روی پای خودشان بایستند.» این مسئله به غیراز واکنش وزیر، روز گذشته باعث اعتراض استارتاپ‌هایی شد که بدون گرفتن چنین امتیازاتی در کشور مشغول فعالیت هستند و ایجاد کارآفرینی و رونق اقتصادی کرده‌اند. تزریق امکانات به یک حوزه خاص بدون درنظرگرفتن سودآوری آن چقدر می‌تواند به کشور کمک کند؟
- بدون حمایت دولت می‌توان جلو رفت
در بحث پیام‌رسان‌ها حجم کاربران زیاد و تقاضاهایشان بالاست. سلیقه مخاطب هم با وجود پیام‌رسان‌های بزرگی مثل تلگرام نسبت به چند سال پیش تغییر جدی داشته است.در چنین فضایی، پیام‌رسان‌ها از سر ناچاری با مسائل جدیدی روبه‌رو شده‌اند که حل کردن‌شان آمیخته‌ای از امکانات دولتی و نیروی انسانی کارکشته را می‌طلبد.
این در حالی است که سرورهایی در ایران وجود دارند و از نظر امنیت و توان سرویس‌دهی در سطح قابل‌قبولی هستند اما برخی کارشناسان در گفت‌وگو با همشهری معتقدند، سروری که بتواند نیاز مخاطب در حجم بسیار بالا را جواب بدهد، عموما در اختیار نهادهای حاکمیتی مثل صداوسیماست که پیام‌رسانی مثل سروش می‌تواند از آن استفاده کند اما دیگران به سادگی به آن دسترسی ندارند.
پویا پیرحسن‌لو، مدیرعامل یکی از شرکت‌های حوزه آی‌تی در این‌باره به همشهری می‌گوید: « یک عرف بین‌المللی برای هزینه‌های استفاده از سرویس‌هایی مثل سی‌دی‌ان و... وجود دارد که همه شرکت‌ها و پیام‌رسان‌ها از آنها استفاده می‌کنند و در قبال خدماتی که دریافت می‌کنند و بدون حمایت دولت پول آن را باید بپردازند. این هزینه‌ها معمولا در حد چند سنت به ازای هر گیگابایت است.»
- پیام‌رسان‌ها باید استارتاپ باشند
استارتاپ‌ها با سرمایه کم و امکانات ناچیز بر اساس ایده و خلاقیت‌شان کارشان را شروع می‌کنند تا نهایتاً بر اساس یک برنامه تجاری به یک سودآوری برسند. پیام‌رسان‌های داخلی اما به نظر می‌رسد خودشان را از حوزه استارتاپی جدا کرده و منتظر دریافت امکانات مالی و فنی به صورت گسترده هستند. فعالان حوزه استارتاپ با انتقاد از این ماجرا می‌گویند که آنها بدون وامی مانند وام ۵ میلیارد تومانی دولت به پیام‌رسان‌های داخلی دست به کارآفرینی زده‌اند اما به نظر اکنون توجه ویژه‌ای تنها به حوزه پیام‌رسان‌ها وجود دارد.
البته به نظر می‌رسد مشکل تنها درباره یک پیام‌رسان است. روز گذشته وزیر ارتباطات در این رابطه گفت: ما در کشور 5 پیام‌رسان داریم و یک پیام‌رسان نداریم. اینکه یکی از آنها به جای طرح موضوع در جلسات مرتبا بحث را به موضوع عملیات روانی بکشاند، نه به سود آنهاست و نه به سود کشور.
هر چند برخی پیام‌رسان‌های داخلی درخواست‌های بیشتری از دولت دارند اما کارشناسان عقیده دارند که مشکل اصلی اختلالات آنها مسائل فنی است. مجتبی جوان‌بخت، مشاور جوان وزیر ارتباطات نیز دراین‌باره به همشهری می‌گوید: ریشه مشکلات زیرساختی نیست بلکه خود پیام‌رسان‌ها باید برای توسعه سخت افزاری و نرم افزاری جلو رفته و اعتماد مردم را جلب کنند. این بخش از فعالیت پیام‌رسان‌ها به وزارت ارتباطات مربوط نیست و بخش های دیگر باید رویکردشان را تغییر بدهند.
- مکث
- امکانات داخلی‌ها؛ چند برابر بیشتر از تلگرام
برخی از پیام‌رسان‌ها و در صدر آنها سروش از دولت توقع دارند، پهنای باند مفصلی را به آنها اختصاص دهند. یکی از کارشناسان پیام‌رسان‌های داخلی به همشهری گفته، انتقال داده‌های اینستاگرام و تلگرام قبلا در اولویت بود و به همین دلیل، سرعت بیشتری داشت. حالا ما داخلی‌ها باید در اولویت باشیم و همین پهنای باند در اختیارمان قرار بگیرد.
این در حالی است که مجتبی جوان‌بخت، مشاور جوان وزیر ارتباطات روز گذشته تأکید کرد: «هم‌اکنون پهنای باندی که در اختیار پیام‌رسان‌های داخلی است، به‌مراتب بیشتر از پهنای باندی است که در اختیار تلگرام بود. دوستان می‌گویند آن چیزی که به تلگرام دادید به ما هم بدهید؛ هم‌اکنون پیام رسان‌های بومی چند برابر بیشتر امکان بهره‌برداری از زیرساخت‌ها را دارند اما از این زیرساخت به‌طور کامل استفاده نمی‌شود و درصد زیادی از آن هنوز بلااستفاده است.»
- امکانات دولتی وابستگی می‌آورد
چالش بزرگ پیام‌رسان‌ها ارتباط مستقیمی به حمایت دولت یا وزارت ارتباطات ندارد و بیشتر از هر چیز بحث برنامه‌نویسی در این حوزه‌ها و البته جلب اعتماد کاربران است. محمد یاراحمدی، مدیر روابط عمومی پیام‌رسان «بله» دراین باره به همشهری می‌گوید: «ما در ایران برنامه‌نویسی که با چالش‌های چند میلیونی دست و پنجه نرم کرده باشد، نداریم.
یک راهش این است که برنامه‌نویس، سرور و امکانات سخت‌افزاری را وارد کنیم یا اینکه خودمان آنها را در کشور پرورش بدهیم. راه‌حل دوم بسیار دشوار و زمان‌بر اما در عین حال حیاتی است. اگر صادق باشیم، دولت باید سال‌ها پیش که شرکت‌های خارجی ارائه‌دهنده سرویس‌های ابری و آی‌تی در دنیا راه افتاده بودند، به این حوزه وارد می‌شد اما کسی این موضوع را جدی نگرفت.
در نتیجه حالا باید سراغ حل چنین چالش‌هایی برویم که اوضاع دشوارتر شده و تحریم‌ها، استفاده از برخی سرورهای ابری را نیز برایمان دشوار کرده است. برای به‌دست آوردن این امکانات 2راه‌حل وجود دارد: پیام‌رسان‌ها از امکانات دولتی استفاده کنند و به پول نفت وابسته شوند یا خودشان شروع به ساختن این تجهیزات کنند. راه اول، پیام‌رسان‌ها را به پول دولت وابسته می‌کند و دومی، در آینده می‌تواند برای صنایع دیگر هم امکانات تازه به‌وجود بیاورد.