اما نکته مهم‌تر ماجرا این بوده که به گفته فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات این وزارتخانه اختلالات محتمل ناشی از فیلترینگ را قبل از هر نوع اقدامی اعلام کرده اما مراجع تصمیم‌گیر با اطلاع از این موضوع فیلترینگ تلگرام را تأیید کرده‌اند.
پس از فیلترینگ تلگرام در ۱۰اردیبهشت‌ماه، فیلتر شدن گسترده فیلترشکن‌ها هم در دستورکار قرار گرفت که باعث کند شدن سرعت اینترنت و اختلال دسترسی به شبکه جهانی در اکثر اوقات شبانه‌روز شد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در تلاش برای بستن فیلترشکن‌ها بسیاری از کسب و کارهایی که اینترنت مهم‌ترین ابزار فعالیت‌شان به حساب می‌آید با مشکلات جدی روبه‌رو شده‌اند.
با وجود اختلالات گسترده،آمارهای بازدید از کانال‌های تلگرامی و میزان تولید محتوا در این پیام‌رسان نشان می‌دهد، فیلترینگ تلگرام چندان موفق نبوده است. با وجود این، کسب‌وکارهای اینترنتی به‌خاطر تلاش‌هایی که هنوز هم برای بستن فیلترشکن‌ها در حال اجراست، جزو قربانیان این فضای جدید هستند.
علیرضا رحیمی نماینده مردم تهران در مجلس، در گفت‌وگو با همشهری از لزوم بررسی وضعیت اینترنت از طرف یک مرجع بی‌طرف (سازمان تنظیم مقررات رادیویی) سخن گفته و تأکید کرده است که اگر خسارتی متوجه کاربران یا کسب‌وکارها شده، باید جبران شود. او اظهارداشت که مراجع مرتبط درباره اختلالات به وجود آمده سکوت کرده‌اند.از سوی دیگر سخنگوی اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی در گفت‌وگو با همشهری از تنظیم نامه‌ای برای شکایت از وضع موجود خبر داده است.
- ما را به عقب برگردانید
رضا الفت‌نسب، سخنگوی اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی در گفت‌وگو با همشهری از ضرر هنگفتی می‌گوید که بر اثر اختلال اینترنت به بیش از 550کسب‌وکار اینترنتی مجاز که عضو این اتحادیه هستند، وارد شده است. او می‌گوید: «سایت خیلی از کسب‌وکارها باز نمی‌شود، در نتیجه آنها نمی‌توانند به مشتری‌هایشان خدمات بدهند.
مشتری هم وقتی چندبار تلاش کرد و نتوانست از یک سرویس استفاده کند، آن را رها کرده یا دنبال یک جایگزین سنتی می‌گردد. به جز این مشکلات فنی، بحث فیلترینگ که اول قرار بود فقط مربوط به تلگرام باشد و الان کل اینترنت کشور را فرا گرفته، باعث شده از نظر بعد روانی نگاه مردم به کسب‌وکارهایی که سال‌ها برای کسب اعتماد مشتری تلاش کرده بودند، منفی باشد. خود کسب‌وکارها نیز از نهادهای حاکمیتی دلخور هستند و انتظار دارند، آنها را محرم خودشان بدانند.
او با اشاره به لزوم احقاق حق از کسب‌وکارهای اینترنتی، از تنظیم یک نامه به سازمان تنظیم مقررات برای تشریح مشکلات خبر داده و تأکید می‌کند: «هشدار می‌دهیم که اگر این وضع ادامه داشته باشد، کسب‌وکارهای اینترنتی میل و رغبتی به ادامه فعالیت نخواهند داشت. ما مطالبه بزرگی نداریم، فقط می‌خواهیم وضع ما را به 3 یا 4ماه پیش برگردانند.» به گفته وی، به‌زودی نامه‌ای هم درباره مشکلات وضع موجود برای وزارت ارتباطات ارسال می‌شود تا درباره ادامه این شرایط تعیین تکلیف شود.
او می‌گوید، هیچ‌کدام از کسب‌وکارها یا اتحادیه از قبل نمی‌دانستند قرار است چنین مشکلی برایشان پیش بیاید تا برای شرایط جدید خودشان را آماده کنند.
- پروتکل‌های مجاز بسته شده است
تقریبا بلافاصله بعد از فیلترینگ تلگرام، فعالیت‌ها برای بستن فیلترشکن‌ها آغاز شد. نخستین قدم، بستن پروتکل‌هایی بود که فیلترشکن‌های رایگان و مشهور بازار از آن استفاده می‌کردند. این روش، در سال‌های گذشته دنبال می‌شد و معمولا جواب می‌داد اما حالا تعداد فیلترشکن‌ها بسیار بیشتر از گذشته است و راه‌هایی که کاربران برای دور زدن فیلترینگ استفاده می‌کنند نیز متنوع شده است. به همین دلیل، بستن تمامی این راه‌های دسترسی عملا غیرممکن است.
در روش جدید، پروتکل‌های رمزگذاری شده https که بخشی از فیلترشکن‌ها از آنها استفاده می‌کنند، مختل شده‌اند تا کاربران نتوانند به سادگی از آنها استفاده کنند. در نتیجه، به‌جز فیلترشکن‌ها، سایت‌های عادی و مجازی که با این بستر رمزگذاری شده کار می‌کنند، از کار افتاده یا به‌شدت کند شده‌اند.
سیدمجتبی مصطفوی، کارشناس امنیت شبکه در این‌باره به همشهری می‌گوید: «فیلترشکن‌ها از پروتکل‌های مختلفی استفاده می‌کنند. نوعی از پروتکل معمولا در بین اهالی فن شناخته شده است و بستن آن نخستین راهی است که پی می‌گیرند. اما خیلی از فیلترشکن‌ها برای اینکه بستن‌شان دشوار و هزینه‌بر باشد، روی بستر https که یک بستر رمزگذاری‌شده است، اجرا می‌شوند. تمام سایت‌های معتبر خارجی از این سامانه رمزگذاری استفاده می‌کنند.
سرورهای خیلی از کسب‌وکارها و بسیاری از سرویس‌های ابری (Cloud) مورد نیاز آنها نیز از همین بستر تأمین می‌شود. تمرکز اصلی طرح فیلترینگ فیلترشکن‌ها روی کند کردن ترافیکی است که از کشور خارج می‌شود.
آنها با کند کردن این بستر کاری می‌کنند که استفاده از فیلترشکن‌ها اگر غیرممکن نیست، با اختلال و دشواری همراه باشد. همین موضوع، باعث اختلال در کل اینترنت شده و عملا دسترسی به سایت‌های خارجی را بسیار دشوار کرده است. براثر اجرای این تصمیم، سایت‌های ایرانی که از سرویس‌های خارجی استفاده می‌کنند نیز دچار مشکل می‌شوند.»