توسعه شبکه فیبر نوری از سال گذشته موجبات قطع خدمات ارتباطی برخی شرکت‌های اینترنتی بر بستر کابل مسی به مشترکان را فراهم آورد. مشترکانی که تا پیش از آن با خرید بسته‌های حجمی یا طرح‌های ارائه شده اپراتورها نیاز خود را به اینترنت برطرف می‌کردند، به ناگاه با پیامک این شرکت‌ها مبنی بر نبود امکان ادامه ارائه خدمات مواجه شدند. دلیل این موضوع تغییر بستر تلفن ثابت از کابل مسی به فیبر نوری اعلام شد.
- پاسکاری متوالی متقاضیان
این مشترکان به‌خصوص در مجتمع‌های مسکونی و تجاری پس از پاسکاری متوالی بین مخابرات و شرکت‌های اینترنتی برای تخلیه پورت و... سرانجام مجبور شدند درخواست استفاده از اینترنت پر سرعت فیبر نوری را با تقبل هزینه 800هزار تومانی برای فیبر‌کشی داخلی ساختمان، خرید مودم و بسته‌های حجمی ارائه دهند. اما این پایان ماجرای تغییر بستر ارائه اینترنت بر بستر تلفن ثابت به مشترکان نبود، زیرا حتی با انجام عملیات اجرایی نیز هنوز شرایط استفاده از اینترنت پر سرعت خانگی برای این متقاضیان فراهم نشده‌است.
مشکلات تأمین تجهیزات، حفاری، نصب پورت‌ها و ضعف عملکرد پیمانکاران مخابرات ایران شرایطی را فراهم کرده که اینگونه مشترکان عملا به استفاده از خدمات اینترنتی بر بستر شبکه تلفن ثابت قادر نباشند. اگرچه ساکنان برخی مجتمع‌ها به استفاده از اینترنت بی‌سیم (point to point) با صدور مجوز نصب آنتن بر پشت بام منازل مسکونی خود از طریق سایر اپراتورهای خصوصی ارائه‌دهنده اینترنت ناچار شدند اما مخابرات ایران در ارائه اینترنت انحصاری بر بستر شبکه فیبر نوری توفیق چندانی نداشته و این مشترکان عملا از دریافت خدمات قبلی اپراتورهای بخش خصوصی محروم شده‌اند.
- ماجرای تانوما
تانوما (تار نوری مخابرات) به معنی فیبرنوری تا ساختمان است که می‌تواند سرویس‌های گوناگونی ازجمله تلفن، اینترنت، سرویس‌های چندرسانه‌ای و دیگر سرویس‌های مبتنی بر بستر دیتا را با سرعت و کیفیتی بسیار بالاتر از کابل مسی در اختیار مشترکان قرار دهد. اتصالات پهن باند فیبر به خانه یا همان اتصالات پهن باند FTTH، معرف اتصالات کابل فیبرنوری برای اماکن به‌صورت اختصاصی با سیستم‌های مبتنی بر نور است که توان انتقال انبوهی از اطلاعات به شکل کارآمدتر را از قبیل تلفن، ویدئو، داده و غیره در مقایسه با شیوه سنتی کابل‌های مسی دارد.
با وجود این، آمارهای رسمی از روند توسعه و اجرای این طرح و دیدگاه‌های متولیان بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز چشم‌انداز چندان روشنی را پیش روی تسریع در روند ارائه اینترنت پر سرعت خانگی قرار نمی‌دهد.
- تفاهم شرکت‌های اینترنتی با مخابرات
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرد: مخابرات ایران برای توسعه اینترنت پرسرعت خانگی بر بستر فیبر نوری از طریق شرکت‌های اینترنتی(ponyo)، مدل توسعه خود را براساس مصوبه 260کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارائه کرده و باید fcpها برای فعالیت در این بستر و ارائه اینترنت پرسرعت خانگی بر بستر فیبر نوری با مخابرات تفاهم کنند.
محمد جواد آذری‌جهرمی قبلا نیز گفته بود: معضل اینترنت‌های خانگی زیر ساخت سیم مسی است که سرعت زیر 2مگابایت را منتقل می‌کنند. او اعلام کرده بود: این سیم‌ها به خوبی نمی‌توانند سرعت را منتقل کنند و راهکار آن اجرای پروژه FTTB یا FTTH است که شرکت‌های FCT مجوز گرفته‌اند و فکر می‌کنم ظرف یک سال تا یک سال و نیم آینده در سطح هر شهر کلان کشور پروژه فیبر نوری اجرایی شود.
- طرحی برای رفع انحصار از اینترنت فیبر نوری
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری در مورد کندی روند ارائه اینترنت فیبر نوری به مشترکانی که پیش از این درخواست خود را ارائه داده‌اند، اعلام کرد: در مصوبه 260سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تحت عنوان بیت استریمینگ، سازوکار توسعه ارائه اینترنت پرسرعت بر بستر فیبر نوری به مشترکان مجتمع‌های مسکونی و تجاری پیش‌بینی شده است.
حسین فلاح جوشقانی، افزود: در این مصوبه رقابتی شدن هرچه بیشتر بازار، تسهیل در ارائه خدمات در حوزه ارتباطات ثابت سیمی، کابلی و ایجاد فرصت برای استفاده حداکثری از منابع و امکانات موجود مدنظر قرار گرفته است. به گفته او، این بسترها در اختیار دارندگان پروانه شبکه قرار گرفته تا از هدر رفتن منابع و امکان توزیع و گسترش شبکه با سرعت بیشتر در تمام نقاط کشور جلوگیری شود.
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری) با بیان اینکه این مصوبه نهایی شده و در حال ابلاغ است، در مورد مشکلات مشترکان برای برخورداری از اینترنت پر سرعت فیبر نوری، افزود: بالاخره باید بپذیریم ظرفیت‌های تکنولوژی ایجاب می‌کند تا برخی تجهیزات قدیمی مبتنی بر بستر کابل مسی با تجهیزات فیبر نوری جایگزین شود اما فراهم کردن این زیرساخت‌ها در شرکت مخابرات به هیچ عنوان به‌معنای انحصار نیست و رگولاتوری اجازه شکل‌گیری انحصار را در این بخش نخواهد داد.
او با بیان اینکه مخابرات ایران باید ظرفیت ایجاد شده در بستر فیبر نوری را در اختیار سایر شرکت‌های اینترنتی بخش خصوصی قرار دهد، افزود: راهکار انجام این کار اجرای طرح بیت استریم است که این موضوع دیده شده و در حال پیاده‌سازی است.
- واگذاری 28هزار و 500پورت فیبر نوری
براساس تازه‌ترین گزارش منتشر شده در کدال شرکت مخابرات ایران، تا پایان سال گذشته فقط 28هزار و 500پورت فیبر نوری به متقاضیان در شهر تهران واگذار شده و برخی مشترکانی که با تغییر بستر شبکه ارتباطی مناطق مسکونی خود از کابل مسی به فیبر نوری درخواست دریافت اینترنت پرسرعت بر بستر فیبر نوری را به شرکت مخابرات ارائه کرده‌اند، همچنان در انتظار اجرایی شدن این طرح هستند.
یک مقام مسئول در مخابرات ایران در مورد دلایل کندی روند ارائه اینترنت فیبر نوری به مشترکان خانگی و تجاری اعلام کرد: مصوبه 266سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تعرفه اینترنت برای مشترکان را از 16 تا 12 بایت کاهش داد و مشترکان متقاضی دریافت اینترنت با این سرعت قادر به دریافت اینترنت با تعرفه کمتر شدند و این موضوع موجب کاهش استقبال از اینترنت پر سرعت بر بستر فیبر نوری شد.
او با بیان اینکه پیش‌بینی می‌کنم امسال میزان واگذاری پورت فیبر نوری به مشترکان در تهران به بیش از 100هزار برسد، افزود: ناآشنایی مشترکان با فیبرنوری، کاهش سریع تعرفه‌های اینترنت سرعت بالا، تأمین نیاز مشترکان با استفاده از بستر موجود کابل مسی و هزینه اولیه 800هزار تومانی استفاده از اینترنت فییبر نوری ازجمله موانع توسعه این شیوه تأمین نیاز مشترکان به اینترنت بوده است.
این مقام مسئول با بیان اینکه در سال گذشته با کمبود تجهیزات مواجه بودیم اما اواخر سال تجهیزات رسید و این مشکل حل شد، نبود شبکه فیبر نوری در برخی مناطق یا انجام طرح‌های توسعه‌ای که نیازمند دریافت مجوز حفاری و نصب تجهیزات است را مانع دیگری در این مسیر دانست. به گفته او، در مناطقی که تجهیزات کافی وجود داشته و به‌کار اجرایی نیاز ندارد
(home pass) قاعدتا نباید واگذاری اینترنت پر سرعت فیبر نوری بیش از یک تا 2 هفته به طول انجامد.
این مقام مسئول افزود: اکنون در حال انجام اصلاحاتی در تعرفه اینترنت پرسرعت هستیم تا واگذاری اینترنت پر سرعت بر بستر فیبر نوری سرعت گیرد.
- افزایش قدرت انتخاب مشترکان
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری) در مورد حداکثر مدت زمان ارائه خدمات اینترنتی بر بستر فیبر نوری پس از ارائه درخواست مشتریان مجتمع‌های مسکونی و تجاری با اجرای طرح بیت استریمینگ،(ترابرد پذیری اینترنت ثابت) افزود: با اجرای بیت استریم، شرکت‌های اینترنتی حداکثر ظرف مدت یک هفته نسبت به ارائه خدمات اینترنت پر سرعت بر بستر شبکه فیبر نوری اقدام کنند و مدت زمان تغییر اپراتورهای ارائه‌دهنده این خدمات توسط مشترکان نیز به کمتر از یک روز کاهش می‌یابد.
جوشقانی با بیان اینکه هنوز طرح بیت استریم پیاده نشده است اما به‌زودی این کار صورت می‌گیرد، گفت: کارهای کارشناسی برای پیاده‌سازی بیت استریمینگ انجام شده وشرکت مخابرات در حال نهایی کردن قراردادهای خود با شرکت‌های FCP و Servco است اما اینکه دقیقا طرح مذکور تا چه زمانی اجرایی خواهد شد، مشخص نیست.
با وجود این تا کمتر از یک‌ماه آینده طرح بیت استریمینگ وارد مرحله اجرایی خواهد شد. معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، افزود: با اجرایی شدن بیت استریمینگ مشترکان می‌توانند با ارائه درخواست در کمتر از یک هفته اینترنت پرسرعت خانگی را بر بستر شبکه فیبر نوری از سایر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات دریافت کنند.
جوشقانی با رد انحصاری شدن ارائه خدمات اینترنت پرسرعت بر بستر شبکه فیبر نوری به مشترکان توسط شرکت مخابرات ایران گفت: مخابرات معمولا ظرفیت‌های شبکه فیبر نوری را در اختیار دارد و مشتری نیز انحصاری در ارائه اینگونه خدمات مشاهده نمی‌کند زیرا اینگونه خدمات را از شرکت‌های اینترنتی متفاوت ارائه‌دهنده دریافت می‌کند. با اجرای این مصوبه، زیرساخت‌های فیبرنوری در بخش دسترسی شرکت مخابرات ایران با شرکت‌های FCP و Servco به اشتراک گذاشته می‌شود و با رفع انحصار مخابرات در این بخش، کیفیت خدمات افزایش می‌یابد.
- رنگ‌پریدگی توسعه اینترنت فیبر نوری
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال گذشته در مراسم افتتاح نمایشگاه تلکام از واگذاری ۱۴هزار پورت فیبر نوری در 6ماه نخست سال 96به مشترکان در شهر تهران خبر داد و اعلام کرد: انتظار می‌رود این تعداد تا پایان سال به ۱۰۰هزار پورت افزایش یابد.
محمد جواد آذری جهرمی تأکید کرد که هر چند این عدد بزرگ نیست اما موانع توسعه در حوزه ثابت زیاد است؛ زیرا سال‌هاست در این زمینه سرمایه‌گذاری نشده و باید سرمایه‌گذاری مناسبی در این حوزه انجام شود. او افزود: ازجمله این سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری شرکت ایرانیان نت از طریق MTN است که مراحل نهایی خود را طی می‌کند و تا سال آینده ۳۰۰میلیون دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری خواهد شد و مخابرات نیز افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه را در دستور کار قرار داده است.
پیش از این معاون شرکت مخابرات ایران نیز در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرده بود: وزیر ارتباطات از واگذاری 100هزار فیبر نوری خبر دادند و با روندی که مخابرات دارد، رسیدن به این هدف تا پایان سال کار سختی نیست.
داوود زارعیان، با بیان اینکه در سال 95مخابرات واگذاری اینترنت را در چارچوب طرح تانوما به یک میلیون مشترک فیبرنوری در برنامه داشته، افزود: امسال واگذاری‌ها را آغاز کردیم، البته تجهیزاتی مانند مودم برای این کار مورد نیاز است و سیاست مخابرات آن است که حتی اگر قیمت تولیدات داخلی ۲۰ تا ۲۵ درصد گران‌تر و کیفیت آنها ۲۰ تا ۲۵ درصد پایین‌تر باشد، این تجهیزات را از منابع داخلی تأمین کند.