گزیده بخش دوم گفتوگوی روزنامه «اعتماد» با علی جنتی را در زیر میخوانید.
- بخشی از نارضایتیها به دلایل اقتصادی است. برخی اجتماعی و ناشی از فقدان آزادیهای مدنی است. خیل جوانان بیکار اما تحصیلکرده از جمله موجبات اعتراضات و نارضایتی است. اکثر خانوادههایی که چنین جوانانی را پرورش دادهاند امروز دچار نگرانی و نارضایتی هستند.
- توده مردم تنها به زندگی خودشان فکر میکنند و میخواهند زندگی آبرومندانهای داشته باشند و بین درآمد و هزینه زندگی آنان هماهنگی وجود داشته باشد، مایلند آزادانه مطالب خود را بیان کنند. کسی در زندگی خصوصی آنان دخالت نکند و دهها مطالبه دیگر.
- اگر مردم احساس کنند که از هر جهت در تنگنا هستند نهایتا نارضایتی خود را به نحوی بروز میدهند. اتفاقاتی که در دی ماه گذشته رخ داد معلول همین نارضایتیها است منتها گروهی نیز تلاش کردند از این آب گلآلود ماهی بگیرند و شبکههای ماهوارهای معاند و برخی کانالها در فضای مجازی هم به آن دامن میزدند.
- ما آرمانهایی داشتیم که متاسفانه بسیاری از آن آرمانها تحقق پیدا نکرد. آرمان ما این بود که بعد از سقوط رژیم جامعهای داشته باشیم از نظر اقتصادی توسعهیافته و پیشرفته که بتواند رفاه عمومی مردم را تامین کند؛ جامعهای که همه آزادیهای سیاسی و مدنی در آن تامین شده باشد. جامعهای که از ارزشهای دینی و اخلاقی بهرهمند باشد و فساد و تبعیض در آن وجود نداشته باشد. جامعهای الگو که بتواند برای دیگران نمونه باشد.
- این که حوزههای علمیه و روحانیت ما تا چه اندازه توانسته است خود را با نیازهای جامعه همراه کند و به گونهای احکام فقهی را ارایه کند که پاسخگوی نیازهای امروز جامعه باشد، ضعفهای جدی وجود دارد.
- همواره در مقابل تغییر مقاومتهایی وجود دارد. الان ٤٠ سال از انقلاب میگذرد هنوز در مورد این که مرز موسیقی حلال و حرام کجاست؟ اختلاف نظر زیادی بین فقها وجود دارد؛ در حالی که اگر موضوع درست شناخته و درک شود به راحتی میتوان حکم آن را بیان کرد.
- همان طور که مقام معظم رهبری در این زمینه کار کردهاند و صاحب نظریات نو و جدیدی هستند، در عین حال افرادی هم مثل آقای علمالهدی پیدا میشوند که میگویند در مشهد نباید کسی کنسرت برگزار کند و هر که طالب موسیقی است از مشهد بیرون برود!
- در ابتدای دولت یازدهم روابط نسبتا متعادلی با عربستان داشتیم. چه کسانی به سفارت عربستان حمله کردند؟ طرفداران دولت بودند یا مخالفان؟
- مخالفان دولت ممکن است چنین پروژهای (طرح عدم کفایت رییسجمهوری یا سوق دادن رییسجمهوری به سمت استعفا و سناریوهایی اینچنینی) را تعقیب کنند ولی به نظر من امکان تحقق آن وجود ندارد. نه روحانی به خاطر فشارهایی که وارد میشود اهل استعفا دادن است و نه شرایط به گونهای است که مجلس بخواهد رای به عدم کفایت ایشان بدهد.
- آقای روحانی در سال ٩٢ که وارد انتخابات و پیروز شد، در یک ملاقات خصوصی که با ایشان داشتم، بیان کرد که من هوس رییسجمهور شدن نداشتم ولی شرایط کشور به گونهای است که آمدهام خودم را فدا کنم تا کشور نجات پیدا کند. کسی که با این روحیه به میدان میآید هرگز به خاطر مشکلات و فشارها استعفا نمیدهد تا بحرانی جدید برای کشور ایجاد کند؛ لذا من هیچ یک از این سناریوها را محتمل نمیدانم.
- (روی کار آمدن رییسجمهوری نظامی) این تحلیلها رویاهایی است که برخی دارند. همان طور که در دور اول ریاستجمهوری آقای روحانی همینها شعار رییسجمهور یک دورهای میدادند. مخالفان دولت همه تلاششان را کردند تا دولت را زمین گیر کنند و بار دیگر روحانی انتخاب نشود. کمیتههای مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به صورت سایه درست کرده بودند تا دولت را فشل کنند ولی پاسخ مردم چیز دیگری بود. آنها همه انرژیشان را گذاشتند تا رقیب روحانی رای بیاورد اما ٢٤ میلیون نفر پشت سر روحانی ایستادند. به همین دلیل میگویم چنین اتفاقی نمیافتد.
- البته شایعات مربوط به اختلاف آقای دکتر واعظی و دکتر جهانگیری و ادعای پررنگ شدن یک طرف و کمرنگ شدن طرف دیگر و همه این بحثها را من ناشی از توهم میبینم تا واقعیت؛ چرا که من خود از نزدیک شاهد همکاری سازنده میان معاون اول محترم و رییس دفتر رییسجمهوری هستم و ارتباطات آنان در حال حاضر بسیار حسنه است.
- قابل پیشبینی نیست اما به هر حال حزب اعتدال و توسعه حتما کاندیدایی خواهد داشت.
- با توجه به ویژگیهای فردی و موقعیت ایشان پیش از انقلاب و بعد از آن گمان نمیکنم کسی بتواند جایگزین آیتالله هاشمیرفسنجانی شود.