براساس این طرح «تمام افراد ذکور، مخیر به خدمت داوطلبانه در زمان صلح» هستند. بر این اساس افرادی که تمایل به خدمت سربازی دارند در زمان صلح 2سال خدمت میکنند و با تمایل و درخواست داوطلب و موافقت ستاد کل نیروهای مسلح این مدت میتواند تا 5سال تمدید شود.
بر این اساس افرادی که تمایلی به رفتن به خدمت سربازی ندارند، اما برای استخدام، نامزدی در انتخابات خبرگان، مجلس و شوراهای اسلامی شهر و روستا، ریاستجمهوری و یا گرفتن گذرنامه نیاز به داشتن کارت پایان خدمت دارند، باید عوارض 3برابر یک مشمول نظام وظیفه را که ستاد کل نیروهای مسلح آن را اعلام و تعیین میکند بهصورت اقساط دو ساله و یا نقدی بهحساب ستاد کل نیروهای مسلح واریز کنند.
در واقع براساس این طرح افرادی که تمایلی به سربازی داوطلبانه ندارند درصورتی که بخواهند کارت پایان خدمت داشته باشند میتوانند، سربازی خود را خریداری کنند. البته این طرح در شرایطی از سوی حدود 15درصد نمایندگان کنونی مجلس امضا شده است که درباره مسائل سربازی، ستاد کل نیروهای مسلح هم باید نظر خود را اعلام کند.
در سالهای گذشته ستاد کل نیروهای مسلح حتی با فروش سربازی به افرادی که بیش از 8سال از زمان غیبت آنها میگذرد هم مخالفت کرده بود و چندی پیش رئیس سازمان وظیفه عمومی ناجا اعلام کرد : سالجاری آخرین سالی خواهد بود که غایبینی که شرایط لازم را دارند میتوانند سربازی خود را خریداری کنند.
- قانون نظام وظیفه نیاز به تغییر دارد
علیاصغر یوسفنژاد، نماینده مردم ساری در مجلس که یکی از امضاکنندگان طرح اصلاح نظام وظیفه است، با بیان اینکه قانون نظام وظیفه فعلی نیاز به تغییر دارد، به همشهری گفت: با توجه به شرایط اجتماعی و تغییراتی که در جامعه شاهد آن هستیم نیاز به تغییر قانون نظام وظیفه احساس میشد و برای اعمال این تغییرات در قانون حتما از نیروی انتظامی، وزارت کشور، سپاه پاسداران و سایر نهادهای مرتبط با سربازی کمک میگیریم.
او ادامه داد: الان برای افرادی که از خدمت سربازی غیبت میکنند هر ساله تسهیلاتی قائل میشویم که فرد غایب بتواند مدت زمان خدمت نظام وظیفه خود را بخرد. از طرف دیگر افرادی که به خدمت سربازی میروند باید خدمات مناسبی به آنها ارائه شود و از تخصص آنها بهعنوان سرمایههای آینده کشور استفاده شود، اما هماکنون این شرایط در کشور وجود ندارد و این باید اصلاح شود. او با بیان اینکه بهترین راه برای اصلاح نظام وظیفه در کشور حرفهای شدن نیروهای نظامی است، ادامه داد: براساس طرح نمایندگان مجلس افرادی که تمایل به خدمت سربازی دارند با توجه به مدرک و سابقه و نیازی که نیروهای انتظامی و نظامی دارند در ردههای مختلف خدمت میکنند و افرادی هم که تمایل به رفتن سربازی ندارند باید هزینه کسانی را که به سربازی میروند بپردازند.
- مدل کنونی سربازی با شرایط جامعه سازگار نیست
غلامعلی جعفرزادهایمنآبادی، نماینده مردم رشت در مجلس نیز که این طرح را امضا کرده با اشاره به اینکه خدماترسانی به سربازان در نظام وظیفه دچار ضعف است، گفت: متأسفانه در قسمتهای مربوط به اسکان، تغذیه و بهداشت در نظام وظیفه با مشکل مواجه هستیم. به گفته وی آنچه اکنون در اذهان عمومی وجود دارد این است که خدمت زیر پرچم به نوعی از بین رفتن وقت جوانان است و جوانان نیز معتقدند با توجه به تخصصی که دارند در زمان خدمت سربازی از آنها استفاده بهینه نمیشود و تمام انرژی و تخصص آن در عرض 2سال خدمت سربازی به هدر میرود؛ درحالیکه با اصلاح شرایط باید سربازی را به یک فرصت تبدیل کنیم.
جعفرزاده با بیان اینکه روزبهروز بر تعداد افرادی که از خدمت سربازی غیبت میکنند، افزوده میشود، گفت: اجباری بودن خدمت زیر پرچم باید بازنگری شود و این اجبار فقط باید برای زمانی باشد که کشور نیاز به سرباز دارد؛ مثل زمان جنگ. در عین حال در زمان صلح هم خدمت سربازی نباید منتفی شود و افرادی که توانایی پرداخت هزینه خدمت سربازی را ندارند و یا افرادی که تمایل به خدمت دارند میتوانند به سربازی بروند و مابقی میتوانند زمان خدمت خود را خریداری کنند. جعفرزاده با بیان اینکه طرح اصلاح قانون خدمت سربازی بسیار بهتر از طرح فعلی است اما ممکن است ایراداتی هم داشته باشد، گفت:
نظام وظیفه جزو اصل 110قانون اساسی و از اختیارات فرماندهی کل قواست. تصمیمگیری در مورد مسئله سربازی نیز در نهایت با ستاد کل نیروهای مسلح است اما این بدان معنا نیست که مجلس در برابر این مسئله سکوت اختیار کند. مجلس باید برنامههای خود را در این زمینه ارائه کند و امیدواریم با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح و رفع نواقص احتمالی، این طرح به تصویب برسد.
او تأکید کرد: دوستانمان در ستاد کل نیروهای مسلح نیز باید در نگاهشان به سربازی مقداری انعطاف داشته باشند چرا که مدل سربازی فعلی که دهها سال است در کشور اجرایی میشود با شرایط فعلی جامعه سازگار نبوده و جوابگوی نیازهای جوانان نیست. طرح اصلاح قانون وظیفه عمومی در حالی در مجلس ارائه شده که هنوز ستاد کل نیروهای مسلح در این باره اظهار نظر نکرده است.
- مهم ترین مادههای طرح اصلاح قانون نظام وظیفه
ماده1- دفاع از استقلال و تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی ایران و جان و مال و ناموس مردم وظیفه دینی و ملی هر فرد ایرانی است. در اجرای این وظیفه کلیه اتباع ذکور دولت جمهوری اسلامی ایران مکلف به انجام خدمت وظیفه عمومی برابر قوانین و مقررات مربوط در دوران جنگ و شرایط اضطراری حسب اعلام ستاد کل نیروهای مسلح، و مخیر به خدمت داوطلبانه در زمان صلح میباشند.
ماده2- هر فرد ذکور ایرانی در ماهی که طی آن به سن هجده سال تمام میرسد، مشمول مقررات خدمت وظیفه عمومی در زمان جنگ است و در زمان صلح افرادی که داوطلبانه به خدمت سربازی میروند از 90درصد حداقل حقوق کارکنان نیروهای مسلح مبتنی بر قانون مدیریت خدمات کشوری و پوشش بیمه درمانی و بازنشستگی برخوردار میگردند.
ماده3- مستخدمین دولت، نهادها، ارگانها، سازمانها، مؤسسات عمومی غیردولتی، نامزدهای انتخابات خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا، ریاستجمهوری ومتقاضیان اخذ گذرنامه افراد بیش از 18سال تمام، ملزم به ارائه کارت پایان خدمت میباشند. مگر آنها که عوارضی که شامل سهبرابر یک مشمول نظام وظیفه عمومی که توسط ستاد کل اعلام میشود را بهصورت اقساط دوسال یا نقدا به حساب اعلامی ستاد کل نیروهای مسیلح واریز نمایند.
تبصره1- درآمد حاصل از ماده3 این قانون صرفا در راستای پرداخت سنوات و حقوق مشمولین باید هزینه گردد.
تبصره3- گواهی پرداخت عوارض مذکور در حکم کارت پایان خدمت و صرفا در زمان صلح معتبر میباشد.
ماده4- مدت خدمت سربازی داوطلبانه در زمان صلح 2سال است که قابلیت تمدید تا 5سال با تقاضای داوطلب و موافقت ستاد کل را دارد.
ماده5- ستاد کل نیروهای مسلح مکلف به ایجاد سامانههای لازم با حفظ مسائل امنیتی جهت حق انتخاب نوع خدمت متناسب با تخصص و تواناییهای داوطلب و انتخاب مکان خدمت توسط مشمولین میباشد.
تبصره- ستاد کل نیروهای مسلح میتواند در سامانه موضوع ماده5 این قانون در اجرای اصل یکصدوچهلوهفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تعدادی از کارکنان وظیفه خود را بنا به درخواست دولت و شهرداریها و دهیاریها حسب انتخاب سربازان برای امور اداری، تولیدی، جهاد کشاورزی، آموزشی تحقیقاتی و پژوهشی بهداشتی و درمانی مشروط به اینکه به آمادگی رزمی نیروهای مسلح آسیبی وارد نیاید در اختیار دولت قرار دهد.
ماده7- کلیه کارکنان وظیفه در طول خدمت سربازی تحت پوشش بیمه عمر و حوادث موضوع قانون بیمه عمر و حوادث پرسنل نیروهای مسلح، وزارت دفاع و سازمانهای تابعه و وابسته به آنها مصوب 1376/06/30 قرار میگیرند.