دیروز هم بار دیگر معلمان حق التدریسی در اعتراض به بلاتکلیفی‌شان روبه‌روی مجلس برای چندمین بار تجمع کردند، اعتراضاتی که نتیجه‌ای نداشت و آنها باز هم ناامید به شهرهایشان برگشتند.
اما موضوعی با عنوان معلمان حق التدریسی در اوایل دهه 70 آغاز شد، زمانی که جمعیت دانش‌آموزی از مرز 18میلیون نفر گذشت و آموزش و پرورش با کمبود شدید معلم در مدارس روبه‌رو شد و خواست که این معضل را با نیروهای موقت حل کند. آنجا بود که تعداد زیاد و البته نامعلومی معلم به‌اصطلاح حق التدریسی در مدارس به‌کار گرفته شدند که نه‌تنها مدرک تحصیلی‌شان غیرمرتبط بود بلکه هیچ یک از آنها آموزش‌های دبیری را از سر نگذرانده و بدون هیچ‌گونه سابقه تدریسی سر کلاس‌های شلوغ و پر‌تعداد حاضر شدند تا یک سال تحصیلی دیگر هم بگذرد.
این روال به کارگیری معلم حق التدریسی در تمام پایه‌های تحصیلی آنقدر ادامه پیدا کرد تا اینکه تعداد آنها در هر استان بسیار چشمگیر و زیاد شد، معلمانی که هر یک بین 5 تا 15سال تحصیل در کلاس درس را داشتند و حالا از آموزش‌و پرورش متوقع بودند که آنها را بعد از این همه سال به‌طور رسمی جذب کند؛
موضوعی که خیلی زود تبدیل به بزرگ‌ترین چالش بین وزارت آموزش و پرورش و حق التدریسان شد که گاهی در آن، وزیران آموزش و پرورش کوتاه آمده و می‌پذیرفتند که آنها را در سهمیه‌های سالانه این وزارتخانه استخدام کنند و در مواقع دیگر معتقد بودند که باید استخدام‌ها اصولی و از طریق مراکز تربیت معلمان یا آزمون‌های استخدامی باشد و از خواسته آنها سر باز می‌زدند.
این چالش در دوره وزارت آموزش و پرورش علیرضا علی احمدی و علی اصغر فانی به اوج خود رسید. هر دو وزیر معتقد بودند که استخدام معلمانی که هیچ‌گونه آموزش رسمی ندیده و نه از روی علاقه بلکه به‌دلیل مشکلات معیشتی مشغول به‌کار شده‌اند، باعث افت کیفیت آموزشی در مدارس می‌شود به همین دلیل علی احمدی در نامه‌ای که در آذر سال 87به رئیس‌جمهور وقت زد خواستار توقف همکاری بیش از 500هزار نیروی شرکتی، حق التدریسی و...شد.
در 2سال اخیر هم بحث بلاتکلیفی معلمان حق‌التدریسی که علی اصغر فانی، وزیر اسبق آموزش و پرورش حاضر به استخدام آنها نشد، باز هم مطرح شده است. هم‌اکنون حدود 100هزار معلم حق التدریسی در آموزش و پرورش مشغول به‌کار هستند که حدود 34هزار نفر آنها در اصطلاح معلمان کددار هستند؛
معلمان حق التدریسی با سابقه بیش از 5سال که خودشان معتقدند باید بدون شرکت در آزمون استخدام شوند چرا که در سال‌های سخت نبود نیروی انسانی و در دوره‌های مختلف در کنار این وزارتخانه بودند و حالا سهمیه استخدام در آموزش و پرورش حق آنهاست. وزارت آموزش و پرورش طی آزمونی که قرار است هفته آینده برای استخدام نیرو برگزار کند؛ طبق اعلام مسئولان این وزارتخانه 25هزار معلم را جذب خواهد کرد و در این بین معلمان حق‌التدریسی معتقدند باید بخشی از این استخدام‌های جدید البته بدون آزمون سهم آنها باشد. در این بین 5خردادماه نمایندگان مجلس طرح یک فوریتی استخدام معلمان حق التدریسی به وسیله برگزاری آزمون را رد کردند.
- استخدام بدون آزمون حق ماست
صدیقه فیروزآبادی یکی از معلمانی است که روز گذشته برای بار سوم به همراه همکارانش مقابل مجلس تجمع کرده و نسبت به جذب نیرو در آموزش و پرورش اعتراض کرده است. او می‌گوید 6سال است که در مدرسه‌ای در یکی از روستاهای آذربایجان شرقی مشغول به تدریس است و هنوز تعیین تکلیف نشده است:
« به ما گفته‌اند که باید در آزمون استخدامی شرکت کنیم که اگر قبول شدیم فرایند بیمه و مزایا برایمان فراهم می‌شود و اگر نه به همین روال کنونی کارمان را ادامه دهیم؛ این بی‌عدالتی است برای ما که 6سال است با کف حقوق که تازه آن هم هر 9ماه یک‌بار پرداخت می‌شود کار کرده‌ایم و در سرما و گرما تا دورترین نقاط محروم رفته‌ایم، حالا تازه در اول راه قرار بگیریم و مثل یک فرد عادی در آزمون شرکت کنیم.»
او معتقد است که اگر به آنها نیاز است سریع‌تر استخدام شوند و اگر نمی‌خواهند هم هر چه سریع‌تر تعیین تکلیف شوند تا این امید واهی از بین برود. بقیه معلمان حق‌التدریسی هم همین دغدغه را دارند، آنها نگرانند که به جای آنها نیروهای بی‌تجربه‌ای استخدام شوند که در آزمون پذیرفته شوند و تلاش چندین ساله آنها به هدر برود. نیاز نیکویی که سابقه 8سال تدریس در مدارس رودهن را در پایه دوم متوسطه اول دارد، می‌گوید:
« اگر نیازی به ما ندارند چرا هر سال سراغ ما می‌آیند و بدترین ساعات درسی‌شان را به ما می‌دهند ولی پای استخدام که به میان می‌آید حق را به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی رشته‌های مرتبط و آزمون می‌دهند؟ آیا من که 8سال سر کلاس حاضر شده‌ام مجرب ترم یا فردی که هیچ‌گونه تجربه‌ای ندارد و صرفا نمره‌های آزمون را خوب می‌گیرد؟ ما به این روش اعتراض داریم و جواب قانع‌کننده می‌خواهیم.»
- استخدام حق حق‌التدریسی‌ها نیست
اما ناصر سلیمان زاده، سرپرست اداره کل امور اداری وزارت آموزش و پرورش درباره علت چرایی مخالفت این وزارتخانه با استخدام معلمان حق‌التدریسی به همشهری گفت: « درست است که ما کمبود نیروی انسانی داریم و این موضوع در سال‌های آینده حادتر هم خواهد شد اما سازمان امور استخدامی کشور هم به‌عنوان یک ستاد اجرایی بالادست در حوزه منابع انسانی معتقد است که باید استخدام‌ها طبق چارچوب و روال قانونی انجام شود که یکی از آنها برگزاری آزمون استخدامی است.»
وی با بیان اینکه استخدام معلمان حق التدریسی به واسطه سابقه کار بالا برای سازمان امور استخدامی پذیرفته نیست، افزود: « حقیقت این است که جمعیت دانش‌آموزی ما به‌دلیل تغییرات جمعیتی کشور همواره در نوسان است و در برخی سال‌ها با کاهش و در سال‌های دیگر با افزایش دانش‌آموز روبه‌رو هستیم، بنابراین اگر قرار باشد ما در سال‌های پر جمعیت، معلم استخدام کنیم قطعا در سال‌های بعد با مازاد نیرو مواجه می‌شویم.»
- توقف چرخه معیوب استخدام‌ها
سلیمان‌زاده، نبود مدیریت صحیح در جذب نیروی انسانی در سال‌های گذشته را باعث چالش بین آموزش و پرورش و معلمان حق‌التدریسی دانست و تأکید کرد: باید این چرخه معیوب یک جا متوقف شود و به‌نظر من سختگیری سازمان امور استخدامی کشور درست و بجاست و این روال غلط را اصلاح خواهد کرد. او تأکید کرد: هم‌اکنون مجلس خواهان استخدام معلمان حق التدریسی است اما واقعا این روش غلط برای دولت بار مالی ایجاد می‌کند و تأثیرات منفی فراوانی بر ساختار منابع انسانی آموزش و پرورش خواهد گذاشت.
سرانجام معلمان حق التدریسی همچون پیشینیان خود در ابهام است، آنها هم باید منتظر بمانند تا ببینند که در نهایت توان مجلس می‌چربد و آنها استخدام می‌شوند یا نظر مدیران آموزش و پرورش به کرسی می‌نشیند و آنها همچنان حق‌التدریسی خواهند ماند.
- حق التدریسی‌های کددار استخدام شوند
تعدادی از نمایندگان مجلس می‌گویند که باید معلمان حق التدریسی استخدام شوند تا هم مشکل کمبود نیروی انسانی در این وزارتخانه برطرف شود و هم حق التدریسی‌ها به حقوق واقعی‌شان دست پیدا کنند. اسدالله عباسی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این‌باره به همشهری توضیح داد: « کل صحبت ما در مجلس با مدیران آموزش و پرورش این است که حق التدریسانی را که صلاحیت حرفه‌ای دارند،
بیش از 5سال سابقه کاری داشته و دوره‌های ضمن خدمت را گذرانده‌اند، استخدام کنید تا هم کمبود 60هزار نیرو در سال تحصیلی آینده برطرف شود و هم این معلمان با انگیزه بیشتری به‌کار خود ادامه دهند اما آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی کشور می‌گویند نه و حتما باید این افراد از فیلتر آزمون عبور کنند.» وی افزود: « به‌نظر ما این فیلتر بیهوده است چرا که این افراد تجربه لازم را کسب کرده‌اند و تنها بررسی مدرک تحصیلی، نیاز رشته و منطقه آموزشی کفایت می‌کند.» این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه آموزش و پرورش نمی‌تواند کمبود 60هزار نیرو را از طریق دانشگاه فرهنگیان برطرف کند، ادامه داد:
«هم‌اکنون حدود 100هزار معلم حق‌التدریسی در کشور داریم که 34هزار نفر آنها کد دارند، یعنی کسانی هستند که سابقه کاری 5سال را کسب کرده، مدرک تحصیلی معتبر دارند و حقوق ثابت ماهانه از آموزش و پرورش می‌گیرند که فکر نمی‌کنیم برای استخدام آنها با توجه به تعداد بالای خروجی در سال‌های آینده مشکلی به‌وجود آید.» عباسی از طرح مشترکی که در مجلس و با حضور نمایندگان آموزش و پرورش و سازمان امور استخدامی برای تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریسی نوشته می‌شود خبر داد و گفت:« تا هفته آینده این طرح در مجلس ارائه خواهد شد.»