با گذشت بیش از 3 سال از اجرای طرح درختکاری، تاکنون 40 هزار و 300 هکتار از اراضی شهر واکاری و درختکاری شده و 9 هزار و 700 هکتار دیگر از زمینهای شهر نیز باید زیر پوشش طرحهای درختکاری قرار گیرد؛ طرحهایی که برای انجام آن دستگاهها و سازمانهای مختلف باید دست به دست هم دهند تا ریههای سبز پایتخت تکمیل شود.
برای بررسی چند و چون اجرای طرح درختکاری در مناطق مختلف پایتخت، از معاون خدمات شهری شهردار تهران و از مدیران شهری چند منطقه سؤال کردیم درختانی که قرار است کاشته شود از چهگونهای هستند و در کدام محلهها کاشته میشوند.
سهم غرب از فضای سبز، بیشتر از شرق پایتخت است. این مسئله را تنها در گشتوگذاری کوتاه در این محدودهها میتوان فهمید و قرار است امسال در قالب کاشت هزار هکتار درخت در پایتخت، سهم بیشتری به شرقنشینان کلانشهر تهران اختصاص یابد. این موضوعی است که «مجتبی یزدانی» معاون خدمات شهری شهردار تهران از آن خبر میدهد و اعلام میکند از همه امکاناتی که در اختیار مدیریتشهری است برای این کار استفاده میشود. یزدانی تصریح میکند:
«در این طرح قرار است هزار هکتار درختکاری انجام شود. از این وسعت 280 هکتار در منطقه 22 و چند هکتار در منطقه 2 برای درختکاری در نظر گرفته شده است، علاوه بر این برای جبران کسری درختکاری و فضای سبز در شرق پایتخت، ایجاد فضای سبز در سطح 550 هکتار از اراضی منطقه 14 در دستور کار قرار گرفته است.گونههای گیاهی برای کاشت در این مناطق مشخص شده و بهزودی درختکاری در آنها آغاز میشود.»
معاون شهردار پایتخت از اینکه اراضی زیادی در شهر برای درختکاری مناسب است سخن به میان میآورد و اعلام میکند نهادهای مختلفی باید در این زمینه به شهرداری برای واگذاری زمینهایشان کمک کنند. وی میافزاید: «زمینهایی برای درختکاری در تهران شناسایی شده است.
از این زمینها حدود 3 هزار و 850 هکتار در اختیار اداره منابع طبیعی است که در منطقه 2 و شمال دره فرحزاد، منطقه 20 در کهریزک و بخشی نیز در منطقه یک و محدوده کن و سولقان قرار دارد. هزار و 560هکتار زمین نیز در اختیار سازمان حفاظت محیطزیست، هزار و 250 هکتار زمین در اختیار وزارت دفاع، 720هکتار زمین در اختیار ارتش، 400 هکتار زمین در اختیار وزارت جهاد کشاورزی، 350 هکتار زمین در اختیار حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در منطقه 20، 300 هکتار زمین در اختیار اداره اوقاف و 140 هکتار زمین در اختیار شرکت مخابرات است. ضرورت دارد مسئولان استانی، مدیران این دستگاهها را مجاب کنند تا طرحهای درختکاری در این اراضی انجام شود.»
- درختکاری در پهنه زاگرس
آنطور که از شواهد و قرائن پیداست عزم مدیریت شهری برای گسترش فضای سبز در شهر جزمتر از هر زمان دیگری است. بیشتر مناطق پایتخت از این طرح سود میبرند، اما مناطقی هستند که به دلیل ویژگیهای خاص جغرافیایی و اجتماعی در طرحهای درختکاری بیشتر از مناطق دیگر مورد توجه قرار گرفتهاند. معاون خدمات شهری و محیطزیست شهردار منطقه 2 این موضوع را تأیید میکند و میگوید:
«طرح جنگلکاری در سالهای اخیر در منطقه با عنوان دروازه البرز مورد توجه بوده است. در این طرح 2 قطعه زمین، یکی به مساحت 550 هکتار و دیگری به مساحت 300 هکتار برای ایجاد جنگلکاری پیشبینی و شناسایی شده است.» به گفته «مهران جندقی» این طرح فرامنطقهای است و چند منطقه پایتخت را دربرمیگیرد: «طرح جنگلکاری دروازه البرز مناطق 2، 5 و 22 را شامل میشود. سال گذشته در بخشی از این مساحت طرح جنگلکاری با مدیریت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری انجام شد، اما برخی مشکلات سبب شده این طرح به کندی پیش برود.»
او درباره مشکلاتی که طرح دروازه البرز با آن مواجه است اینطور توضیح میدهد: «وقتی طرح شروع شد عدهای معارض برای آن پیدا شد. برخی ادعا کردند زمینهایی که طرح جنگلکاری در آن اجرا شده است، سند دارند. بیشتر این معارضان دولتیاند. وزارت آموزش و پرورش و چند دستگاه دیگر از جمله معارضانی هستند که باید تعیین تکلیف شوند تا طرح ادامه پیدا کند.»
جندقی از نوع درختانی که برای کاشت در این طرح پیشبینی شده سخن به میان میآورد و از بحران کمبود آب و انتخاب درختان مقاوم به کمآبی و گرما میگوید: «درختان سوزنی برگ که نیاز کمتری به آبیاری داشته باشند و بتوانند در مقابل شرایط جوی سخت پایداری کنند، گزینه انتخاب شده برای کاشت درخت در این پهنه از پایتخت هستند.»
- پادگانهای منطقه 14 سبز میشوند
یکی از مناطقی که در اولویت درختکاری قرار دارد منطقه 14 است. از ویژگیهای بارز این منطقه قرار گرفتن تعداد زیادی از پادگانهای تهران در محدوده این منطقه است. موقعیتی که سبب شده تفاهمهایی از سوی مدیریت شهری با مسئولان نظامی برای کاشت نهال و ایجاد فضای سبز در اراضی پادگانها انجام شود.
آنطور که «علی مصطفوی» معاون خدمات شهری و محیطزیست شهردار منطقه14 از آن سخن به میان میآورد، فضای قابل توجهی از درختکاری این منطقه در پادگانها انجام میشود: «پادگانهای 01، 05 ارتش و نیروی هوایی، همچنین پادگان محمد رسولالله (ص) از جمله پادگانهایی هستند که در طرح درختکاری قرار دارند. علاوه بر پادگانها، شهرک فجر و اراضی قصر فیروزه نیز از مکانهای دیگری هستند که جنگلکاری در آنها انجام میشود.»
مصطفوی صحبت را اینطور ادامه میدهد: «بیشتر فضاهای هدفگذاری شده برای جنگلکاری در ناحیه 6 شهرداری منطقه قرار دارد. عرصههای کاشت نهال در حال آمادهسازی است و تلاش میکنیم تا یکی، 2 ماه آینده بسترهای لازم را برای جنگلکاری در این محدودهها فراهم کنیم.» او بهگونههایی که برای کاشت درخت در نظر گرفته شده اشاره میکند و میافزاید: «زیتون سبز، بلوط سیاه و گونههای مقاوم در برابر گرما و کمآبی در اولویت کاشت درخت در منطقه قرار دارند. امیدواریم با ایجاد فضای جنگلی علاوه بر افزایش سرانه فضای سبز منطقه، فضای مفرحی برای گذران اوقات فراغت شهروندان در سالهای آینده ایجاد شود.»