عبدالرحیم 54ساله، روز سهشنبه در جریان رقابتی تنگاتنگ با کمال ایدیر، کاندیدای حزب سکولار ندای تونس، توانست با کسب 26رأی در مقابل 22رأی، شهردار شهر تونس شود. وی که در سالهای پیش از انقلاب تونس همواره در جریانات مدنی معترض به حاکمیت شرکت داشته، ازجمله نمایندگان حزب نهضت (اخوانالمسلمین تونس) در نخستین مجلس قانونگذاری بعد از فروپاشی حکومت زینالعابدین بنعلی به شمار میرود. حضور عبدالرحیم از همان ابتدا توجهبرانگیز و جنجالی بود چرا که بدون حجاب بهعنوان نماینده حزب اسلامگرای النهضت در مجلس مشارکت داشت. شبکه الجزیره در گزارشی که در سال 2012 درباره اسلامگرایان تونس منتشر کرد در این زمینه نوشت: سعاد عبدالرحیم نه یک تهدید، بلکه فرصتی برای النهضت به شمار میآید، چرا که تصور سنتی از این حزب را شکسته و به مانعی بر سر راه تبلیغات جریانات نزدیک به دولت پیشین علیه حزب النهضت تبدیل شده است.
پیروزی روز سهشنبه عبدالرحیم، نهتنها تحولی مهم در تاریخ حقوق زنان در این کشوراست ، بلکه موفقیتی بزرگ برای حزب النهضت به شمار میآید؛ حزبی که در سایه مشکلات اقتصادی تونس تا حد قابل توجهی با بحران محبوبیت روبهرو شده است.
نکته قابل توجه دیگر در فرایند پیروزی عبدالرحیم در رقابت روز سهشنبه، همراهی برخی نمایندگان حزب ندای تونس با وی بوده است. آن هم درحالیکه مذاکرات دو حزب بزرگ النهضت و ندای تونس برای حصول توافق درباره شهرداری شکست خورده و سکولارها بهطور جدی بهدنبال پیروزی کاندیدای مورد نظر خود بودند. سخنگوی ندای تونس روز گذشته در واکنش به این حادثه گفته است: بهاحتمال زیاد، 2نمایندهای که به نفع سعاد عبدالرحیم در شورای شهر رأی دادهاند، در ساختار داخلی حزب بهدلیل سرپیچی از دستورالعمل مشترک، مجازات خواهند شد.
البته میتوان انتظار داشت دوره استقبالهای گرم و تشویقهای رسانهای خیلی زود به پایان برسد و شهردار تازهکار تونس بهزودی با بحرانهای جدی پایتخت این کشور، ازجمله مسئله زبالهها روبهرو شود.
درحالیکه احتمال میرود بهدلیل جنسیت وی، با کارشکنیهای جدیدی علاوه بر مشکلات شهرداران پیشین نیز دست و پنجه نرم کند. اما با این حال، این فرصت تازه پیش روی زنان تونسی، در سایه حمایت حزبی قدرتمند از سعاد عبدالرحیم، میتواند تجربهای تاریخی و البته موفق برای تونس و جهان عرب به همراه داشته باشد.
- اولین شهردار زن عرب کیست؟
اگرچه بسیاری انتخاب سعاد عبدالرحیم را تحولی تاریخی برای زنان عرب میدانند، اما او نخستین شهردار زن عرب نیست. مهندس ذکری محمد علوش، نخستین شهردار زن عرب است که در سال 2015 از سوی حیدرالعبادی بهعنوان شهردار پایتخت عراق منصوب شد؛ انتصابی که اگرچه در ابتدا با انتقاداتی، مبنی بر عدمتوانایی وی برای حل مسائل پیچیده بغداد همراه بود اما بهتدریج و در سایه همراهی جریانات اصلی قدرت با مهندس علوش، باعث شد رسانهها و افکار عمومی، انتخاب نخستوزیر عراق را مورد تقدیر قرار دهند. علوش طی سالهای گذشته نهتنها توانسته وظایف مدیریتی خود را به نحو قابلقبولی انجام دهد بلکه با انجام اقداماتی بیسابقه، ازجمله رسیدگی حضوری به وضعیت خانوادههای ضعیف، زنان تنها و مخصوصا کودکان یتیم، بعدی انسانی به مقام شهرداری بغداد اضافه کرده است؛ بعدی که از قضا تا حد زیادی مورد پسند شهروندان عراقی قرار گرفته است. از سوی دیگر، مراعات جدی فضای داخلی عراق و عدمورود به مسائل سیاسی (که یکی از اصلیترین مشکلات مسئولان دستگاههای غیرسیاسی این کشور است) از دیگر امتیازات نخستین شهردار زن عرب به شمار میرود.
با این حال، بهنظر میرسد انتخاب سعاد عبدالرحیم بیشتر از ذکری علوش مورد توجه رسانهها و افکار عمومی قرار گرفته است و پیروزی بزرگتری ارزیابی میشود؛ چرا که برخلاف بغداد، تونس نخستین شهردار زن خود را کاملا از طریق فرایندی دموکراتیک انتخاب کرد و نه از طریق فرمانی حکومتی. پیروزی دمکراتیک یک زن، بارقه امید مهمی برای جوامع عربی بهحساب میآید؛ جوامعی که سالهاست در برابر دوراهی استبداد سیاسی و یا گروههای تروریستی قرار گرفتهاند.