کمیته ماده 301 آمریکا در روزهای بیستم الی بیست و سوم اگوست جلسه‌ای را برای بحث در مورد فهرست افزایش ده درصدی تعرفه بر کالاهای واردات از چین به مبلغ دویست میلیارد دلار که دولت آمریکا دهم ژوییه مطرح کرد، برگزار می‌کند.
دولت ترامپ عنوان کرد، علت این اقدام آمریکا، ناشی از رفتار غیرعادلانه چین در تجارت است، برای نمونه یارانه دولتی چین لطمه بزرگی بر آمریکا وارد آورده است. اگر تنها شکایات واشنگتن را بشنوید، مردم به آسانی به نتیجه خواهند رسید که آمریکا در تجارت با چین بسیار زیان دیده و شرکت‌های آمریکا مورد آزار چین قرار گرفته‌اند. اما این حقیقت است؟
نخست این که؛ براثر رشد سریع اقتصاد و بازار مصرف چین، بسیاری از شرکت‌های آمریکا در بازار چین به موفقیت‌های بزرگ رسیده‌اند.
شرکت آمفنول آمریکا دومین شرکت بزرگ تولید دستگاه اتصالات و کابل های جهان در سال 1984 به چین راه یافت. داده‌های گزارش سالانه این شرکت نشان می‌دهد که در ده سال گذشته میانگین افزایش مبلغ کل معامله این شرکت در سراسر جهان 9 درصد است، اما درآمد این شرکت در بازار چین از 560 میلیون دلار به 2 میلیارد و 100 میلیون دلار افزایش یافت، میانگین افزایش سالانه اش نیز به 16 درصد رسید. گروه آمفنول در بازار دستگاه اتصالات با سرعت بالای تجهیزات مخابراتی و سرور هشتاد درصد سهمیه بازار چین را تشکیل می‌دهد. پس، این شرکت چگونه به این موفقیت رسیده است؟
آمفنول هنگام ورود به بازار چین، از طریق ادغام شرکت‌های دستگاه اتصالات شرکت‌های چین و کشورها و مناطق دیگر به سرعت رشد کرده است. سال 2007 آمفنول و شرکت FCI، قدرتی دیگر از دستگاه اتصالات با سرعت بالا درخصوص تبادل انحصاری به توافق رسیده و با یکدیگر پیمان استراتژیک بستند، این شرکت با وجود انحصاری و استانداردها، سایر موسسات تولید کننده دستگاه اتصالات از جمله موسسات چین را از این صف خارج کرد و نهایتا به تنها قدرت در این بازار تبدیل شد و هر سال در بازار چین سود بالایی به دست می‌آورد.
در حقیقت آمفنول تنها شرکت آمریکایی نیست که در بازار چین به موفقیت بزرگ رسیده است. براساس آمار سهمیه شرکت کورنینگ آمریکا در بازار الیاف شیشه ای چین از پنجاه درصد فراتر رفته، درآمد این شرکت در بازار چین در سال 2017 به پنج میلیارد یوان رسید که 22.6 درصد درآمد کل این شرکت در جهان را تشکیل می‌دهد.
برای شرکت های اپل و جنرال موتورز، چین نه تنها پایگاه تولید، بلکه بزرگ ترین بازار مصرف تولیداتشان است که از آمریکا فراتر رفته است.
دوم این که برای تشویق سرمایه گذاری شرکت‌های خارجی در مناطق توسعه نیافته مرکزی و غربی چین، دول محلی چین معمولا در زمینه‌هایی مانند مالی، سرمایه و زمین، مزایای زیادی به شرکت‌های مشترک چینی و خارجی می‌رسانند. چنین پشتیبانی سیاسی و مالی برای شرکت‌های آمریکایی، نه تنها به معنای موفقیت توسعه، بلکه منشا سود بالایشان به شمار می‌رود. برای مثال شرکت‌های خودروسازی با سرمایه گذاری مشترک که در مناطق مرکزی و غربی فعالیت می‌کنند، از پانزده درصد نرخ مالیات بر دریافت برخوردارند، شرکت‌های با فناوری جدید و پیشرفته نیز براساس همین نرخ مالیات پرداخت می‌کنند. دو شرکت بزرگ خودروسازی آمریکایی جنرال موتورز و فورد از این مزایا بسیار سود برده‌اند. برای نمونه شرکت خودروی جیانگ لینگ که با فورد همکاری کرده، در سال های 2016 و 2017 به ترتیب از یارانه دولت محلی، 518 و 641 میلیون یوان دریافت کرده که این دو رقم 35 و 84 درصد سود این شرکت را در سال تشکیل می‌دهد.
پس از پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی، بسیاری شرکت‌های آمریکایی به بازار چین راه یافته اند، آنان با استفاده از مزایای دول محلی سود بالایی به دست آورده اند. در سال 2010 چین از آمریکا پیشی گرفته و به بزرگ ترین بازار خودروی جهان تبدیل شد. برای بسیاری شرکت های آمریکایی، چین نجات دهنده آنان محسوب می شود. برای نمونه گروه جنرال موتورز در چین دو شرکت با سرمایه گذاری مشترک دارد، سال 2017 سود این دو شرکت به 27 میلیارد و 990 میلیون یوان رسید، گروه جنرال موتورز 13 میلیارد و 330 میلیون یوان سود برد. اما همین سال گروه جنرال موتورز در سراسر جهان 10 میلیارد و 980 میلیون یوان ضرر دید.
چین بزرگ ترین بازار محصولات تراشه و تجهیزات جانبی جهان است، حدود نیمی از چنین محصولات به چین فروخته می‌شود. در چند سال اخیر شرکت های آمریکایی پیوسته فعالیت خود را در چین گسترش داده و به پیشرفت بزرگی رسیده است. در دو سال گذشته، مبلغ فروش اینتل و کوالکام در چین هر دو از 28 میلیارد دلار فراتر رفته و 24 و 58 درصد درآمد کل آن ها را تشکیل داد. سال گذشته درآمد کل 20 شرکت محصولات مجتمع مدار آمریکا در چین از 75 میلیارد دلار فراتر رفت و 35 درصد درآمد کل این شرکت ها را تشکیل داد.
براساس پیش بینی، چین در سال 2018 از آمریکا پیشی گرفته و به بزرگ ترین بازار مصرف جهان تبدیل می شود. این به معنای آن است که چین بازار بزرگ برای شرکت های چند ملیتی جهان محسوب می شود، چنین موضوع برای شرکت های آمریکا نیز استثنا نیست.
واشنگتن پرچم دفاع از منافع آمریکا را بالا نگه داشته و جنگ تجاری علیه چین به راه انداخته است. اما چنین اقدام یک جانبه به نفع شرکت‌های آمریکایی در چین که سود فراوانی در برداشته، خواهد بود؟ شناخت عمومی جامعه جهانی این است که جنگ تجاری به دو بازنده می‌انجامد و نه دو برنده!
- منبع: CRI