به گزارش همشهری، ایران با 15کشور، مرزهای آبی و خاکی دارد و حالا وجود این تعداد همسایه به اهرمی مثبت برای مقابله با تحریم آمریکا تبدیل شده است.طبق آمارهای رسمی حجم کل تجارت ایران با این کشورها از 36میلیارد دلار فراتر رفته است این رقم می‌تواند از یکسو نشان‌دهنده پتانسیل‌های تجارت با همسایگان و از سوی دیگر بیانگر هدف‌گذاری درست دولت در این حوزه باشد.
- برنامه دولت
نخستین بار اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور عصر سه‌شنبه در جریان سفر به سرپل ذهاب از برنامه جدید دولت برای گذر از تحریم‌هارونمایی کرد. او با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ایران اعلام کرد: در شرایط جدید کشورهای هم مرز و شهرهای مرزی می‌توانند به دالان جریان دادوستد ایران با جهان تبدیل شوند.
جهانگیری از مسئولان استان‌های مرزی خواست در این حوزه فعال‌تر عمل کنند. اما روز پنجشنبه عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور در حاشیه بازدید از پایانه مرزی سِرو با صراحت بیشتری در این باره سخن گفت و تأکید کرد: سیاست دولت تقویت تجارت در مناطق مرزی است.
رحمانی‌فضلی گفت: در شرایط کنونی استان‌های مرزی باید مسئولیت بیشتری را به‌عهده بگیرند، در شرایط تحریم باید تلاش کنیم با کشورهای همسایه در مناطق مرزی بیشترین مبادلات را داشته باشیم. به گفته او دستورالعمل‌های جدیدی در این خصوص حتما ابلاغ خواهد شد.
آنطور که وزیر کشور گفته ظاهرا دولت قصد دارد تجارت خرد مرزی را از طریق بازارچه‌ها و رفت‌وآمد تجار محلی تقویت کند؛ چنان که رحمانی‌فضلی تأکید کرده: امیدواریم مردم مناطق مرزی از ظرفیت‌های خودشان استفاده و مسیر تجارت موجود را تقویت کنند.
- امارات؛ همراه تحریم‌ها یا نگران آینده
اما در مسیر تجارت با همسایگان یکی از راه‌های احتمالی کاهش فشار تحریم‌ها روشن شدن نقش امارات متحده عربی است زیرا این کشوریکی از اصلی‌ترین شرکای تجاری ایران به شمار می‌رود و البته بیشتر نقش میانجی را در تجارت ایران با دیگر کشورهای جهان بر عهده دارد؛ کشوری که در طول دست‌کم 2دهه اخیر با ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و ارتباطات بانکی توانسته نقش نخست را در تجارت ایران با جهان پیدا کند.
همراهی این کشور با تحریم‌ها هرچند دور از انتظار نیست، اما هزینه‌بر خواهد بود و دیگر کشورها به‌ویژه ترکیه و برخی کشورهای همسایه شمالی ایران می‌توانند سهم امارات را در تجارت با ایران کم کنند. بررسی روند تجارت ایران در 10سال گذشته نشان می‌دهد حجم صادرات ایران به امارات به‌دنبال توافق‌های تجاری صورت‌گرفته با سایر کشورها پتانسیل کمتر شدن را دارد.
- ترکیه؛ مسیر جایگزین
مسیر جایگزین امارات برای ایران گسترش همکاری‌های تجاری با ترکیه است، زیرا تهران و آنکارا بر سر تجارت با یکدیگر اختلاف نظر عمیقی ندارند. سهم 25درصدی ترکیه از تجارت با ایران در بین همسایگان و فروش 17درصد کالاهای صادراتی به ترکیه در بین همسایه‌ها، نشان می‌دهد ظرفیت‌های تکمیل نشده برای توسعه تجارت همچنان وجود دارد به‌ویژه اینکه کانال بانکی و نقل و انتقالات ارزی خصوصا پس از توافق تهران و آنکارا برای تجارت با پول ملی2کشور،
می‌تواند یک سکوی نجات تجارت بین 2کشور از تحریم‌ها باشد.کمتر شدن اختلافات 2 کشور همسایه به‌ویژه در حوزه مناقشات منطقه‌ای هم برای ایران و هم ترکیه به مثابه بازی برد - برد خواهد بود اما وابسته بودن تجارت 2کشور به مرزهای زمینی و باقی‌ماندن برخی اختلاف دیدگاه‌ها بر سر توافقنامه تجارت ترجیحی همچنان مانع از رسیدن حجم تجارت 2 کشور به میزان هدف‌گذاری شده یعنی 30میلیارد دلار شده است.