به گزارش ايرنا، علی محمد طهماسبی بیرگانی هدف از این تفاهمنامه چهارجانبه را مهار کانون‌های گرد و غبار با منشا خارجی بیان کرد و افزود: تفاهمنامه بین‌المللی با کشورهای همسایه می‌تواند آنها را مجاب کند که عملیات مقابله با گرد و غبار را شروع کنند و گامی در مهار کانون‌هایی که کشور ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بردارند.
وی با اشاره به اهمیت جایگاه این سند، بیان کرد: از سال 76 چند تفاهمنامه با کشورهای ترکیه، عراق، سوریه، قطر و بحرین امضا شده اما این تفاهم‌نامه‌ها الزام‌آور نبوده است به همین دلیل تصمیم گرفتیم مساله گرد و غبار را از طریق مجامع بین‌المللی پیگیری کنیم تا از طریق کنوانسیون‌های بین‌المللی ضمانت اجرایی داشته باشد.
طهماسبی بیرگانی ادامه داد: اعتبار مورد نیاز برای این اجرای این توافق از هر سه کشور تامین می‌شود که سهم مربوط به خوزستان از محل اعتبارات گرد و غبار خوزستان خواهد بود.
وی همچنین با تشریح دیگر برنامه‌های امسال این کارگروه ملی گفت: طرح مقابله با کانون‌های گرد و غبار کشور هم اکنون بیش از 50 درصد پیشرفت دارد و این طرح تا تیر 98 با استفاده از مدل‌های هواشناسی، مدل‌های زمینی و سنجش از دور مطالعه و تدوین می‌شود.
وی تهیه مطالعات جامع مقابله با گرد و غبار چهار استان خوزستان، کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان را از اولویت‌های این کارگروه دانست و افزود: بخشی از مطالعات جامع مقابله با گرد و غبار در خوزستان انجام شده و در سایر استان‌ها نیز تا پایان امسال و یا اوایل 98 به اتمام می‌رسد.
وی اضافه کرد: مطالعات منشایابی گرد و غبار خارجی تاثیرگذار بر جنوب غرب کشور با همکاری سازمان هواشناسی نیز در دستور کار امسال قرار دارد.
سازمان ملل متحد نخستین قطعنامه خود را با عنوان "مقابله با گرد و غبار" و با پیشنهاد ایران در آذر سال 95 به تصویب رساند.
برگزاری یک اجلاس جهانی در تهران از مصوبات این قطعنامه بود که در تیر سال 96 انجام شد. در زمان برگزاری این اجلاس "اریک سولهایم" معاون دبیرکل و رئیس برنامه محیط زیست سازمان ملل سفری به اهواز داشت. او اولویت این نهاد برای مهار پدیده گرد و غبار در ایران را مربوط به اهواز دانست و گفت: مساله گرد و غبار در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک مطرح خواهد شد.
- آغاز طرح جامع از آبان
مدیر ملی کارگروه مقابله با گرد و غبار در ادامه گفت: طرح جامع مقابله با گرد و غبار خوزستان از آبان امسال اجرایی می‌شود.
وی با اشاره به بازدید روز دوشنبه هفته جاری خود از کانون‌های گرد و غبار جنوب شرق اهواز بیان کرد: 150 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی به مقابله با آثار گرد و غبار اختصاص یافته که 50 میلیون دلار از این اعتبارات برای بازسازی شبکه برق است؛ 100 میلیون دلار بقیه با ارز نرخ سی و پنج هزار ریال (در زمان تقدیم لایحه به مجلس) معادل سه هزار و 500 میلیارد ریال برآورد شده که به مهار کانون‌های گرد و غبار اختصاص می‌یابد.
به گفته وی، یک هزار و 50 میلیارد ریال از این اعتبارات حدود 10 روز پیش در اختیار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان قرار گرفته است.
وی افزود: مقرر شده اعتبارات مقابله با گرد و غبار و اجرای طرح‌ها به استانداری خوزستان واگذار شود اما به منظور بهینه کردن هزینه‌ها و اثربخشی، این بار قرار است اعتبارات تنها بر اساس مطالعات مصوب و تایید شده کارگروه ملی گرد و غبار تخصیص شود.
طهماسبی بیرگانی گفت: مطالعات گرد و غبار توسط موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور آغاز و بخش جنگل و مرتع آن انجام شده که این مطالعات در یک هفته آینده به استانداری خوزستان تحویل داده می‌شود.
به گفته وی، طرح مطالعاتی در سطح 89 هزار هکتار انجام شده و تا سقف 320 هزار هکتار از کانون‌های گرد و غبار نیز در حال مطالعه است.
وی ادامه داد: پس از تصویب این طرح در کارگروه استانی گرد و غبار در استانداری خوزستان و تکمیل بخش‌های مختلف آن شامل هواشناسی، زمین‌شناسی، بهداشت و درمان، راه و ترابری و ... دوباره در کارگروه ملی گرد و غبار طرح و تصویب می‌شود که پس از آن قابلیت اجرا خواهد داشت که پیش‌بینی می‌شود در آبان امسال اجرایی شود.
طهماسبی بیرگانی بیان کرد: کارگروه ملی گرد و غبار پیش از این مطالعات منشایابی گرد و غبار را توسط موسسه آبخیزداری انجام داده ولی طرح جامع و برنامه عمل تاکنون تصویب نشده بود.
وی درباره دلیل آغاز عملیات مهار کانون‌های گرد و غبار پیش از تصویب مطالعات جامع گفت: عملیات اجرایی به صورت فوری و اضطراری اجرا شد به همین دلیل مطالعاتی وجود نداشت، اما موسسه تحقیقات جنگل‌ها به عنوان بازوی تحقیقاتی وزارت جهاد کشاورزی، مطالعات را همزمان با اجرا آغاز کرد.
طهماسبی بیرگانی افزود: استانداری خوزستان، دانشگاه شهید چمران اهواز را به عنوان بازوی علمی خود معرفی کرده و این دانشگاه تکمیل طرح مطالعاتی را که توسط سازمان جنگل‌ها آغاز شده بود، به عهده دارد.
- کهور پاکستانی سمی و آلرژی‌زا نیست
مدیر ملی کارگروه مقابله با گرد و غبار همچنین انتقادات مطرح شده نسبت به گونه گیاهی کهور پاکستانی که در کانون‌های گرد و غبار کاشته شده را رد کرد و گفت: مطالعات نشان داده که این گونه سمی و آلرژی‌زا نبوده و هیچ مشکلی ندارد.
وی افزود: در هند و پاکستان، صمغ و میوه و همه اجزای این گونه به عنوان محصولات خوراکی و آرایشی تهیه می‌شود و از صمغ آن شربت می‌گیرند.
طهماسبی بیرگانی کشت کهور برای بیابان‌زایی غرب کرخه را موفقیت‌آمیز دانست و اضافه کرد: این گونه گیاهی، در خوزستان و بوشهر مهاجم نیست زیرا به صورت خودرو رشد نمی‌کند و حتما باید نهال آن کاشته شود اما در شرق جاسک هرمزگان و جنوب سیستان در کنار مزارع می‌روید و کشاورزان را آزار می‌دهد.
وی بیان کرد: البته این گونه نباید به صورت یکدست باشد و همراه آن باید گونه‌های بوته‌ای شورپسند نیز کاشته شود که اقدامات برای این منظور نیز انجام می‌شود.
- کانال بدون ارزیابی محیط زیست
طهماسبی بیرگانی در ادامه با بیان این که کانال آبرسانی به کانون‌های گرد و غبار اطراف اهواز مطالعات ارزیابی زیست محیطی ندارد، گفت: این انتقاد درباره این کانال آبرسانی وارد است و از مجریان در آینده می‌خواهیم که پیوست زیست محیطی آن را ارایه دهند.
وی افزود: این کانال آبرسانی قرار است علاوه بر آبرسانی به کانون‌های گرد و غبار و پخش آب در تالاب‌های محلی اطراف اهواز، برای آبیاری نخیلات شادگان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
مهار کانون‌های گرد و غبار جنوب و شرق اهواز، در پی توفان شدید گرد و غبار اسفند 95 با دستور رییس جمهوری آغاز شد.
بر همین اساس احیای پوشش گیاهی و تالاب‌های محلی در مناطق فوق بحرانی کانون‌های گرد و غبار در دستور کار قرار گرفته است.
خوزستان بیش از 700 هزار هکتار کانون گرد و غبار دارد که بخشی از آن کانون‌های ماسه‌ای فرسایش بادی و بخشی نیز کانون‌های رسی است.