خاطره روح‌بخش: اگرچه می‏‌گویند هرجای دنیا که بروی آسمان همین رنگ است و اگرچه حرفشان کم‌ و بیش حرف درستی هم هست، اما به‌هرحال وضعیت در کشورهای گوناگون دنیا متفاوت است.

همين تفاوت اوضاع و احوال زندگي مردم در هريك از كشورهاي جهان، باعث مي‏‌شود زندگي نوجوان‏‌ها هم، به‌رغم همه‌ي شباهت‌ها و نقاط مشتركشان، با توجه به اوضاع اجتماعي و اقتصادي کشوري كه در آن زندگي مي‌كنند، متفاوت باشد و رنگ و بوي آن كشور را بگيرد.

به مناسبت روز جهاني نوجوان، در اين‌جا نگاهي مي‏‌اندازيم به وضعيت برخي نوجوان‏‌ها در چهارگوشه‌ي اين كره‌ي خاكي، تا ببينم در دنياي هرکدام از آن‌ها چه مي‏‌گذرد، يا به قول آن فيلم، در دنيايشان ساعت چند است؟ *

 

استراليا

نوجوانان بي‌علاقه به تحصيل

در استراليا، اخيراً نتايج پژوهشي منتشرشده كه نشان مي‌دهد نوجوان‏‌هاي استراليايي، ديگر چندان علاقه‏‌اي به ادامه‏‌ي تحصيل ندارند. اين پژوهش که در مرکز پژوهش‌هاي آموزشي استراليا (ACER) انجام‌شده نشان مي‏‌دهد به‌رغم همه‌ي امتيازها و شأن اجتماعي بالاي دارندگان مدارک دانشگاهي در کشورهاي اروپايي، نوجوان‏‌ها به دلايل گوناگون، از جمله رونق بازار کار و احساس نياز به استقلال مالي از ابتداي دوران جواني، ترجيح مي‏‌دهند به‌جاي ورود به دانشگاه، به‌طور مستقيم از طريق مراکز رشد و شتاب‌دهي جذب بازار کار شوند و به‌صورت حرفه‏‌اي به فعاليت بپردازند.

البته بروز چنين گرايشي در ميان نوجوانان، باعث نگراني مسئولان آموزشي کشور استراليا شده و آن‌ها با توجه به اهميتي که براي آموزش دانشگاهي قائلند، در حال تلاشند تا از طريق جذاب‌ترکردن فضاي آموزشي و ايجاد فرصت‌هاي شغلي بيش‌تر براي دانشجوها، دوباره علاقه به حضور در فضاي دانشگاه و گرايش به ادامه‌ي تحصيل و دريافت مدارک دانشگاهي را در ميان نوجوانان استراليايي زنده کنند.

 

آمريكا

موبايلم را بگير، برايم مهم نيست!

ماجراي عدم توجه نوجوان‌هاي آمريكايي به محيط خانواده، وارد مراحل جديد و متفاوتي شده است. طبق آن‌چه نشريه‏‌ي نيويورک‌تايمز منتشر کرده، نوجوان‌ها در اين کشور به‌قدري از محيط خانوادگي دور شده‏‌اند که ديگر حتي گرفتن گوشي‏‌هاي موبايل و تبلت‌ها هم کمکي به بازگشت نوجوانان به محافل خانوادگي نخواهد کرد.

براساس مطلب مذكور، تغييرات سريع دنياي پيرامون نوجوانان و ناآشنايي ديگر اعضاي خانواده با اين تغييرات و وضعيت جديد زندگي نوجوانان، باعث شده گفت‌وگو ميان آن‌ها شکل نگيرد و اتفاقي كه افتاده، ديگر چندان ارتباطي به اين ندارد كه نوجوان‌ها زيادي به گوشي‌هاي موبايل وابسته‌اند يا چه‌قدر با موبايل‌هايشان وقت مي‏‌گذرانند.

 

هند

مرا شبيه سلفي‌‌هايم كن!

در کشور هفتاد و دو ملت يا هندوستان، نوجوان‌ها دغدغه‏‌ي کاملاً متفاوتي دارند! مد جديدي در بين نوجوان‌هاي هندي رواج پيدا کرده که حسابي پزشکان، به‌خصوص پزشکان متخصص زيباييِ اين کشور را متعجب کرده است.

نوجوان‌ها در اين کشور، به شکل فزاينده‏‌اي به اين پزشکان مراجعه مي‏‌کنند و از آن‌ها مي‏‌خواهند با انجام عمل زيبايي، آن‌ها را شبيه عکس‌هايي كنند که از طريق نرم‏‌افزارهاي گوناگون، مثل اينستاگرام يا اسنپ‏چت از خودشان گرفته‏‌اند. اين پديده که آن را «اختلال اسنپ‏چت» نام داده‏‌اند، ناشي از نياز نوجوانان به حس کامل‌بودن است و بيش‌تر شامل عمل‌هايي مثل عمل کشيدن‌ پوست، تغيير شکل چشم، و تغيير سايز اندام‌هاي گوناگون بدن مي‏‌شود.

به‌صورت سنتي اين عمل‌ها متعلق به قشري بود که سنين 50 به بعد را تجربه مي‏‌کردند، اما حالا در کشور هندوستان، نوجوانان گروه بزرگي هستند كه بيش‌ترين شمار مشتريان پزشک‌هاي متخصص زيبايي را به خود اختصاص مي‏‌دهند.

 

انگليس

اينترنت و خانواده، دوست‌داشتني‌تر از روابط عاطفي

در انگليس، اوضاع نوجوان‌ها کاملاً برعکس وضعيت نوجوانان آمريكايي است. براساس نتايج تحقيقي که اخيراً مرکز باروري بريتانيا (BPAS) انجام داده است، نوجوانان انگليسي، برخلاف نوجوانان آمريکايي، نه‌فقط از خانواده دور نشده‏‌اند، بلکه روابط خانوادگي و ايجاد رابطه‏‌ي آنلاين با اعضاي خانواده‏‌ي خود را به مراتب بيش‌تر از ايجاد روابط عاطفي با جنس مخالف خود دوست دارند.

اين تحقيق که با هم‌کاري مرکز ملي آمار بريتانيا (ONS) انجام شده، نشان مي‏‌دهد علاقه‏ به ايجاد رابطه با خانواده در نوجوانان زير 18سال در انگليس، بيش از 18درصد رشد داشته و حالا ديگر مي‏‌توان گفت برخلاف گذشته، اولويت اول براي نوجوانان اين کشور، ايجاد رابطه‏‌ي سالم و پويا با اعضاي خانواده، از طريق شبکه‏‌هاي آنلاين و يا ارتباط چهره‌به‌چهره است.

اگرچه بي‌علاقگي نوجوان‌ها به ايجاد روابط عاطفي در انگليس، برخي از کارشناسان را در مورد آينده‏‌ي آنان و تشکيل خانواده نگران کرده است، اما به‌هرحال اين رشد علاقه به خانواده در کشور انگليس، امر عجيب و البته خرسندکننده‏‌اي است که نشان مي‏‌دهد در دنياي نوجوانان انگليس، اوضاع بسيار با برخي از كشورهاي ديگر، به‌ويژه آمريکا، متفاوت است.

 

كانادا

تابستان پرمشغله‌ي نوجوانان

نوجوانان کانادايي بيش از هرچيزي، به کار و درآمد فکر مي‏‌کنند. آن‌طور که مجله‏‌ي «گلوب اند ميل» روايت مي‏‌کند، پژوهش‌هاي دانشگاه کانادايي «بريتيش‌کلمبيا» نشان مي‏‌دهد نه‌فقط اكثر نوجوانان اين کشور، به تجربه‏‌ي يک کار حرفه‏‌اي در دوران تعطيلات تابستاني خود علاقه‏‌مندند، بلکه کار در تابستان آن‌ها را براي ورود به دنياي کار و افزايش استعدادهاي رقابتي نيز آماده مي‏‌کند.

گرايش و تجربه‌ي مذكور، دولت اين کشور را هم برانگيخته كه تسهيلات ويژه‏‌اي براي نوجوانان 15 تا 17ساله فراهم كند و بخشي از دست‌مزد آن‌ها را از بودجه‏‌هاي دولتي پرداخت كند تا آن‌ها بتوانند شغل‌هاي گوناگوني را، در دوره‏‌هاي کوتاه‌مدت تعطيلات تابستاني تجربه کنند.

اين حمايت دولتي، هيجان و تنوع زندگي نوجوان‏‌ها را نيز افزايش داده و علاوه بر اين، باعث شده روابط اجتماعي آن‌ها هم به شکل معناداري گسترده‏‌تر شود.

 

نيوزيلند

وقتي افسردگي نوجواني را تيره مي‌كند

اوضاع نوجوانان نيوزيلندي اما چندان خوب نيست. پژوهشي که اخيراً يافته‌هاي آن منتشر شده، نشان مي‏‌دهد كه نوجوانان نيوزيلندي، به‌‏رغم اين‌که در شبکه‏‌هاي اجتماعي و حتي در برخورد با اعضاي خانواده تلاش مي‏‌کنند چهره‏‌اي شاد و بشاش از خود نشان دهند، اما شمار قابل توجهي از آن‌ها دچار افسردگي شديد هستند و نسبت به آينده‏‌ي خود نااميدند.

بنابر يافته‌هاي اين پژوهش، اين‌كه بزرگ‌ترها وضعيت رواني نوجوانان را درك نمي‌كنند، فقدان پشتوانه‏‌ي مالي و عدم وجود چشم‏‌اندازي روشن از آينده، سه عاملي هستند که بيش‌ترين اثر را در فراگيرشدن حس افسردگي در نوجوانان نيوزيلندي داشته‌اند.

 

بنگلادش

نوجوانان معترض، به دنبال جاده‌هاي امن

در بنگلادش، اتحاد تاريخي بين هزاران نوجوان باعث شكل‌گيري صحنه‏‌اي ماندگار شده است. آن‌ها در اعتراضي مدني، همه با هم جمع شده‏ و به وضعيت اسفناک امنيت جاده‏‌ها در اين کشور اعتراض كرده‌اند. وضعيت نامناسب جاده‌هاي بنگلادش، باعث شده بسياري از نوجوانان نيز در ميان قربانيان حوادث رانندگي باشند و جان يا سلامتي خود را ازدست بدهند.

دو محور اصلي اعتراضات نوجوانان بنگلادشي، بررسي منصفانه‏‌ي وضعيت جاده‏‌ها و بازخواست مقصران اين فاجعه است. آن‌ها به‌قدري در اعتراضشان موفق بوده‏‌اند که وزير آموزش و پرورش آن کشور به ناچار در ميانشان حاضر شده و تلاش کرده است با وعده‏‌ي بررسي بيش‌تر اعتراضشان، آن‌ها را آرام کند. اما اين تدبير هم جواب نداد و به قول عمران احمد، يکي از معترضان، «اين اعتراض‌ها تا وقتي که صدايشان را نشنوند و خواسته‏‌شان را برآورده نکنند، ادامه خواهد داشت.»

اين اتحاد تاريخي بين نوجوانان باعث شده جريان‌هاي سياسي هم متوجه خواست آن‌ها شوند و مسايل و مشکلات نوجوانان به کانون مسايل مورد بحث و داغ در فضاي سياسي بنگلادش تبديل شود.

 

فلسطين

 دختران نوجوان قهرمان

اگرچه شايد تصور ما از نوجوانان فلسطيني با ماجراهاي غم‏‌آلود سرزمين‌هاي اشغالي گره خورده باشد، اما اخيراً حضور فعال گروه‌هاي دانش‌آموزي فلسطيني در مسابقات علمي بين‌المللي جلب توجه كرده است.

مثلاً همين هفته‌ي پيش خبري منتشر شد كه حكايت مي‌كرد يك تيم چند‌نفره از نوجوانان فلسطين، نگاه‏‌ها را به خود جلب کرده و تصوير متفاوتي از نوجوانان فلسطيني پيشِ‌روي مخاطبان قرار داده‌اند. اين گروه چهارنفره که از 15 تا 17سال سن دارند و دانش‌آموز مدرسه‌‌اي در شهر نابلس هستند، عبارتند از: «وسن السيد»، «زبيدة الصدر»، «ماسة حلاوه» و «تمارا عوايصه». مربي‌گري آن‌ها را هم يمامة الشكعة و مفيد عرفات برعهده دارند.

اين گروه دانش‌آموزي توانستند در مسابقه‏‌ي بزرگ «سيليکون‌ولي 2018»، با طراحي بازي‌اي براي شبيه‌سازي حوادث آتش‌سوزي و شيوه‌ي مقابله با آن، در ميان شش نامزد نهايي مسابقه جاي بگيرند. اين دانش‌آموزان، همه نوجواناني معمولي از خانواده‌هاي طبقه‌ي متوسط فلسطين هستند.

 

 

در دنياي ما ساعت چند است؟

اما اگر قرار باشد درباره‏‌ي نوجوان‌هاي ايراني بنويسيم چه بايد بگوييم؟ بهتر است درباره‏‌ي موفقيت‌هاي نوجوانان حرف بزنيم يا از دغدغه‌ها و نگراني‌هايشان بنويسيم؟ سعي كنيم تصويري واقعي از ارتباط نوجوانان با بزرگ‌ترها و از جمله اعضاي خانواده ارائه کنيم، يا نمونه‌هايي از جسارت‌ها، خواسته‌ها و آرزوهاي نوجوانان را نشان بدهيم؟

کاش هركدامتان حوصله كنيد و از نگاه خودتان، بخش مربوط به ايران را در چنين مطلبي بنويسيد تا ببينيم در دنياي ما، ساعت چند است؟

 

 

* فيلم «در دنياي تو ساعت چند است؟» به كارگرداني صفي يزدانيان