سال‌هاست که هر جمعه به کوچه‌پس‌کوچه‌های تهران می‌رود و خاطرات قدیمی این شهر را بازخوانی می‌کند. مسجدجامعی معتقد است که شهر تهران نیازمند «گفت‌وگو» است.
بستر این گفت‌وگو هم پشت میز نیست، بلکه باید به کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر سر زد و در آنجا از تاریخ و فرهنگ شهر گفت و شنید. به مناسبت روز خبرنگار او به همشهری آمد. زمانی کوتاه در اختیار داشتیم و با او به گفت‌وگو نشستیم.
- شما باسابقهترین عضو شورای شهر تهران هستید. ارزیابی‌تان از عملکرد شورای پنجم چیست؟
اجمالا می‌توانم بگویم که شورای پنجم سطح دانش و سوادش نسبت به شوراهای پیشین بالاتر است، اما سطح تجربه آنها کمتر. آشنایی با کار اجرایی در بین اعضا درمجموع نسبت به شوراهای پیشین کمتر، اما در میان اعضای شورای پنجم همدلی خوبی وجود دارد؛ اگرچه این همدلی در کنار محاسن، نوعی تهدید هم هست. تصور می‌کنم در یک سالی که گذشت، مجموعه عملکرد ما در حوزه مصوبات از شوراهای پیشین کمتر بود.
اگر بخواهیم کمی ببینیم، شاید تعداد مصوبات بالا بوده، اما بسیاری از آنها مربوط به معرفی اعضا برای کمیسیون‌ها و جاهایی است که باید شورا نماینده داشته باشد. برخی مصوبات هم پیش‌تر‌ها داشتیم؛ مصوباتی که می‌توانست تکمله مصوبات قبلی باشد. اما نباید فراموش کنیم که نظارت شورا هم‌اکنون نسبت به همه دوره‌های گذشته بیشتر است.
شاید در شورای سوم که در سال نخست مدیریت آقای قالیباف بود، نظارت خوبی داشتیم، اما هرچه از دوران مدیریت آقای قالیباف بیشتر گذشت، نظارت شورای شهر ضعیف‌تر شد، اما هم‌اکنون نظارت در شورای شهر کاری جدی است؛ از طرفی، می‌تواند جنبه‌های افراطی هم پیدا کند. به‌عنوان مثال، در حوزه اجرایی در مسائل شهری و شهرسازی نباید وارد شویم.
به‌نظر می‌رسد که باید در سال دوم فعالیت به‌نوعی تعادل و قاعده‌مندی برسیم. از طرفی بی‌توجهی به شورایاری یکی از نقاط ضعف شورای پنجم است. بحثی که در شورای پیشین بود و در این شورا وجود ندارد، از شورای سوم که مسئولیت شورایاری‌ها را داشتم، طی دوره‌های گذشته به آن توجه می‌شد. اما در یک سال گذشته کمتر به آنها توجه شده است. این یک عیب است.
- شما چگونه از شهر و مشکلات شهر اطلاع کسب می‌کنید؟
منابع اطلاع‌رسانی اعضای شورای شهر تهران متعدد است. یکی از منابع اطلاع‌رسانی به اعضای شورای شهر از وضعیت عمومی تهران، کانال‌های رسمی و مدیران شهری است. یک منبع اطلاع‌رسانی هم خودمان هستیم که در شهر حضور داریم. یکی دیگر هم رسانه‌ها هستند و یکی از کانال‌های اطلاع‌رسانی ما از سطح شهر هم همین شورایاران بودند.
- کارنامه یکساله شهرداری چگونه است؟
مدیریت شهری از نظر عمرانی کارنامه قابل‌عرضه‌ای نداشت. در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی ساختار جدیدی در حال شکل‌گیری است. همچنین امسال برنامه جدید شهرداری تهران را در دست داریم. به‌نظرم شوراهای شهر در سال آینده، موفقیت بیشتری به‌دست می‌آورند. اعضای شورای شهر پیدا کرده و همزبانی بیشتری خواهند داشت. هر کمیسیونی اولویتی پیدا کرده و به‌نظر می‌رسد که بتواند موفقیت بیشتری کسب کند.
- با توجه به تجربه 3دوره گذشته، برنامه کدام شهردار برای تهران مناسب‌تر بوده؟ اساسا تهران چه می‌خواهد؟
تهران باید تهران باشد. چندی پیش یک مهمان خارجی داشتم که او را به ری بردم. او با توجه به اطلاعات و کتاب‌های مختلف، تصویری متفاوت از ری داشت. وقتی که به شهر ری رفت، یک جمله گفت: «اینجا ری نیست.» او درست گفت. حالا برپایه دیدگاه او هم می‌توانیم بگوییم که اینجا تهران نیست.
اگر کسی می‌خواهد تهران را ببیند، این سؤال پیش می‌آید که او کجای تهران را باید ببیند؟ واقعیت این است که طی سال‌های گذشته در تهران، پول مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها بود. پول باعث از بین رفتن باغات تهران شده است. پول باعث شده است آلودگی هوا در تهران به‌وجود آید. این سؤال مطرح است که ما این‌همه درآمد برای شهر تهران را برای چه چیزی می‌خواهیم؟ تمام آنچه تا به امروز به‌عنوان پول و درآمد کسب کرده‌ایم، برای تخریب و از بین بردن تهران به‌کار گرفته شده است.
اگر بتوانیم جلوی این روند تخریب تهران را بگیریم، به‌نظرم توانسته‌ایم کار بزرگی انجام دهیم. ما بالاخره باید بدانیم که تهران کجاست و اصولا تهران چیست؟ واقعیت این است که هر نقطه تهران باید شخصیت ویژه خود را داشته باشد.
این نقطه ضعف همواره وجود داشته که شهرداران تهران، عموما تهرانی نبودند. درحقیقت شهر اینگونه نیست که براساس یک فرمول به‌پیش برود. کسی که تهران را اداره می‌کند، باید تهران را دوست داشته باشد، به این شهر تعلق داشته باشد و آن‌را بشناسد. اگر کسی شهر را دوست داشته باشد، شهر را صرفا خیابان‌ها نمی‌بیند. هر شهر جانی دارد. اگر شهر ما آشفته است، به‌خاطر ذهن آشفته‌ای است که در آن وجود دارد.
در تهران چنین چیزی نداریم. برنامه‌های متعدد شهرداران هم بیشتر شبیه یک سخنرانی است. بسیاری از برنامه‌های شهرداران در دوره‌های گذشته با شهر تهران انطباق جدی نداشته است. البته در روزگاری نیز ساختارهایی پدیدار شده است. لازم است در بستر شهر، همه مدیران با هم گفت‌وگو کنند. در تهرانگردی، این گفت‌وگو را راه انداختیم.
تلاش ما بر این است به تهران با‌هویت بیندیشیم و تمامی اعضای شورای شهر در تلاش هستند تا چنین رویکردی را زنده نگه‌دارند. همه می‌خواهیم شهر بستر گفت‌وگو باشد. تملک خانه‌های تاریخی و حساسیتی که در شورای فعلی برای ساماندهی آنها وجود دارد، شاید بیانگر چنین رویکردی باشد.