البته ممکن است این دوگانگی اصلاحطلب- اصولگرا در نهادی به نام شورای شهر که تعریف کمتر سیاسی و بیشتر اجرایی دارد چندان نمایان نشود، اما زمانی که جناحهای سیاسی کشور هریک فهرست نامزدهای خود را برای شورای شهر ارائه میکنند و با نام و نشانه خود وارد رقابتها میشوند، میتوان این انتخابات را از دیدگاه جناحهای موجود نیز بررسی کرد.
ترکیب شورای شهر در حدود 14شهر بزرگ کشور به سمت چپ حرکت کرده است در حالی که از کلانشهرها تنها قم در اختیار اصولگرایان است. سالها قبل که موج تغییرات سیاسی دوم خرداد روی داد و اصلاحطلبان در چند بخش انتخاب اصلی اکثریت را بهدست آوردند، اصولگرایان توانستند با حرکت پله به پله، ابتدا شورای شهر، سپس مجلس هفتم و بعد از آن ریاستجمهوری را در اختیار بگیرند. در انتخابات سال96 نیز اصلاحطلبان توانستهاند از همین مسیر به پیش بیایند اما آیا میتوان تصور کرد که الگوی حرکت اصولگرایان برای آنها هم ممکن باشد.
- مشهد
در دورهای که شورای شهر مشهد 25عضو داشت، 22کرسی آن به اصولگرایان اختصاص پیدا کرده بود اما در انتخابات سال96 هر 15کرسی در اختیار فهرست امید قرار گرفت. شهناز رمارم از اعضای دومین شورای شهر که بر «رأی زنان به زنان» تأکید داشت، دومین رتبه آرا را بهدست آورد. بتول گندمی از فعالان اصلاحطلب نفر سوم و محمدرضا حیدری رئیس شورای اصلاحطلبان خراسان رضوی و مدیرکل دفتر سیاسی و انتظامی استانداری خراسان رضوی چهارمین رتبه شورای شهر شدند. امیر شهلا، که با 256هزار رأی عضو شورای شهر مشهد شد، عضو شورای مرکزی حزب ندای ایرانیان است.
- شیراز
سیداحمدرضا دستغیب، رئیس شورایعالی اصلاحطلبان استان فارس با 100هزار رأی در این دوره به شورای شهر شیراز راه پیدا کرد. نوذر امامی دبیر حزب اعتماد ملی فارس و لیلا دومان نایبرئیس حزب کارگزاران نیز از چهرههای سیاسی دیگر در شورای شهر به شمار میآیند. ابراهیم صبوری و احمد تنوری نیز عضو احزاب ندای ایرانیان و اراده ملت استان هستند. پنجمین رتبه شورای شهر شیراز در اختیار سیروس پاکفطرت از جناح اصولگراست و او تنها عضو اصولگرای این شورا محسوب میشود.
- اصفهان
اصولگرایان در شورای چهارم اصفهان اکثریت را در دست داشتند اما در شورای پنجم، منتخبان مردم اصلاحطلب هستند. در این بین علیرضا نصر اصفهانی و فتحالله معیننجفآبادی برای سومینبار به شورا راه پیدا کردند. شیرین طغیانی، استاد دانشگاه معماری و شهرسازی نیز در این دوره نخستین زنی بود که با رتبه سوم آرا به پارلمان شهری پیوست و پس از او فریده روشن در جایگاه هفتم قرار گرفت. کورش محمدی، رئیس انجمن آسیبشناسی اجتماعی ایران نیز در میان اعضای پنجمین شورای شهر اصفهان است.
- قم
تفاوت قم با دیگر کلانشهرهای کشور این بود که در آن اصولگرایان توانستند تمام کرسیهای شورای شهر را بهدست بیاورند. سیدمحمد آتشزر که قبل از این بهمدت 18سال در تمام دورههای شورای شهر حضور داشت، در این دوره دومین رتبه آرا را بهدست آورد. بیشتر اعضای شورای شهر قم پیش از این سمتهای مدیریتی و اجرایی در ارگانهای مختلف استان را داشتهاند. حسن طلایی تنها کسی بود که خارج از فهرست اصولگرایان قرار داشت و کمترین رأی را نیز بهدست آورد. علیرضا احمدی، جوانترین عضو شورای شهر قم است که در 32سالگی به آن راه یافت.
- یزد
اصلاحطلبان اکثریت 11کرسی شورای شهر یزد را بهدست آوردند و سایر کرسیها به اشخاص مستقل و یا اصولگرایان رسید. در شورای چهارم این اصولگرایان بودند که در کنار نیروهای مستقل اکثریت شورا را میساختند و برترین آرا نیز متعلق به افراد مستقل بود. در شورای پنجم غلامعلی سفید با 34هزار رأی از فهرست امید به شورا راه پیدا کرد و ریاست آن را برعهده گرفت. بیشترین آرا در دوره قبلی به ملیحه امینی اصیل از نامزدهای مستقل تعلق داشت. بیشترین اتفاقی که موجب جلب توجهها به شورای شهر یزد شد بیش از 21هزار رأیی بود که سپنتا نیکنام را در رتبه هفتم آرا روانه شورای شهر کرد و موجب شکلگیری مباحث فراوانی درباره عضویت اقلیتهای مذهبی در شوراهای شهر شد.
- تبریز
شورای شهر تبریز در دورههای مختلف خبرساز بوده است. از میان منتخبان دوره چهارم 2نفر به شورای پنجم راه پیدا کردند که یکی از آنها شکور اکبرنژاد رئیس نخستین شورای شهر تبریز و نماینده مردم این شهر در هشتمین مجلس شورای اسلامی است. شهرام دبیری اسکویی دیگر عضو شورای شهر است که در شورای قبلی نیز حضور داشت. حضور 3پزشک و 2ورزشکار به همراه فعالان اقتصادی و مدیران اجرایی سابق استان، ترکیب شورای پنجم تبریز را بسیار متنوع کرده است.
- کرج
در شهر کرج تعداد کرسیهای شورای شهر از دوره چهارم به دوره پنجم کاهش یافت و 13کرسی آن را اعضای فهرست امید بهدست آوردند. عباس زارع با 18هزار رأی و محمدحسین خلیلی اردکانی با 63هزار رأی جایگزین فاطمه اسکندری و فاطمه آجرلو در ترکیب سال پیش شدند. فهرست اصولگرایان بهنام 10 به اضافه 6 و شخصیتهای مستقل در دوره چهارم اکثریت شورا را در اختیار گرفته بودند. زارع پیش از این مدیریت سازمان پارکهای شهرداری کرج را برعهده داشته است.
- زاهدان
پدیدهای که در انتخابات ریاستجمهوری در استان سیستان و بلوچستان رخ داده بود، در شورای شهر هم تکرار شد. در دوره پیش سهم اصلاحطلبان در شورا تنها ۲کرسی بود و ۸ عضو شورای شهر بهصورت مستقل وارد شورا شدند. ۵ نفر از اعضای این شورا نیز اصولگرا بودند. در انتخابات سال96 گرایش به اصلاحطلبان با فهرست ائتلاف وحدت مردمی (اصلاحطلب) آنچنان بود که در دوره پنجم از ۱۱کرسی، کل کرسیها را بهخود اختصاص داد. زنان در هر دوره شورای چهارم و پنجم زاهدان حضور دارند.
- رشت
در شورای پنجم شهر رشت، تعداد اعضای اصلاحطلب افزایش پیدا کرد و از آنجا که بخش مهمی از این شورا به افراد مستقل اختصاص داشت، باعث کاهش قابل توجه اصولگرایان شد؛ چنانکه تنها یکی از این اعضا از فهرست اصولگرایان به شورا آمده است. 3رتبه اول در شورای شهر رشت نامزدهای مستقل هستند و اصلاحطلبان پس از آنها قرار میگیرند که نشانه جایگاه متزلزل آنهاست، با این حال باید توجه کرد که در دوره پیشین 8 عضو این شورا را اصولگرایان تشکیل میدادند.