عكس‌هايي كه مي‌دانيم مربوط به سفر شمال همين تابستان بوده و يا تولد پارسال خواهرمان يا اصلاً چيزي از آن‌ها به‌خاطر نمي‌آوريم.
* * *
آلبوم مادربزرگم كاغذي است؛ عكس‌هايش رنگ پريده‌اند و بر روي چهره‌هايشان خنده‌ها، اخم‌ها و حتي نگاه‌‌ها ماسيده است.
مادربزرگم براي هر عكس، داستاني دارد. آلبوم او مي‌تواند ساعت‌ها، آدم را مشغول كند، از بس كه متفاوت و عجيب است و البته هركسي بخواهد آلبوم او را تماشا كند بايد به داستان‌هايش هم گوش بدهد.
در آلبوم او، از هر عكسي فقط يك نسخه هست و هيچ دو عكسي شبيه به هم نيستند. بعضي عكس‌ها طوري هستند كه اگردر گوشي ما بود همان لحظه پاكش مي‌كرديم، اما آن‌ها عكس‌ها را چاپ كرده‌اند و حالا با علاقه حتي به صورت كج و معوجشان در بعضي عكس‌ها مي‌خندند و از تماشاي آن لذت مي‌برند!
به نظرم تعريفي كه مادربزرگ و پدربزرگم از عكس دارند خيلي متفاوت است با تعريفي كه من و خواهر و بردارم از عكس داريم.
آن‌ها عكس را براي پروفايل و استوري اينستا نمي‌خواستند! فقط همين.
* * *
حالا خيلي از عكس‌ها چاپ نمي‌شوند، در گوشي‌ها و كامپيوترها مي‌مانند. بعضي‌ها كه حوصله‌ي بيش‌تري دارند عكس‌ها را روي فلش و دي‌وي‌دي منتقل مي‌كنند، اما اين كار هم مشكل را حل نمي‌كند و هم‌چنان امكان پاك‌شدن و يا پريدن عكس‌ها وجود دارد.
به هر حال ما معتقديم كه عكس‌هاي چاپي هم ممكن است از بين بروند، از طرفي هم تعداد عكس هايي كه با گوشي ها مي‌گيريم آن‌قدر زياد است كه نمي‌توانيم همه را چاپ كنيم و در نهايت مشكلي با حفظ عكس‌ها روي فلش و لپ‌تاپ نداريم، فقط اگر خيالمان راحت شود كه جاي عكس‌ها امن است و پاك نمي‌شود، ديگر مشكلي نيست.
* * *
سميرا رزاقي، كارشناس آي‌تي درباره‌ي راه‌هاي گوناگون حفظ عكس‌هاي چاپ نشده، به دوچرخه مي‌گويد: «معمولاً عكس‌هايي را كه با دوربين‌هاي ديجيتال و يا گوشي‌ها مي‌گيريم، در دي‌وي‌دي، هارد، فلش، سي‌دي، تبلت، لپ‌تاپ وكامپيوتر نگه‌داري مي‌كنيم.
تبلت، فلش و سي‌دي براي اين كار، اصلاً قابل اطمينان نيستند و خيلي زود امكان از بين رفتن عكس‌ها روي آن‌ها وجود دارد. دي‌وي‌دي از همه‌ي اين‌ها مطمئن‌تر است و از عكس‌ها بهتر محافظت مي‌كند و امكان پريدن عكس‌ها از روي دي‌وي‌دي كم‌تر است. اما به هر حال دي‌وي‌دي ظرفيت محدودي دارد و ممكن است شما به آلبومي از دي‌وي‌دي نياز داشته باشيد.
مشكل ديگر دي‌وي‌دي اين است كه بايد دائم مراقب باشيد خش روي آن نيفتد، شكسته نشود و حتماً بايد در جاي امني نگه‌داري شود.»
* * *
من هم مثل مادربزرگ و مادرم آلبوم عكس چاپي دارم! اما آن آلبوم به عكس‌هاي دوره‌ي كودكي‌ام اختصاص دارد. يك آلبوم، مخصوص نوزادي كه لابه‌لاي صفحات آن، درخت خانوادگي ما و حتي هديه‌هاي تولدم را نوشته‌اند.
يكي دو آلبوم ديگر هم هست كه مرا تا لحظه‌ي ورود به دبستان نشان مي‌دهد، كودكي با دندان‌هاي شيري افتاده. اما از يك جايي به بعد ديگر عكس‌هاي كم‌تري دارم. حتي از سفرهاي خيلي مهم زندگي‌ام عكس چاپي درست و حسابي ندارم! مادرم مي‌گويد تعدادي از عكس‌ها را با دوربين ديجيتال گرفته‌اند و بر اثر يك اشتباه، كل عكس‌هاي دوربين پاك شده است.
شما هم از اين آلبوم‌ها داريد؟ و يا از اين عكس‌هايي كه از روي دوربين‌ها و گوشي‌ها پاك شده‌اند؟
* * *
رزاقي در ادامه‌ي گفت‌وگو با دوچرخه به هارد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «هارد مانند دي‌وي‌دي مي‌تواند امن باشد. علاوه بر اين، هارد ظرفيت زيادي دارد و تعداد عكس يا فيلم زيادي را مي‌توان در هارد ذخيره كرد. البته هارد هم ممكن است بسوزد و عكس‌ها و اطلاعات آن از بين بروند.»
از او مي‌پرسيم در چه صورتي هارد دچار مشكل مي‌شود و رزاقي پاسخ مي‌دهد: «اگر هارد از بلندي پرتاب شود مي‌سوزد، يا وقتي كه به كامپيوتر و يا لپ‌تاپ وصل شده، ممكن است از طريق اين وسايل، ويروسي به آن منتقل شود و احياناً اطلاعات هارد بپرد.
علاوه بر اين، اگر بيش‌تر از حجم هارد، روي آن اطلاعات و تصوير ذخيره كنيد، ممكن است هارد بسوزد و تمام عكس‌ها و فيلم‌هاي شما از بين برود.»
مي‌پرسيم: « آيا امكان بازيابي اطلاعات در هارد وجود دارد؟»
رزاقي مي گويد: «بله و اين يكي ديگر از مزاياي هارد است كه در برخي موارد امكان بازيابي در هارد وجود دارد؛ يعني وقتي اطلاعات پريد در بيش‌تر موارد مي‌توانند اطلاعات را بازيابي كنند. البته در فلش هم امكان بازيابي اطلاعات وجود دارد.»
او معتقد است كه فلش قابل حمل و كوچك است و ممكن است گم شود، به همين دليل، براي حفاظت از عكس‌ها چندان مناسب نيست.
* * *
پس ما مي‌توانيم با خيال راحت هارد را به‌عنوان يك آلبوم بي‌خطر براي عكس‌هايمان انتخاب كنيم؟
رزاقي مي‌گويد: «البته بايد توجه داشت كه چه در فلش و چه روي هارد، گاهي ممكن است اطلاعات و عكس‌ها به‌طور غيرقابل‌بازگشتي بپرند. مثلاً اگر هارد بسوزد، امكان بازيابي اطلاعات وجود ندارد، اما اگر ويروسي شده باشد مي‌توان با ويروس‌كش‌ها اطلاعات را برگرداند.»
به گفته‌ي او «براي اطمينان بيش‌تر، خوب است دو هارد داشته باشيم و در يكي از هاردها، فقط عكس‌ها را بايگاني كنيم كه اگر هارد اول سوخت، عكس‌هايمان روي هارد پشتيبان حفظ شوند و از بين نروند.»
اما نكته‌ي مهم اين است كه قيمت هارد بالاست. رزاقي مي‌گويد: «اين مشكل وجود دارد كه هارد گران است؛ البته هاردها متفاوتند، بعضي از آن‌ها برقي‌اند و حجيم و بعضي هاردها كم‌حجم و غير برقي‌اند كه راحت‌تر قابل حمل و استفاده هستند.»