مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به اینکه آلودگی هوای کلانشهرها از سال ۹۳ وارد بحرانی شده‌است، گفت: از اواخر دی ماه سال گذشته کارگروه آلودگی هوا از ریاست‌جمهوری به سازمان محیط‌زیست منتقل شد و ۱۶ دستگاه مسئول اجرای ۶۴ مصوبه شدند.
- اختصاصي همشهري آنلاين: آلودگي هوا چيست؟
وی در پاسخ به این سوال که در خصوص کاهش آلودگی هوای کلانشهرها کدام سازمان‌ها به وظیفه خود عمل نمی‌کنند، گفت: اگر بتوانیم سیاهه انتشار کلانشهرها را داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم در فعالیت‌های ثابت و متحرکی که در شهرها انجام می‌شود، سهم هر دستگاه چقدر است. در حال حاضر با کنسرسیوم دانشگاه‌ها قرارداد سیاهه انتشار جدید برای ۵ کلانشهر منعقد شده، همچنین سیاهه انتشار برای ۳ شهر نیز مورد بازنگری قرار گرفته است.
- سهم فعالیت‌های متحرک در آلودگی هوا ۸۵ درصد است
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه مطالعات سیاهه انتشار شروع شده و امیدواریم تا پایان سال نتایج این سیاهه منتشر شود، تصریح کرد: سهم فعالیت‌های متحرک در آلودگی هوا ۸۵ درصد و سهم فعالیت‌های ثابت ۱۵ درصد است. فعالیت‌های متحرک شامل تردد خودروها است و در سیاهه انتشار سهم هریک از دستگاه‌ها نیز در میزان آلودگی‌ها به طور دقیق مشخص می‌شود. در حال حاضر می‌دانیم به طور مثال در فعالیت‌های متحرک سهم کامیون‌ها در آلودگی هوا ۷۰ درصد و موتورسیکلت‌ها ۱۲ درصد است.
تجریشی تصریح کرد: در زمان‌هایی که با مشکل شدید آلودگی هوا مواجه هستیم، مهمترین مسئله ما مربوط به کامیون‌ها و اتوبوس‌های شهری است که به میزان ۷۰ درصد در آلودگی هوا موثر هستند، اما نکته مهم این است که برای کاهش آلودگی این وسایل تنها یک سازمان دخیل نیست، بلکه دستگاههای متعددی باید تلاش کنند تا مشکلات آلودگی ناشی از تردد کامیون‌ها و اتوبوس‌ها برطرف شود.
وی به جلسات متعدد کارگروه کاهش آلودگی هوا با دولت اشاره کرد و افزود: کارگروه‌های تشکیل شده در خصوص آلودگی هوا بیشتر بر مسائلی تمرکز دارد که اثرگذاری بیشتری بر کاهش آلودگی هوا دارد .دولت ۷ میلیارد دلار برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و ماشین‌های سنگین مصوب کرده، اما مشکل اعتبارات در حال حاضر برای دولت یک مشکل جدی است، بنابراین این میزان اعتبار برای ناسازی ناوگان هنوز تامین نشده‌است.
- مذاکره با سایپا برای تجهیز ناوگان تاکسیرانی
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به یکی از برنامه‌های کارگروه آلودگی هوا خاطرنشان کرد: یکی از برنامه‌هایی که ما در آن بسیار موفق بودیم، موضوع مربوط به حوزه تاکسیرانی بود. تا پایان سال ۹۷، ۱۵۰ هزار خودروی تاکسی نیاز به نوسازی دارد، در دوره‌ای ایران‌خودرو توانست، ۶۵ هزار خودرو وارد ناوگان تاکسیرانی کند، اما در حال حاضر توان تجهیز ناوگان را ندارد، از همین‌رو با سایپا وارد مذاکره شدیم و قرار است به ما اعلام کنند، کدام یک از خودروهای سایپا می‌تواند به عنوان تاکسی به بازار عرضه شود. بنابراین هر تغییر و تحول در مصوبات قبلی برای ما ایجاد چالش می‌کند.
تجریشی با بیان اینکه همه دستگاه‌ها باید برای کاهش آلودگی هوای کلانشهرها تلاش کنند، گفت: به صورت اتوپایلوت نوسازی ناوگان اتوبوسرانی را آغاز کرده بودیم که با مشکل بودجه مواجه شدیم، بنابراین باید مسیر نوسازی را به بازسازی تغییر دهیم و این روند کار را تغییر می‌دهد، چرا که وقتی به نوسازی ناوگان فکر می‌کردیم، موضوع بازسازی منتفی شده بود، اما وقتی با کمبود و عدم تامین اعتبار مواجه شدیم، تلاش می‌کنیم، اقداماتی را انجام دهیم که شرایط را در وضع موجود نگه دارد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: سازمان هواشناسی باید ۹۶ ساعت قبل از وارونگی هوا، این موضوع را اعلام کند، بنابراین ما ۹۶ ساعت فرصت داریم و می‌توانیم از تردد کامیون‌ها جلوگیری کنیم تا شرایط بحرانی نشود. همچنین براساس قانون اگر اتوبوسی بیشتر از ۱۰ دقیقه درجا روشن بماند باید توسط پلیس راهنمایی و رانندگی جریمه شود. اتوبوس‌هایی که در جا روشن هستند، هر کدام سالانه ۲ میلیون تومان به سوخت ضرر وارد می‌کنند. هزار اتوبوس در سال در حدود ۲ میلیارد تومان به سوخت ضرر وارد می‌کنند، اگر این صرفه‌جویی‌ها انجام شود، می‌توان اتوبوس‌ها را به کاتالیست مجهز کرد. در حال حاضر نیز شهرداری در این خصوص اقداماتی را انجام داده است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به عدم تردد کامیون‌ها و اتوبوس‌های قدیمی در جاده‌های برون‌شهری گفت: در حال حاضر در تلاش هستیم تا ممنوعیت تردد اتوبوس‌ها و کامیون‌های قدیمی را در شهرها به صورت قانون مصوب کنیم. این موضوعات دارای پیچیدگی‌هایی است، اما تلاش داریم با جلساتی که با وزارت کشور و وزارت راه برگزار می‌کنیم، مجوز حمل بار به این کامیون‌های فرسوده داده نشود. براساس سیستم سیمفا اگر خودرویی مجوز تردد نداشته باشد، جریمه می‌شود. اگر این سیستم فعال شود، قطعا می‌تواند یک عامل برای کاهش آلودگی هوای تهران باشد.
- بجای تقویت ناوگان اتوبوسرانی، اتوبان ساخته شد
تجریشی با بیان اینکه با اجرای برخی اقدامات بازدارنده‌ای که زیرساخت‌های آن موجود است، باید وضعیت موجود را حفظ کنیم، تاکید کرد: حفظ وضعیت موجود کار بسیار سختی است، چراکه سالانه بیش از یک میلیون خودرو به چرخه ترافیک کشور افزوده می‌شود که بیش از ۲۵۰ هزار خودرو از این تعداد در تهران تردد دارند. بنابراین نگهداری وضعیت موجود در این شرایط بسیار سخت و مهم است. اقداماتی مانند منع تردد، طرح زوج و فرد، طرح LEZ و ... همه باید با هم انجام شود تا بتوانیم آلودگی را کاهش دهیم، اما همه این اقدامات به زیرساخت، اعمال قانون و فرهنگ‌سازی نیاز دارند.
وی همچنین با تاکید براینکه باید الگوی استفاده از وسایل شخصی به حمل و نقل عمومی تبدیل شود، گفت: بر اساس قانون برنامه ششم توسعه باید استفاده از وسایل نقلیه عمومی به حداکثر و استفاده از وسایل شخصی در همه شهرها به حداقل برسد، اما در حال حاضر معتقدم در پنج‌ساله اخیر نه تنها به اهداف برنامه پنج‌ساله ششم در زمینه استفاده از حمل و نقل عمومی نرسیدیم، بلکه کاملا برعکس هم شده است. قرار بود ۷۰ درصد حمل و نقل عمومی باشد، اما بجای تقویت ناوگان اتوبوسرانی و توسعه خطوط مترو اتوبان ساخته شد. دستگاههای مسئول نیز باید در این خصوص پاسخگو باشند. متاسفانه جهت‌گیری‌هایی که در حال حاضر وجود دارد، به سمت گسترش استفاده از خودروهای شخصی است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: اگر سیاست‌های اتخاذ شده اجرایی نشود، قطعا آلودگی هوای کلانشهرها نیز برطرف نمی‌شود. باید مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی تمایل پیدا کنند، باید اقداماتی انجام شود که الگوی زندگی مردم تغییر کند تا آلودگی هوا را از بین ببریم.