حدود 50 سال پیش، احمد نعمت‌طلب در آتش سوخت تا جان 4نفر را نجات دهد و این ماجرا هنوز هم ادامه دارد. یادمان نمی‌رود حادثه تبریز که در آن آتش‌نشانان جان 60نفر را نجات دادند. یا جایی در جنوب که رشادت آتش‌نشانان برای نجات جان 58مسافر محاصره در آتش و دود در هتل هرمز بندرعباس، همه را متعجب کرد.
مگر می‌توان از یاد برد جانفشانی «داوود نجاتی» و همکارانش را که برای نجات جان ساکنان مجتمع مسکونی شهرک فردوسیه شهریار به همراه دیگر همکارش دچار مصدومیت شد و در نهایت پس از نجات 8کودک و زن و مرد، به آسمان پرکشید. آنان مردانی از جنس ایثارند که در برابر آتش ایستاده‌اند، بیشتر و پیش‌تر از ما.
ایستاده‌اند تا آخر؛ تا شعله‌های آتش خاکسترنشین شود. قد کشیده‌اند بلندتر از شعله‌های آتش و می‌گذرند از خود تا دست‌هایشان تلخی سوزان حادثه را در هم بریزد. پاس می‌دارند شب‌هایشان را تا خواب شهر بی‌خواب نشود. سرنوشت‌های زیادی به خطوط پیشانی آنان گره خورده است.
- گذشت زمان، تلخی حادثه را از یاد ما نبرد
محسن هاشمی رفسنجانی، رئیس شورای اسلامی شهر تهران در نخستین سالگرد حادثه پلاسکو، در پیامی آتش‌نشانان را یکی از شریف‌ترین و فدارکارترین اقشار جامعه توصیف کرد و گفت: نباید گذشت زمان، تلخی این حادثه و فقر امکانات و ضعف در آمادگی و مدیریت بحران را از یاد ما ببرد. محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران هم آتش‌نشانان را مردانی دانست که جان خود را در راه نجات دیگران بدون کمترین امکاناتی از دست می‌دهند.
زهرا صدراعظم نوری، رئیس کمیسیون سلامت شورای اسلامی شهر تهران نیزمی‌گوید که «هر روز، روز آتش‌نشانان است.» این عضو شورای شهر در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: نامگذاری امروز به‌عنوان روز ملی آتش‌نشانی و خدمات ایمنی در تقویم ملی ما روزی نمادین است برای اینکه ضمن یادآوری زحمات، رشادت‌ها و ایثارگری‌های آتش‌نشانان، از این عزیزان قدردانی و تجلیل شود.
او بیان می‌کند: همچنین امروز باید فرصتی باشد برای اینکه تلاش کنیم که تجهیزات، امکانات و نیروهای متخصص را در سازمان آتش‌نشانی افزایش دهیم و بیشتر از آنان حمایت کنیم. در همین راستا از سال گذشته شورای شهر برای تهیه تجهیزات مورد نیاز آتش‌نشانی اقداماتی را انجام داده است که در همین زمینه نردبان و بالابرهایی که هنگام بروز حوادث در ساختمان‌های بلندمرتبه مورد نیاز است را از خارج کشور وارد کرده‌ایم و تحویل سازمان داده‌ایم. اما امروز همزمان با روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی این 7 بالابر به‌طور رسمی رونمایی می‌شود.
- چرا امروز، روز آتش‌نشان شد؟
هفتم مهرماه روزی است که برای تقدیر از رشادت‌های آتش‌نشانان به‌عنوان روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی نامگذاری شده و این روز به بهانه شهید شدن تعدادی از آتش‌نشانان در پالایشگاهی که توسط دشمن بعثی بمباران شده بود، نامگذاری شده است. هفتم مهرماه روزی است که به بهانه رشادت‌های آتش‌نشانان روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی نامگذاری شده است.
سال 1359درست در همین روز بود که به پالایشگاه آبادان در جنگ ایران و عراق حمله شد. پس از این اتفاق آتش‌نشانان برای اطفای حریق وارد عمل شدند اما این‌بار آتش تنها دشمن آنها نبود، بلکه حین اطفای حریق بار دیگر این پالایشگاه بمباران شد و تعداد زیادی از آتش‌نشانان در این حادثه شهید شدند.
حدود 20سال پس از این اتفاق یعنی در سال 79ستاد هماهنگی امور ایمنی آتش‌نشانی کشور پیشنهاد داد تا به بهانه این اتفاق هفتم مهر به‌عنوان روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی نامگذاری شود و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز آن را تصویب کرد.
- ضرورت توجه به پیشگیری در حوادث
- محمود قدیری، معاون حوزه پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش‌نشانی تهران
7مهرماه روز آتش‌نشانی و ایمنی در ایران یک روز است و در این روز از مقام آتش‌نشانان تجلیل می‌شود. اما درنظر داریم همگام با سایر کشورهای دنیا که هفته‌ای را باعنوان هفته پیشگیری از آتش‌سوزی اختصاص داده‌اند، ما هم در کنار 7مهر، باید چنین هفته‌ای را به‌دلیل اهمیت بحث پیشگیری، در ایران نامگذاری کنیم.
امیدواریم بتوانیم فرهنگ پیشگیری برای جلوگیری از آتش‌سوزی را با ایجاد چنین هفته‌ای میان مردم توسعه دهیم. مسئولان نیز باید پیشگیری را در چارچوب نظام مدیریت کشور به‌عنوان یک رکن اساسی ببینند تا از یک‌سو، خلأ و همپوشانی برخی قوانینی که در این زمینه وجود دارد، جبران شود و از سوی دیگر از هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی که حوادث و آتش‌سوزی‌های مختلف به جامعه و کشور تحمیل می‌کند، ممانعت به‌عمل آید.
امسال به هزینه‌های غیرمستقیمی که به مردم و کشور وارد می‌شود توجه و اعلام شد که این هزینه‌ها دست‌کم 10برابر هزینه‌های مستقیم است که متأسفانه این موارد اصلا دیده نمی‌شود. بنابراین ضرورت دارد امروز که آتش‌نشانی و ایمنی در ایران نامگذاری شده‌است، توجه همگان بر این نکته جلب شود که هزینه‌های غیرمستقیم بروز حوادث که متأسفانه بعضا دیده نمی‌شود، در بسیاری موارد بیش از 10برابر هزینه‌های مستقیم آن است.
- پراکندگی بلندمرتبه‌ها، چالش آتش‌نشان‌ها
- پرویز یاراحمدی، بازنشسته سازمان آتش‌نشانی
یکی از معضلاتی که آتش‌نشان‌ها با آن مواجهند، نبود امکان ساخت تجهیزات بالابر و نردبان‌های هیدرولیکی در کشور به‌ویژه در ارتفاعات 54متری است و این تجهیزات لازم و ضروری باید از خارج خریداری شوند. در بسیاری از شهرها به‌دلیل اینکه شهرداری‌های درآمد مناسبی ندارند، به لحاظ امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی نمی‌توانند به سازمان‌های آتش‌نشانی کمک مناسبی بکنند. از سوی دیگر به‌دلیل نبود الگوی مشخص شهرسازی در شهرهای مختلف ایران ازجمله در تهران، بلندمرتبه‌سازی در سطح شهر پراکنده است.
این در حالی است که در بسیاری از کشورها بلندمرتبه‌سازی‌ها در بخش مشخصی از شهرها متمرکز شده است. همین پراکندگی ساختمان‌های بلند در کلانشهرها سبب شده آتش‌نشان‌ها به تعداد بیشتری از بالابر و همچنین نردبان‌های هیدرولیکی نیاز داشته باشند. بر همین اساس درصورت وقوع حوادثی، نبود این امکانات می‌تواند صدمات زیادی را به لحاظ مادی و معنوی و روحی وروانی به جامعه وارد کند که آثار آن تا سال‌ها بعد مشهود خواهد بود.
بر همین اساس به‌دلیل اینکه عملیات پیشگیری و مقابله به‌عنوان 2مؤلفه مدیریت بحران از وظایف سازمان‌های آتش‌نشانی کشور به شمار می‌رود، پیشنهاد می‌کنم بخشی از بودجه کلانی که هم‌اکنون در اختیار سازمان مدیریت کشور قرار دارد به سازمان‌های آتش‌نشانی شهرهای مختلف کشور اختصاص یابد، چرا که آتش‌نشانی‌ها در راستای اهداف مدیریت بحران که همان پیشگیری و مقابله است، قدم بر می‌دارند.