حالا قیمت‌ها تا جایی رشد کرده که سهم وام‌های پرداختی از قیمت یک واحد مسکونی به کمتر از ۲۰درصد رسیده و این مسئله نشان می‌دهد تسهیلات فعلی کارایی خود را از دست داده‌اند.
محمد هاشم بت‌شکن، مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور پولی و بانکی می‌گوید: بخشی از خانه‌اولی‌ها در حال برداشت موجودی حساب خود در صندوق مسکن یکم هستند. این یعنی امید آنها به خانه‌دار شدن فعلا رنگ‌باخته و تصمیم گرفته‌اند این رؤیا را به آینده موکول کنند.
به گزارش همشهری، در این وضعیت برخی معتقدند رقم تسهیلات مسکن باید افزایش یابد اما ابوالفضل اکرمی، مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی معتقد است به‌واسطه عمر کوتاه دوره رونق بازار مسکن و همچنین بی‌ثباتی اقتصادی، پیشنهاد افزایش سقف تسهیلات وام مسکن در شرایط فعلی منطقی نیست.
بررسی‌ها نشان می‌دهد گرچه قانون اساسی تأمین مسکن خانوارهای ایرانی را جزو تکالیف دولت برشمرده است اما در شرایط فعلی که بازار مسکن عملا از کارایی ساقط شده و متقاضیان مصرفی تقریبا نقشی در معاملات آن ندارند، هر کمکی که با هدف افزایش قدرت خرید این دسته از متقاضیان انجام شود بلافاصله خود را در افزایش دوباره قیمت مسکن نشان خواهد داد و گرهی از مشکل متقاضیان واقعی مسکن باز نخواهد کرد.
از سوی دیگر، اگر قرار باشد قدرت خرید این تسهیلات به همان حالت قبل از جهش قیمت مسکن برگردد که 50درصد از قیمت یک واحد مسکونی متناسب با الگوی مصرف بازار را پوشش می‌داد، سقف فعلی تسهیلات باید حداقل به‌اندازه میانگین رشد قیمت مسکن یعنی 74درصد بیشتر شود تا اثرگذاری آن احیا شود.
این در حالی است که اگر این افزایش انجام شود دوباره باید تصمیم‌گیری‌های کلانی نیز برای دو برابر کردن مدت بازپرداخت تسهیلات و کاهش نرخ سود آن اتخاذ شود تا تسهیلات‌گیرنده توان بازپرداخت اقساط این وام‌ها را داشته باشد و همه اینها سنگ بزرگی است که نشانه نزدن است.
- رکود مسکن، بهترین زمان افزایش وام
بازخوانی سیاستگذاری‌های مسکنی از ابتدای دولت یازدهم نشان می‌دهد در زمانی که بازار مسکن در رکود سنگین به‌سر می‌برد دولت توانست با افزایش 400درصدی تسهیلات مسکن در تهران مبلغ این وام را از حوالی 20میلیون تومان در سال92 به 80میلیون تومان در سال94 برساند و قدرت خرید متقاضیان مصرفی مسکن را با اتکا به ابزار پس‌انداز به‌شدت افزایش دهد.
از سوی دیگر اندیشیدن تمهیداتی برای اعطای وام مسکن یکم به زوجین که عملا رقم دریافتی متقاضیان را 100درصد افزایش داد و در تهران رقم وام را به 160میلیون تومان رساند باعث شد خانه‌اولی‌ها و کسانی که برای مصرف خود نیازمند خرید مسکن بودند دستشان برای تأمین مالی خرید مسکن بازتر شود و به مدد پس‌انداز واحد مسکونی موردنیاز خود را خریداری کنند.
این سیاست‌ها تا اواسط سال گذشته که هنوز رشد قیمت مسکن جهشی نشده بود کارایی داشت اما پس از جهش قیمت عملا قدرت اثرگذار خود را از دست داد و باعث شد برخی از خانه‌اولی‌ها نسبت به کاهش موجودی حساب خود اقدام کرده و تسهیلات را با دوره انتظار بیشتری دریافت کنند.
- وام مسکن طالب ندارد
در اواخر سال گذشته روزانه 1000حساب مسکن یکم افتتاح می‌شد اما اینک طبق اظهارنظر محمدهاشم بت‌شکن، مشاور وزیر راه‌وشهرسازی در امور پولی و بانکی به روزانه 700 تا 800 فقره رسیده است که نشان دهنده کاهش 20 تا 30 درصدی است. از سوی دیگر بررسی معاملات اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس نیز نشان می‌دهد میانگین قیمت و حجم معاملات این اوراق در روزهای اخیر افت قابل‌ملاحظه‌ای داشته و ازآنجا‌که سازوکار خریدوفروش این اوراق فقط مناسب حال خریداران واقعی مسکن است، به‌نظر می‌رسد افت تقاضا برای خرید واحد مسکونی عامل اصلی افت تقاضا برای این اوراق باشد.
براساس تازه‌ترین آمارها، تعداد معاملات مسکن تهران در شهریورماه امسال ۳۳درصد نسبت به‌ماه مشابه سال قبل کاهش داشته اما میانگین قیمت مسکن ۷۴درصد رشد نشان می‌دهد که نشان‌دهنده رکود تورمی در بازار مسکن است. در این شرایط قیمت هر برگه از تسهیلات مسکن در فرابورس از 65هزار تومان به ۵۵ تا 57هزار تومان رسیده و ارزش مبادلات این اوراق نسبت به شهریورماه سال گذشته ۱۴درصد کاهش یافته است.