خبر سکته جمعی از هممیهنان در اثر تلاطمهای ناگهانی بازار ارزهای خارجی (اگر واقعيت داشته باشد) باعث تاسف بسیار است و این پرسش را بار دیگر طرح ميکند که چرا بازارهای امن، باثبات و مطمئن مانند بازار هنر، چنانکه باید تبلیغ نمیشوند تا مردم عزیز ما راهکارهایي صحیح برای حفظ و ارتقای ارزش پول خود در دسترس داشته باشند؟
بیزینس هنر به عنوان تجارت نوین بازارهای جهانی، به جهت تضمین بالا در سوددهی و نیز تشخصهای فرهنگی اجتماعی هر روز با اقبال بیشتر روبرو میشود و مردم با آگاهی از ساز و کار خاص این تجارت، دور بازارهای لرزان و سست خط قرمز میکشند و با خریدن آثار هنری به عنوان کالاهایی با ارزش افزوده بالا و مطمئن، آینده مالی خود را سر و شکل میدهند.
یکی از جذابترین گونههای هنر که قدرت بالای اقتصادی خود را در دهه اخیر به رخ کشیده، هنر آبا و اجدادی ایرانیان خط و خوشنویسی است که هم در داخل کشور هم آن سوی مرزها توانسته با رشدهای قابل توجه در قیمت، سودهای چشمگیر نصیب صاحبان آثار کند.
خواننده چنین متنی حتما از ارزشهای فرهنگی سرمایهگذاری در این عرصه باخبر است و میداند هر قدر ورود سرمایه به خرید و فروش آثار خط و خوشنویسی بیشتر شود، این هنر تمدنی ایرانی اسلامی درخشش بیشتر در دنیا خواهد داشت و سببساز احترام افزونتر دنیا به ایرانی خواهد شد اما نکته کمتر گفتهشده و مغفولمانده این است که در کنار این کارکرد فرهنگی، سرمایهگذاری در این عرصه سودهای قابل ملاحظه مالی هم نصیب صاحبان آثار میکند.
گردش مالی بالای بازار خط و خوشنویسی در گستره خارجی و داخلی دامنه وسیع دارد. به این نمونهها دقت کنید: آوریل 2017 در حراجی کریستیز دو اثر از استاد مشکینقلم 40 هزار پوند و دیگری 6250 پوند چکش خورد. همان سال در حراج ساتبیز اثر یوسف و زلیخای جامی به قلم سلیم نیشابوری 87500 پوند، اثری از غیاث قاسمی 12500 پوند و مناجات امام علی(ع) به قلم محمد کرمانی 7500 پوند فروخته شدند.
همزمان حراج بونامز هم در حراج دوره اسلامی خود چند خوشنویسی و تذهیب به فروش گذاشت که از جمله اثری از میرعلی پنج هزار پوند چکش خورد. در همین تهران هم نمونههایی از رقمهای فروش در حراج باران، حراج تخصصی خط و نقاشی میتواند الهامبخش باشد. اثری ناب از میرعماد الحسنی، نابغه خوشنویسی در اولین حراج باران ٦٠٠ میلیون تومان، اثری از محمدحسین شیرازی ٤٢٠ میلیون و قرآن خطی دوره قاجار در حراج دوم ٢٠٠ میلیون تومان چکش خوردند.
البته این ارقام در مقابل ارزش این آثار موزهای و غیرقابلتکرار بسیار ناچیز است. باید توجه داشته باشیم آثار خوشنویسی، هنر ملی و تمدنی ما بسیار مورد توجه در جهان است و دیوارهای اغلب موزهها مزین به این فخر ملی ماست. فهرست بلندبالای این فروشها و حراجیها با یک جستجوی کوتاه در اینترنت به علاقهمندان این اطمینان خاطر را میدهد که بازار خط و خوشنویسی یک بازار پررونق با سود اقتصادی بالا و تضمینشده است.
بدیهی است این بازار هم مانند هر گزاره اقتصادی دیگر مستلزم شناخت و آگاهی است تا سرمایهگذار دچار اشتباه در خرید نشود اما اگر با مشورت و از مراکز شناختهشده خرید خوب انجام دهد، امکان ندارد سرمایهاش مانند بازار ارز در معرض تهدید و یغما قرار گیرد.
اکنون انتظار طبیعی از رسانهها این است که با اطلاعرسانی درست درباره بازار هنر، مشاورههای مناسب به مردم دهند تا هم تهدید نقدینگیهای سرگردان به فرصت بدل شود و ارزش پول ملی ارتقا یابد، هم ورود ارزهای خارجی به کشور تغییر معنادار پيدا كند و از رهگذر انباشت سرمایه در بازار هنر، جهانبینی اسلامی هنرمندان ما که در آثار خط و خوشنویسی کاملا متجلی است، در خانه و محل کار مردم سایر کشورها به دیوار نصب شود.
محبوبه کاظمی دولابی
مدیرمسئول نگارخانه ترانه باران